De kunst van het veldspel: meer dan een honkbal roman

De roman De kunst van het veldspel van de Amerikaanse debutant Chad Harbach is een vertaling van The art of fielding. Het stond hoog op de lijst van de topboeken 2011 van de New York Times. In 2012 bracht uitgeverij De Bezige Bij de dikke roman van 526 bladzijden uit. Ook hier waren de recensies lovend en werd het boek een bestseller. NRC Handelsblad sprak van het ‘Het romandebuut van het jaar’. De kunst van het veldwerk lijkt op het eerste gezicht een honkbalroman, een boek dat met name boeiend is voor sportliefhebbers. Zo draait het verhaal om de verwikkelingen van The Harpooners, het honkbalteam van de kleine universiteit Westish College, ergens in Wisconsin gelegen aan het Lake Michigan.

In 82 hoofdstukken vertelt de schrijver over de hoofdpersonen: het honkbaltalent Henry Skrimshander (Skrimmer), honkballer Mike Schwartz, rector Guert Affenlight, zijn dochter Pella Affenlight en Owen Dunne, de kamergenoot van Skrimshander. Ondanks de soms ongelukkige ontwikkelingen in het verhaal, houdt de verteller een optimistische toon.

Ontdekking

De roman begint met de ontdekking van honkbaltalent Skrimshander. Een miezerig, onopvallend mannetje uit een gezin waarin elke vorm van ambitie argwaan wekt. Skrimmer weet verbazingwekkend goed en razendsnel ballen te vangen en te gooien. Zijn ontdekker is Mike Schwartz, een ouderejaars spierbundel en aanvoerder van The Harpooners.

Het ongeëvenaarde talent van Skrimshander brengt The Harpooners tot grote hoogte, nadat het team honderd jaar geen enkele rol in welke competitie dan ook heeft gespeeld. Het team wint nu wedstrijden en iedereen weet door wie. Skrimskander breekt record na record. Er gloort na enige wedstrijden zelfs een professionele loopbaan voor hem. Hij wordt op handen gedragen door zijn team. Scouts van grote clubs volgen hem op de voet.

Loopbaan

Schwartz en Skrimshander worden elkaars beste vrienden. Ze trainen elke ochtend keihard voor dag en dauw. Krachtrainingen ‘tot we kotsen’. Bloedfanatiek. Maar wanneer het talent zijn coach en ontdekker vertelt dat hem door scouts van grote clubs een professionele loopbaan wordt voorgespiegeld, ontstaat er verwijdering tussen de twee. Schwartz’ carrière buiten het honkbal wil niet echt vlotten, zo wordt hij afgewezen voor de lawschools van de grote universiteiten. Hierdoor wordt het enorme succes van Skrimmer voor hem bijna onverdraaglijk. Hij neemt steeds meer afstand van zijn leerling. Ook omdat Schwartz een meisje leert kennen, Pella Affenlight.

Mislukte worp

Skrimmer staat op het punt zijn droom van een profcarrière te verwezenlijken. Een gebeurtenis gooit echter roet in het eten. Wanneer een routineworp volledig mislukt en de bal het hoofd van zijn team- en kamergenoot Owen Dunne raakt, heeft dit verstrekkende gevolgen. Dunne komt met zwaar hoofdletsel in het ziekenhuis. Skrimshander verliest hierdoor zijn zelfvertrouwen. Bovendien, en dat is de tweede lijn in het verhaal, brengt hij Guert Affenlight, de rector van de universiteit, en Dunne bij elkaar. De rector ontfermt zich over zijn geblesseerde student en er ontstaat een intieme en geheime relatie tussen hen.

Afgang

Skrimshander heeft Dunne leren kennen op de eerste dag dat hij zijn kamer op de campus betrok. Dunne blijkt homoseksueel en brengt zijn tijd als honkballer vooral lezend in de dug-out door. Ze krijgen een sterke band. Rector Affenlight wordt verliefd op Dunne. Voor het eerst in zijn eenenzestigjarige leven richten die gevoelens zich op een jongen.

