Hans Jørgen Wegner – Deense stoelontwerper uit Tønder

Hans Jørgen Wegner is in het Deense Tønder geboren, net over de grens met Duitsland. Hij heeft een heel oeuvre aan stoelen achtergelaten die onder meer in de voormalige watertoren in Tønder zijn te zien. Ter ere van zijn honderdste geboortedag is er een tentoonstelling van zijn werk te zien. Wegner hield van doelmatig en liet zich inspireren door de meubels van de Shakers: mooi van vorm, maar zonder poespas. Een Wegner-stoel is Deens design en te herkennen uit duizenden.

Hans Jørgen Wegner uit Tønder

Hans Wegner werd op 2 april 1914 in Tønder, zuid-Denemarken, geboren. Hij stierf op 26 januari 2007. Wegner was een Deense meubelontwerper, een zeer vindingrijke man. Hij was de grootste motiverende kracht achter de moderne Deense ontwerpers. In de jaren 50 en 60 veranderden zij de kijk op meubels en ontwerp.

Geen poespas

Wegner’s stoelen getuigen van vakmanschap en uitgekiende vormen. Geen poespas en weinig versiering, de vorm en de functie moeten het doen. De vormgeving van de stoelen is ondermeer geïnspireerd op de meubels van de Shakers.

Y-stoel

Hans Wegner kreeg vakmanschap met de paplepel ingegoten, met een vader die meester-schoenmaker was. Als 17-jarige jongen ging hij in de leer bij een timmerman. Hij leerde het gevoel voor hout en vorm en in die tijd maakte hij ook zijn eerste ontwerpen. De jongeman ontwikkelde een diep respect voor het materiaal hout en de mogelijkheden die het in zich draagt en hij ontwikkelde een nieuwsgierigheid naar de eigenschappen van hout. Wegner liet zich graag verrassen door het materiaal en hij bleef anderen verrassen door wat hij er van wist te maken. Wegner werd een meester in het stoelen maken.

Architect

Toen hij 20 jaar was volgde hij cursussen meubelmaken aan het Technologisch Instituut te Kopenhagen en schoolde zich tot architect. Daarna bezocht hij de school voor Kunst, Ambacht en Design. Later werd hij docent aan diezelfde school. Na zijn opleiding in 1938 werd hij assistent-ontwerper bij een architectenbureau en startte in 1943 zijn eigen ontwerpbureau in Aarhus. In 1946 verhuisde hij naar de Deense hoofdstad en ging lesgeven en ontwerpen. Daarna ontwierp hij zijn bekende stoelen en ook de Y-stoel, die ook wel vorkbeenstoel of wishbonechair wordt genoemd. De stoelen zijn geïnspireerd op de keizerstronen van China. De serie China-stoelen kwam er uit voort. De Y-stoel is een uit deze serie.

Vleugelstoel

Hans Wegner wordt beschouwd als de meester van het Deense stoel design. Hij heeft een ontelbaar aantal stoelen ontworpen, waarvan enkele ontwerpen klassiekers, ondermeer de y-stoel, zijn geworden, net als de schelp stoel (shell chair) en de vleugelstoel (Wegner wing chair).

Organisch functionalisme

Vorm en functie zijn in de ontwerpen verenigd en Wegner stelde de hoogste eisen aan comfort en ergonomie. Een Wegner meubel is daarom niet zomaar een stoel, het is een stoel die gemaakt is om de menselijke vorm te ondersteunen. Het Deense woord voor design is formgivning, dat letterlijk het geven van vorm betekent. Wegner gebruikte de karakteristieken van het materiaal om de vorm als het ware te beeldhouwen. Wegner’s stijl en visie wordt wel organisch functionalisme genoemd. De nadruk ligt op functionalisme en de aanpak is modernistisch. Wegner houdt er van de constructie van de stoelen te tonen.

Prijzen voor de Deense stoelontwerper

De meubels worden in musea en galerieën in de de hele wereld tentoongesteld. Ze staan ondermeer in het museum voor moderne kunst MoMa in New York, in München in het museum Die Neue Samlung en permanent in Tønder in het Tønder Museum. In 2014, honderd jaar na zijn geboorte, was er in de geboortestad van de ontwerper een grote Wegner Tentoonstelling.

De meubelontwerpen ontving diverse grote designprijzen:

• Lunning Prijs
• Grand Prix van de Milan Triennale
• de Zweedse Prince Eugen Medaille
• de Deense Eckersberg Medaille
• de titel Honorary Royal Designer for Industry van de Royal Society of Arts in London.

Lees verder

• Shakers - Shaking Quakers en hun meubels
• ECCO schoenen uit Tønder in Denemarken
• Tønder in Denemarken en de Trilaterale Waddenzee Conferentie
• Gubi – Design uit Denemarken van Gubi Olsen
• Tønder – Deense stad aan de waddenkust