Nieuwjaarsbrieven in Vlaanderen

Op 1 januari, bij de start van een nieuw jaar, worden traditioneel in Vlaanderen nieuwjaarsbrieven voorgelezen. In Nederland kent men deze traditie niet en worden deze voorbehouden voor Moeder- en Vaderdag. Deze brief wordt voorgedragen door de kinderen vanaf ze naar de kleuterschool gaan tot op het einde van de basisschool. Er zijn in de meeste gevallen nieuwjaarsbrieven voor de ouders en de meter en de peter van het kind. Het voorlezen van de nieuwjaarsbrief wordt gepland wanneer de familie samenkomt om feestelijk het nieuwe jaar in te zetten. Een nieuwjaarsbrief staat vol goede voornemens en wensen voor het nieuwe jaar die het kind wil overmaken aan de familie.

Het gebruik van nieuwjaarsbrieven

Sinds de invoering van de Gregoriaanse kalender in 1582, wordt algemeen aanvaard dat 1 januari de eerste dag van het jaar is. In alle regio’s van Europa en ook in andere delen ter wereld werd deze datum als Nieuwjaarsdag of eerste dag van het jaar overgenomen. Vanuit deze periode zijn er echter weinig nieuwjaarsbrieven teruggevonden. Toch waren ze er zeker en vast en naarmate de tijd vorderde werd het een echte traditie. Door de tijd heen zie je verschillende schrijfstijlen of woordgebruiken, maar het doel van veelvuldige wensen en goede voornemens komt steeds terug.

Een nieuwjaarsbrief wordt door het kind, vanaf dat het kan schrijven, eigenhandig geschreven in de lagere school. Het is één van de hoogtepunten tijdens het schooljaar om zonder fouten de nieuwsjaarbrief te kunnen schrijven. De brief start meestal met de openingswoorden “Liefste ouders, Liefste meter, Liefste peter” en wordt meestal ondertekend door de voorlezer als volgt: “Van je kapoen Gert-Jan, Maasmechelen, 1 januari 2016”. De nieuwjaarsbrief heeft een mooie buitenkant met een kerst of winterlandschap erop. Binnenin vindt men dan de eigenhandig, met vulpen, geschreven tekst. Als het kind start met het voorlezen van de brief buigt het zich voorover om aan te tonen dat het zal starten met voorlezen. De mooie kledij, een fris kapsel en een verzorgde aanblik brengen ook wat emoties los bij de ouders en meter en peter. Ze zijn fier op hun kind of kleinkind en zijn in de wolken over de mooie wensen die ze krijgen van hun oogappel.

Cadeautjes in overvloed of een centje

Na het voordragen van de brief wordt het kind rijkelijk beloond met cadeautjes. Het is traditie dat een cadeautje na het voorlezen erbij hoort. Zo wil men aantonen dat er eerst iets moet gepresteerd worden, voor men ervoor beloond wordt. Vanaf de leeftijd van 12 jaar, bij het verlaten van de basisschool, zal het kind geen nieuwjaarsbrief meer voorlezen. Het zal uiteraard wel nog cadeautjes of een centje in ontvangst mogen nemen. De centjes worden overhandigd aan de ouders, die het veilig wegzetten op de spaarrekening.

Tips voor de ouders om een goede nieuwjaarsbrief te schrijven

Indien je kind nog niet kan schrijven, helpen de ouders een handje om zelf een briefje in elkaar te steken. Enkele tips om alvast een geslaagde brief op te stellen:

• Afhankelijk van je publiek kan je een andere tekst nemen. Is je meter niet zo erg beletterd, neem dan alvast geen hele moeilijke woorden. Is je peter heel erg gek van voetbal, steek er dan een verwijzing in die te maken heeft met voetbal.
• Wees niet te algemeen en durf je ouders of meter en peter te wensen wat ze echt nodig hebben. Als je meter bijvoorbeeld een operatie moet ondergaan, wens haar dan veel sterkte en steun in de nieuwjaarsbrief.
• Gebruik de taal hoe je met hen ook in de dagelijkse omgang spreekt. Wees geen stijve hark.
• Een goede raad is om, wanneer je je brief hebt geschreven, hem heel even op kant te leggen. De volgende dag lees je hem nog eens na en je zal zien dat de brief hier en daar nog wat beter of persoonlijker kan.

Wat als je kind de nieuwjaarsbrief niet graag voorleest?

Het gebeurt regelmatig dat het kind de nieuwjaarsbrief niet graag voorleest of zelfs pertinent weigert voor te lezen. Vaak heeft dit te maken met alle aandacht die dan op hem of haar gericht is. Probeer die aandacht wat te verleggen en ga er mee om alsof het voorlezen niet veel inhoudt of belangrijk is. Werkt dit ook niet, dan kan je eventueel zeggen dat er zonder voordragen geen cadeautjes zullen worden overhandigd. Meer dan waarschijnlijk zal je kind dan heel snel bijdraaien en zijn of haar angst overwinnen.

Twee voorbeelden van een nieuwjaarsbrief voor een kleuter

Twee voorbeelden van een nieuwjaarsbrief voor een schoolkind tot 12 jaar