Bedden en matrassen uit Nederland: Auping en Silvana

Gemiddeld vertoeven we eenderde van ons leven in een bed. Dat komt neer op zo een 200.000 uren per gemiddeld mensenleven. Een groot gedeelte van onze bedden, matrassen en kussens wordt in Deventer geproduceerd. De industrialisatie ging lange tijd aan Nederland en dus ook aan Deventer voorbij. Na in Groot-Brittannië te zijn begonnen, deed dit revolutionaire proces pas in de negentiende eeuw haar intrede op het continent. De ontwikkeling van opzienbare technische vindingen als de stoommachine, de scheepvaart en het treinverkeer zorgen ook in Deventer voor de nodige nieuwe bedrijvigheid. Binnen de vestingmuren verrijzen tal van fabrieken. Het silhouet van de stad wordt meer en meer bepaald door fabriekspijpen. In de tweede helft van de negentiende eeuw worden in en rondom de IJsselstad spoorwegen aangelegd, zandwegen verhard en een handelskade aangelegd.

IJzer

Met de ijzergieterij van Nering Bögel had Deventer een belangrijke leverancier van ijzer binnen haar gelederen. En van het een kwam het ander. De aanwezigheid van de gieterij bracht ondernemende lieden er toe ‘iets ‘ met metaal te doen. Er onstonden dan ook verschillende metaalverwerkende bedrijven. Een van hen was meneer Auping.

Smid Auping begon zijn bedrijfje aan de Stromarkt, binnen de vestingmuren van de stad. Hij maakte er kachels, haarden en stookfornuizen. Op een dag in 1988 ontdekte de smid dat je van een stuk staal ook een veer kunt maken. Die ontdekking had een gouden gevolg: Auping ontwierp en produceerde stalen gezondheidsmatrassen. De noviteit sloeg in als een bom. Tot dan toe werd er geslapen op matrassen van gebundeld stro. Dat was niet alleen onhygiënisch, maar ook nog eens oncomfortabel.

Aupings eerste grote klant was het Deventer Sint Geertruiden ziekenhuis. Door de enorme belangstelling, was al snel een nieuwe productielocatie nodig. In 1912 werd de eerste steen van een nieuwe fabriek in Deventer gelegd. Ruim honderd jaar later, in 1988, verleende koningin Beatrix het bedrijf het predikaat koninklijk. Koninklijke Auping is anno 2003 de grootste producent van bedden in Nederland.

Succes berust op eenvoud

Nadat hij ontslagen werd als stoffeerder bij warenhuis Vroom en Dreesmann, begon Henk Achtereekte senior voor zichzelf. Aan de Molenbelt in Deventer startte hij in 1936 de Kapok- en Wolmatrassenfabriek Henk Achtereekte Deventer, kortweg HAD. Vanaf het begin liepen de zaken dermate goed dat Henk al snel verhuisde naar de Rielerweg.

Henk had oog voor vernieuwingen. Als een van de eerste in Nederland begon hij met de verkoop van polyester matrassen, later opgevolgd door polyether. Schuim als grondstof voor een matras bleek een prima vervanger voor kapok. Silvana werd het product gedoopt, naar de dochter van een Italiaanse werknemer. In 1970 werd HAD noodgedwongen overgenomen door schuimleverancier Eurofoam.

Achtereekte senior ging niet bij de pakken neerzitten. Hij pakte de door zijn zoon Jan al eerder opgezette handelsmaatschappij in fournituren Jade op, een naam waar achter de woorden Jan Achtereekte Deventer schuilgaat. Het bedrijf werd nieuw leven ingeblazen. Dat gebeurde nadat de ondernemer op een bijzonder idee was gebracht: hij ontwikkelde een vul- en persmachine voor vlokken die gebruikt worden als vulling voor poppen en kussens. Dat werd al verkocht, maar alleen in onhandige zakken van een kilo. De Deventer ondernemer ontdekte een manier om hetzelfde gewicht in een mini-zakje te persen. Een enorme vondst. De vulzakjes werden verkocht aan hobbyisten en de doe-het-zelfmarkt. Daarnaast diende het schuim om hoofdkussens te vullen. Rond 1982 introduceerde Jade een nieuw kussen: Silvana Support: een combinatie van zowel de oosterse als westerse kussentraditie. Het staat bekend als het eerste fysiotherapeutisch onderbouwde hoofdkussen ter wereld. Het product wordt nog altijd gezien als een mijlpaal in de kussenmarkt. In de jaren na de introductie ontdekt Nederland het belang van een gezonde nachtrust. Langzaam aan werd duidelijk dat een goed hoofdkussen daarbij net zo belangrijk is als dekens en een matras.