De Paascyclus of Paaskring

Als we het hebben over Pasen denkt iedereen al gauw aan de Eerste en de Tweede Paasdag. Lekker lang weekend, eitjes schilderen, verstoppen en zoeken, palmpasenstok, paasvuur zijn allemaal tekenen van Pasen. Maar wat is Pasen nou precies en waarom wordt het gevierd? Wat betekenen die symbolen? Welke dagen gaan er vooraf en welke er na? Ik heb het dus over de hele Paascyclus of Paaskring. In dit artikel lees je er meer over.

Wat is Pasen?

Pasen is net als Kerst één van de belangrijkste Christelijke Feestdagen. Met Pasen vieren de Christenen dat Jezus is opgestaan uit de dood. Zijn herrijzenis staat voor symbool voor de vergeving van zonden en de overwinning op het kwade.

Paaszondag valt altijd volgens de Christelijke kalender op de eerste zondag na de eerste volle maan vanaf het begin van de lente (20/21 maart). Ieder jaar kan het dus op een andere datum uitvallen.

De Paascyclus

De Paascyclus of de Paaskring is de periode van Pasen. De Paascyclus begint 70 dagen voor Pasen en eindigt 50 dagen erna.

De belangrijkste dagen van de Paascyclus zijn:

• Septuagesima (1e zondag van de Paaskring, precies 70 dagen vóór Pasen)
• Vastenavond (de dinsdag vóór Aswoensdag en tevens het einde van de Carnavalsperiode)
• Aswoensdag (40 dagen vóór Pasen. 40 dagen lang vasten)
• Palmzondag (zondag vóór Pasen, wordt ook wel Palmpasenzondag of Passiezondag genoemd.)
• Schorselwoensdag (woensdag vóór Pasen)
• Witte Donderdag (donderdag vóór Pasen)
• Goede Vrijdag (vrijdag vóór Pasen)
• Stille Zaterdag (dag vóór Pasen)
• Pasen (Eerste Paasdag of Paaszondag genoemd)
• Paasmaandag (Tweede Paasdag, een dag na Paaszondag)
• Beloken Pasen (de zondag na Pasen)
• Hemelvaartsdag (40e paasdag, 10 dagen vóór Pinksteren, altijd op een donderdag)
• Pinksteren (7 weken na Pasen)
• Trinitatis / Hoogfeest van de Heilige Drieëenheid (zondag na Pinksteren)
• Sacramentsdag / Corpus Christi (de donderdag na Triniatiatis, officieel de 2de donderdag na Pinksteren, maar in Nederland en België is het de 2de zondag na Pinksteren)
• Het Hoogfeest van het Heilig Hart (3de vrijdag na Pinksteren).

Van Aswoensdag tot en met de dagen na Pasen

De vastentijd.

De vastentijd begint op Aswoensdag als voorbereiding op het Paasfeest. Het wordt ook wel veertigdagentijd genoemd, omdat de vastperiode 40 dagen duurt. De Aswoensdag is de woensdag na Carnaval. Tot Pasen is er voedselmatiging. Op Aswoensdag en Goede Vrijdag mag geen vlees gegeten worden en slechts één volle maaltijd. Vroeger was men alerter met vastentijd, maar tegenwoordig wordt het steeds minder of niet volledig toegepast. Sommigen eten geen vlees of vet, anderen drinken geen wijn of eten geen snoep.

De vastentijd is een tijd van inkeer, bezinning en gebed ter voorbereiding op Pasen.

Witte Donderdag

Op de donderdag voor Pasen herdenken Christenen het laatste avondmaal dat Jezus met zijn discipelen at. Volgens de bijbel werd Jezus diezelfde avond door één van zijn discipelen, Judas, verraden aan de Romeinen. Dig ging d.m.v. de Judaskus. De Judaskus werd in de Christelijke wereld het symbool van verraad. Judas kustte Jezus als begroeting, maar in werkelijkheid maakte hij daarmee voor de Romeinen duidelijk wie ze moeten arresteren. Zo werd Jezus op de Olijfberg gevangengenomen en de volgende dag gekruisigd.

Goede Vrijdag

Dit is de dag waarop het lijden en sterven van Jezus wordt herdacht. Volgens de overlevering werd Jezus op de berg Golgotha bij Jeruzalem aan een kruis genageld, nadat hij eerst als een valse profeet was gegeseld en bespot. De kruisiging betekent voor Christenen dat Jezus, als zoon van God, zich heeft opgeofferd om de mensheid van zijn zonden te verlossen. Zo toonde God zijn liefde voor de mens.

Stille Zaterdag

Dit wordt ook wel Paaszaterdag genoemd. Dit is geen feestdag, want het is de dag dat Jezus ná zijn kruisiging en vóór zijn opstanding stil in zijn graf lag. Vandaar het woord "stille". Op deze dag luiden de kerkklokken niet. Officieel duurt Stille Zaterdag maar tot de schemering. Hierna vindt de Paaswake plaats. De Paaswake is de start van het feest rond Christus. De herrijzenis.

Pasen

Met Pasen viert men dat Jezus is opgestaan uit de dood. Zijn herrijzenis staat symbool voor de vergeving van zonden en de overwinning op het kwade. Eerste Paasdag, wordt ook wel Paaszondag genoemd. Tweede Paasdag, ook wel Paasmaandag, de dag na Paaszondag.

