Jean Fouquet; Middeleeuwse schilderkunst

Jean Fouquet, voor Nederlandse begrippen een vrijwel onbekende grootheid. In Frankrijk daarentegen geldt hij als de grootste middeleeuwse schilder van Franse bodem. Hij wordt gezien als een belangrijk voorloper van de ontluikende Renaissance.

Jean Fouquet

Het juiste geboortejaar van Jean Fouquet is onbekend. Het moet ergens liggen tussen 1415 en 1420. Zijn geboorteplaats was Tours, de hoofdstad van het Departement Indre et Loire in Frankrijk. Voor 1904 stond hij bekend als een knap miniaturist. Toen in dat jaar echter zijn werken in Parijs geëxposeerd werden, was hij in één klap bekend als de grootste middeleeuwse schilder van Frankrijk.

Op jeugdige leeftijd reisde Jean Fouquet naar Italië. Hij schilderde in Rome het portret van paus Eugenius IV. Het schilderij kreeg een plaats in de Minervakapel en is helaas verloren gegaan. Zijn verblijf in Italië gaf hem de gelegenheid kennis te nemen van de werken van Fra Angelico, Tommasso Macaccios en Piero della Francesca.

In 1448 ging hij terug naar Frankrijk, waar hij al spoedig aan het hof ontboden werd. De belangrijkste hofdame van de koning, Agnes Sorèl (la Dame de Beauté), nam hem onder haar hoede. Als haar beschermeling kreeg hij toestemming koning Charles VII te portretteren. Momenteel hangt dit schilderij in het Louvre te Parijs.

Na het overlijden van Agnes Sorèl komt hij in dienst van de franse Schatmeester, Etienne Chevalier. Bekend is het diptiek waar op de ene vleugel Agnes Sorèl als de maagd Maria staat afgebeeld en op de andere vleugel Etienne Chevalier als St. Etienne.

Het deel van het tweeluik met Etienne Chevalier is te zien in het Deutsches Museum te Berlijn. Aanvankelijk was het geheel bestemd voor de rouwkapel van koning Charles VII en heeft als zodanig gehangen in Melun. Daar bleef het tot 1793. Het andere deel van de diptiek "De Heilige Maagd en het kind Jezus" hangt in het Koninklijk Museum te Antwerpen. Een schitterend staaltje van middeleeuws realisme. Beide delen van deze diptiek zijn wereldberoemd geworden In 1461 werd Fouquet benoemd tot hofschilder van koning Louis XI.

Enkele bekende werken

Eveneens voor Chevalier vervaardigde Jean Fouquet een getijdenboek, verlucht met schitterende miniaturen. Een verzameling miniaturen van Fouquet is te bezichtigen in het museum van Chantilly. In 1470 vervaardigt hij het portret van Guillaume Juvénal des Ursins. Dit portret hangt in het Louvre. Ook maakte hij de illustraties van een franse vertaling van Boccacio's "Lotgevallen van edele mannen en vrouwen." Verder is van hem een zelfportret te bewonderen, eveneens in het Louvre.

Betekenis van Jean Fouquet

Door zijn manier van schilderen wist hij in Frankrijk veel vakgenoten achter zich te krijgen, zodat hij als een vernieuwer en baanbreker in de schilderkunst gezien kan worden. Hij schiep een realistische kunst, die zich losmaakte de geijkte middeleeuwse tradities en zich kenmerkte door een fijnzinnige detaillering en zin voor realiteit. Hierin is hij een goed navolger van de Italiaan Fra Angelico en de grote Vlaming Jan van Eyck.

Jean Fouquet. middeleeuwer, maar heel dicht bij de Renaissance.