De prestaties van Skrimshander vallen vanaf het ongeval met Dunne hard terug. Alles gaat mis. Terwijl zijn honkbalheld Aparicio, schrijver van zijn ‘bijbel’ The Art of Fielding op de tribune zit, beleeft Henry een enorme afgang. In totale wanhoop over zijn gebrekkige spel verlaat hij tijdens de wedstrijd het veld, zijn coach, teamgenoten, supporters en de scouts in verwarring achterlatend.

Dieptepunt

Nadat hij niet meer komt opdagen bij wedstrijden, keren zijn teamleden zich van Skrimshander af. Inclusief Schwartz. Ze nemen het hem kwalijk dat hij zijn team in de steek laat. Bovendien behalen The Harpooners inmiddels grote successen dus is Skrimshander ook niet meer nodig. De regionale en lokale media hebben leedvermaak over de gevallen honkbalster.

De profcarrière kan Skrimshander nu op zijn buik schrijven. De vriendschap met Schwartz beleeft een dieptepunt en het team lijkt hem alweer te zijn vergeten. Wanneer Schwartz Skrimshander op heterdaad betrapt met Pella, zijn geliefde, lijkt hun vriendschap ten einde. Het voormalige talent vervalt in een diepe depressie en zal zelfs psychiatrisch verpleegd moeten worden. Een inktzwarte en eenzame periode breekt aan voor hem.

Relatie

Uiteindelijk zal een andere dramatische gebeurtenis de hoofdrolspelers weer bij elkaar brengen. Na enige maanden komt de relatie van rector Affenlight met Dunne uit. Ze zijn door ouders van een student gesignaleerd bij het verlaten van een motel. Het lijkt er overigens op dat dit Skrimshanders ouders zijn geweest. Zij hebben het bestuur van Westish College op de hoogte gebracht. Na de confrontatie met dit feit, bekent Affenlight vrijwel meteen. Hij wordt verzocht de eer aan zichzelf te houden en op korte termijn terug te treden als rector. Relaties tussen studenten en docenten of bestuursleden zijn nu eenmaal verboden op het Westish College. Affenlight overlijdt niet lang hierna aan een hartaanval.

Dood

De dood van de rector brengt de andere hoofdpersonen weer bij elkaar. Sowieso waren Pella en Schwartz alweer enige tijd een stel. Maar nu Pella weet (en zij wist het al wat langer) dat Dunne de minnaar van haar vader was, ontwikkelen ook zij een warme band. Bovendien keert Skrimshander weer terug op Westish. Hij is ontslagen van verdere behandeling en toen het nieuws van het overlijden van Affenlight bekend werd, speelde hij zijn eerste wedstrijd na afwezigheid met The Harpooners (de landelijke finale die werd gewonnen). De vriendschap tussen Schwartz en Skrimshander wordt, na enige aarzeling weer opgepakt en in het nieuwe collegejaar gaan ze weer samenwerken voor The Harpooners. Schwartz als scout en coach, Skrimshander als zijn rechterhand, aanvoerder. Hiermee eindigt het verhaal.

Titelverklaring

De kunst van het veldspel gaat niet over sport of honkbal. De titel slaat direct op het boekje waarnaar Skrimshander leeft in de eerste helft van het boek. Wanneer het allemaal anders loopt en tegenzit, blijkt Skrimshander niet zoveel meer aan het boekje te hebben en moet hij improviseren. Het is symbolisch dat de schrijver van het boekje aanwezig was bij zijn publiekelijke afgang. Het echte veldspel is het leven en voor de grote en belangrijke keuzes bestaan geen richtlijnen uit een boekje.

Thema

Het centrale thema is het verliezen van jezelf in een droom of wens. Harbach schetst treffend de keerzijden hiervan. Rector Affenlight verliest zichzelf in zijn verliefdheid voor Owen met alle risico’s waarvoor hij geen oog meer heeft.
Skrimshander verliest zichzelf volledig in zijn wens om de perfecte honkballer te worden. Hij kan zich niet neerleggen bij zijn fouten. Uiteindelijk komen de hoofdpersonen weer bij elkaar zodra ze compromissen sluiten en hun dromen en wensen relativeren.