Hemelvaart

Hemelvaartsdag valt 40 dagen na Eerste Paasdag. Na zijn opstanding uit de dood bleef Jezus nog 40 dagen op aarde, voordat hij terugkeerde naar God. Dit terugkeren is de hemelvaart. Op deze dag wordt dus deze Hemelvaart van Jezus gevierd. Volgens de Bijbel steeg Jezus voor de ogen van zijn leerlingen op en verdween daarna in de wolken.

Pinksteren

Pinksterdag valt altijd 10 dagen na Hemelvaartsdag. Nadat Jezus was opgestegen naar de hemel, waren zijn leerlingen diep bedroefd en moedeloos. Ze wisten niet wat ze moesten doen zonder de leiding van hun meester. Jezus stuurde daarom de Heilige Geest, die zijn leerlingen bezielde en aanspoorde het evangelie over de wereld te verspreiden. Dit wordt gevierd met Pinksteren.

Symbolen en gebruiken

Niet alle symbolen en gebruiken zijn voor iedereen hetzelfde. Officieel is Pasen echt Christelijk, maar Pasen heeft ook een heidense karakter, vandaar dat de gebruiken en symbolen zo veel verschillende betekenissen hebben voor de mens. Niet alle landen kennen bijv. de paashaas. De gebruiken en symbolen verschillen duidelijk per land en omgeving.

Askruisje

Op Aswoensdag kunnen Christenen naar de kerk gaan voor een askruisje.Het as wordt verkregen door verbranding van palmtakken van het jaar ervoor. Iemand van de kerk tekent met as een kruisje op zijn of haar voorhoofd. Op deze manier laat men zien dat ze spijt hebben van hun zonden.

Paaskaars

De paaskaars is een symbool van de verrezen Jezus Christus. Het is een grote kaars, versierd met het kruis, de Griekse letters alfa en omega en het jaartal.

Palmpasenstok

Op Palmpasen, de zondag voor Pasen, worden in de meeste katholieke kerken nog steeds palmtakken gezegend en uitgedeeld. Omdat er in Nederland geen palmen groeien, worden in plaats daarvan takken van buxusstruiken gebruikt. Veel kinderen zie je op palmzondagmorgen rondlopen met een palmpaasstok: een versierde stok waaraan vijgen, slingers, vlaggetjes, bloemen en geschilderde eieren hangen. Voor kinderen is het een leuke bezigheid om zelf zo'n palmpasenstok te maken. Bovenop de stok kraait een haantje van brood. Tijdens de paasoptocht zingen de kinderen liedjes en brengen presentjes bij de oude mensen. In ruil hiervoor krijgen ze meestal iets lekkers of zelfs geld. De palmtak is een herinnering aan de wijze waarop Jezus door de Joden werd begroet bij zijn intocht in Jeruzalem.

Paaskaarten

Tot halverwege de 20ste eeuw werden er volop paaskaarten verstuurd, om gezegend Pasen te wensen. Nu sinds enkele jaren zijn paaskaarten weer in de mode.

Paaseieren

Paaseieren zijn bijna overal ter wereld het symbool voor nieuw begin of opstanding. Jezus stond op uit zijn graf, dus begon ook opnieuw. Eieren schilderen, eitjes zoeken, eierslaan, eitje tikken, eilopen, eidansen etc. Het zijn allemaal gebruiken, die bedoelen het leven en de vruchtbaarheid te bevorderen. Duizenden jaren geleden begroeven boeren al eieren om de akkers vruchtbaar te maken.

Paashaas

Hazen zijn bekend om hun snelle voortplanting. Ze zijn daarom ook het symbool van vruchtbaarheid. Dit hoort ook bij een nieuw begin, een nieuw leven en de lente.

Paasbrood

Paasbrood wordt meestal gegeten rond Pasen. Na de lange vastenperiode is Paasbrood wel heel feestelijk, vanwege de rijke ingedrienten. Vooral op Witte Donderdag heeft Paasbrood een speciale betekenis. Hiermee wordt de laatste Avondmaal van Jezus herdacht. Jezus vergeleek zichzelf met het brood dat hij uitdeelde. Op deze manier wilde hij nieuw leven geven aan de mensen die dat nodig hadden.

Paasvuur

Het ontsteken van de paasvuren is van oorsprong een heidens ritueel. Vroeger werden op heuveltoppen vuren aangestoken om de demonen van de winter te verjagen. Vuur staat al eeuwen lang symbool voor reiniging en vruchtbaarheid. Paasvuur zie je met name in het oosten en noorden van Nederland. Hier branden de paasvuren op de avond van Tweede Paasdag, soms ook op de avond van Eerste Paasdag

Dauwtrappen met Hemelvaart

Dauwtrappen heeft een verband met een gebruik uit het ver verleden. Vroeger stonden mensen op Hemelvaartsdag op om drie uur 's nachts, wandelden met hun blote voeten door het gras, dansten en zongen. Van dit ritueel zou een magische en genezende werking uitgaan. Dauwtrappen wordt ook in verband gebracht met de tocht van Jezus naar de Olijfberg. Met dauwtrappen gaat men tegenwoordig al vroeg, voordat de zon op is, de natuur in. Dat kan gewoon lopend, maar er gaan ook veel op de fiets. De manier waarop het gedaan wordt, verschilt erg.