De betekenis van Kerst

Op 25 en 26 december vieren we Kerst. Veel mensen doen dit door gezellig samen te eten, een kerstviering in de kerk te bezoeken of rond de kerstboom cadeautjes uit te pakken. Kerst wordt ook wel het feest van het licht genoemd, omdat de kerstdagen in de winter vallen en veel mensen lichtjes en lampjes aandoen. De oorspronkelijke, religieuze betekenis van Kerst heeft ook met licht te maken, namelijk met het 'Licht van de wereld', de geboorte van Jezus Christus.

De geschiedenis van Kerstmis

De oorsprong van Kerst begint bij de Germanen. De Germanen waren volkeren en stammen die voornamelijk in het noorden van Europa en Scandinavië woonden. Zij vierden midwinterfeesten waarin dankbaarheid en hoop een grote rol speelde. Tijdens de feesten hoefde niet gewerkt te worden maar mocht uitbundig feest gevierd worden o.a. door veel te drinken en te eten. Tijdens de feesten brandden enorme vreugdevuren om geesten en kwade invloeden te verdrijven. Overigens werden midwinterfeesten niet alleen door Germanen gevierd, maar ook door de Romeinen en de Egyptenaren. Pas in de vierde eeuw werd Kerst een christelijke viering. Keizer Constantijn de Grote en een aantal bisschoppen besloten dat kerst, de geboorte van Jezus Christus, op 25 december gevierd moest worden. Rond die datum waren er al vrije feestdagen waardoor de keuze voor 25 december voor de hand lag. Het woord Kerstmis betekent 'Christus-mis', omdat het feest gewijd is aan Jezus die de Christus werd genoemd. Hoewel de geboortedag van Jezus voor de vierde eeuw al wel herdacht werd, nam de Paasviering (kruisiging van Jezus) een veel belangrijker rol in. De datum van Kerst, 25 en 26 december, lijkt niet helemaal overeen te komen met de werkelijke geboortedatum van Jezus. In het Bijbelboek Lucas wordt namelijk gesproken over 'meerdere kudden schapen' in het veld rondom Bethlehem. Het is zeer de vraag of meerdere kudden schapen aan het grazen waren in de winter. Toch zou het niet onmogelijk zijn.

Geschiedenis van tradities

Bepaalde tradities rondom Kerst zoals die tegenwoordig gevierd worden in Nederland, denk aan de kerstboom, het uitpakken van cadeautjes en de kerstman, zijn afkomstig uit Amerika. Hoewel sommige tradities vrij oud zijn, zijn anderen dat niet. Het kerstdiner op eerste Kerstdag bijvoorbeeld, is overgekomen uit Engeland. Tijdens de regeerperiode van Koningin Elizabeth I was het gewoonte om in de hogere klassen een uitgebreid kerstdiner met elkaar te beleven op eerste Kerstdag. Zoetigheid stond tijdens die kerstdiners centraal, aangezien suiker een zeldzaam goed was. In de Victoriaanse tijd begon een kerstmaaltijd meer te lijken op de diners zoals wij die nu kennen, met een vleeshoofdgerecht en een zoet dessert na. De traditie om met Kerst te gourmetten, is waarschijnlijk overgekomen uit Nederlands-Indië, waar het al langer gewoonte was om te koken in kleine pannetjes.

Tradities rondom Kerst

De kerstman

De kerstman is een afstammeling van Sinterklaas, en deed pas in de twintigste eeuw z'n intrede in Nederland. Emigranten vierden Sinterklaas terwijl zij in Amerika verbleven, waardoor de naam 'Sinterklaas' werd omgevormd tot 'Santa Claus'. Een tijdlang leek het erop dat de kerstman steeds meer in trek zou komen in Nederland, maar Sinterklaas bleek toch populairder. Het geven van cadeaus rond de Kerstdagen is een vrij oud gebruik, vanuit dat gebruik is ook het geven van een kerstpakket ontstaan.

Kerstboom en versieringen

De verlichte en versierde kerstboom stamt waarschijnlijk ook af van Germaanse tradities. Het optuigen van de boom is een jaarlijks terugkerende traditie die z'n eigen trends kent. Voorbeelden van kerstversieringen zijn: kaarsjes, lampjes, kersttakken, kerststukjes, kerstdorpen en buitenverlichting.

Kerstnachtdienst

Op 24 december, de avond voor eerste Kerstdag, wordt in veel kerken in Nederland een kerstnachtdienst of mis gehouden. De kerstnachtdienst is in Nederland behoorlijk populair, ook bij mensen die doorgaans niet naar de kerk gaan. Tijdens de dienst worden o.a. veel bekende kerstliederen gezongen.

De betekenis

Voor veel mensen in Nederland staat Kerst voor een feest van vrede, licht, hoop, saamhorigheid en gezelligheid. Voor christenen draait Kerst vooral om de geboorte van Jezus. Omdat veel mensen rond Kerst kerstvakantie hebben, kunnen de kerstdagen ook in teken staan van rust en vrije tijd.