Is er een verschil tussen een echt en een levend standbeeld?

Sinds het midden van de jaren negentig van vorige eeuw zie je ze steeds vaker opduiken op diverse locaties de ‘levende standbeelden’, mensen die uren aan een stuk onbeweeglijk voor zich uitstaren en slechts even bewegen als reactie op een actie van een of andere toeschouwer. De besten kunnen met het blote oog haast niet onderscheiden worden van echte standbeelden.

Wat zijn levende standbeelden?

Levende standbeelden worden door één of meer personen uitgebeeld. Van kop tot teen geschminkt en aangedost met gepaste kleding verbeelden ze een historische figuur als Napoleon, Nostradamus, Ambiorix, madame de Pompadour of Rubens of een algemeen bekende figuur als een ridder, een cowboy of een ballerina, staand op een sokkel of gewoon op de stoep of de straatstenen. Soms treedt er interactie op met het publiek als bijvoorbeeld iemand een muntje aan zijn voeten deponeert (een buiging, een knipperen met de ogen) of wil verifiëren of hij werkelijk met een standbeeld te maken heeft (een uitgestoken hand, een groet, een opmerking).

Levende standbeelden trekken de aandacht en hebben een uitstraling die tot de verbeelding spreekt. Ze komen vaak verrassend uit de hoek en houden het midden tussen een beeldend kunstwerk en (straat)theater.

Waar poseren ze?

Op alle openbare ruimtes kan je ze ontmoeten: in tuinen, parken of gewoon in de straat of tijdens feestelijkheden buiten. Soms staan ze in de etalage van een winkel of worden ze geïntegreerd in een kunsttentoonstelling waar ze mensen doen schrikken als blijkt dat ze geen echt kunstwerk zijn. Ze worden ook wel eens ingehuurd voor verborgen-cameratoestanden. Ze staan zelf centraal of ze zijn een onderdeel van decoratie of de inrichting van een ruimte.

Kampioenschappen

Sinds 1996 wordt jaarlijks eind augustus in Arnhem een Nederlands kampioenschap ‘Levende beelden’ georganiseerd. Sinds 2005 werd het evenement voor buitenlanders opengesteld en in 2006 werd er voor het eerst een wereldkampioenschap georganiseerd dat het Guiness Book of Records haalde met zijn 300 levende beelden en meer dan 300.000 bezoekers.
Ook in België wordt een kampioenschap georganiseerd: sinds 2002 tijdens de culinaire ‘Tafel- en Tooghappening’ in het Louizakwartier in Oostende wordt het beste Belgische levend beeld verkozen. Andere competities vinden sinds 1997 plaats in Portugal (Espinho) en sinds 2000 in Argentinië (Buenos Aires).

Voorlopers

In de middeleeuwen en de renaissance dook het fenomeen van het tableau vivant op. Een groep mensen posteerde zich op een verhoog langs de route waarlangs de blijde intrede van een koning plaatsvond en beeldde een monument uit. In de 18de een 19de eeuw werd het tableau vivant een soort theatervorm in de arbeidersbeweging. Tijdens feestelijkheden of bij politieke bijeenkomsten werd door een groep mensen een maatschappelijk probleem via een tableau vivant aan de orde gesteld. De deelnemers stelden zich achter een gordijn op met decorstukken. Eens het gordijn geopend was, konden de aanwezigen de stokstijf staande groep maximaal twee minuten bekijken.

Begin van de 20ste eeuw werd de Duitse Olga Desmond, danseres en schildersmodel, bekend vanwege haar ‘Schönheitsabende’: dan poseerde ze naakt als een klassiek kunstwerk en imiteerde ze een figuur uit de klassieke oudheid zoals Venus. Het gebeurde meer dan eens dat de voorstelling werd afgelast of verboden.

Tips voor een menselijke standbeeld

Wie ook eens graag als een levend standbeeld op een openbare plaats wil gaan staan mag volgende adviezen zeker niet uit het oog verliezen:

• Kies een karakter dat je ligt.
• Ontwerp een passend kostuum.
• Draag zorg voor een goede make-up (wit of zilver komen het beste tot zijn recht) en accentueer je ogen met eyeliner. Kies een hoofddeksel of pruik zodat je echte haar de authenticiteit van je ‘standbeeld’ niet in gevaar brengt.
• Kies een zinnige actie (een kus of een geste bv.) als reactie op een gebaar (aanraking, gift) of opmerking van je publiek. Neem een houding aan waarbij je je goed voelt en die niet te veel fysieke problemen oplevert. Als je je houding wil veranderen doe het langzaam zodat het niemand opvalt.
• Houd je adem onder controle.
• Vooraleer je eraan begint: om een levend standbeeld geloofwaardig te doen overkomen heb je veel concentratievermogen nodig, doorzetting en een goede fysieke conditie vermits je uren onbeweeglijk blijft staan.