Sinterklaas, wie kent hem niet?

'Sinterklaas, wie kent hem niet?' is een bekende regel uit een Sinterklaasliedje, maar weet iedereen wel wie de Sint echt is en waar hij vandaan kwam? De meeste mensen weten niet dat de Sint oorspronkelijk uit Turkije kwam en ook de tradities zijn nog helemaal niet zo traditioneel. Hieronder is een overzicht te vinden over Sinterklaas en het ontstaan ervan, Zwarte Piet en onze oer-Hollandse, maar ook Belgische tradities!

Wie was Sinterklaas?

Sinterklaas gaat al terug tot honderden jaren geleden toen Nicolaas van Myra leefde. Hij woonde in Myra, dit plaatsje ligt nu in Turkije en hij was in bisschop in de 4e eeuw na Christus. Nicolaas van Myra wordt ook wel vergeleken met de Bijbelse Samuël. De moeder van Samuël kon geen kinderen krijgen, maar wisselde trouw aan God in voor een kind. Ook dit was het geval bij de moeder van Nicolaas van Myra. Nicolaas deed al op een vroege leeftijd wonderen en hij was al snel erg geliefd bij het volk.

In 325 werd Nicolaas in de kerkers opgesloten, omdat hij een belangrijk persoon in het gezicht geslagen had. Hij zou zijn tijd daar niet lang verdoen, want diezelfde nacht werd hij bevrijd door Maria. Nicolaas was al een beschermheer tijdens zijn leven, maar ook na zijn dood zou hij nog verschillende rampen hebben voorkomen. Hij is begraven in het plaatsje Myrna, hier staat ook een basiliek die aan hem gewijd is.

De Sint heeft niet alleen elementen weg van Nicolaas van Myrna, maar ook van Nicolaas Flamel. Inmiddels kent iedereen deze laatste naam uit de Harry Potter-reeks, maar hij heeft ook echt bestaan. Flamel leefde in de 14e eeuw in Frankrijk en was een alchemist. De legende over hem gaat dat hij lood in goud kon veranderen en hij zou tevens onsterfelijkheid hebben verworven. Er zijn nu zelfs nog mensen die zeggen dat hij ook nu nog in leven is door deze onsterfelijkheid.

Hoe is het kinderfeest Sinterklaas ontstaan?

Jan Schenkman schreef in de negentiende eeuw een prentenboek met de naam 'Sint Nicolaas en zijn knecht' met de tekst van 'Zie ginds komt de stoomboot'. Hierin werd Spanje gesuggereerd als herkomst van de Sint en ook Zwarte Piet kwam naar voren. Zwarte Piet werd ingevoerd met de zak en de roe en wie niet zoet is gaat natuurlijk in de zak mee naar Spanje. Ook werd de schimmel, het paard van de Sint, geïntroduceerd. De schimmel heet in Nederland sinds 1990 Amerigo, maar er was ook een tijd dat ze hem Jasper of Bianca noemde. In België heet het paard 'Slecht Weer Vandaag', omdat een zwarte piet de vraag verkeerd had gehoord en dit antwoordde.

De tradities

Het schoenzetten werd al gedaan in de 15e eeuw, al ging dat toen niet zoals nu. Toen werd er op 5 december de schoen gezet en op 6 december werden de geschenken geschonken aan de armen. Dit werd gedaan op 6 december omdat dit de sterfdag was van de heilige Sint Nicolaas. Inmiddels is het een traditie om de schoen voor de haard neer te zetten, zodat Zwarte Piet door de schoorsteen naar beneden af kon dalen en zo een cadeautje kan doen in de schoenen van de kinders.

Pakjesavond is de laatste dag dat de Sint in het land is, 5 december. Dit is niet alleen voor de kinderen, maar ook steeds meer volwassenen doen er aan mee. Deze traditie is er echter niet altijd geweest. Door de toenemende welvaart na de tweede wereldoorlog is deze traditie pas gestart. Kinderen krijgen een zak cadeaus en volwassenen geven elkaar vaak anoniem surprises. Ze trekken hiervoor lootjes en moeten dan voor degene die op het lootje stond een cadeautje kopen. Pakjesavond wordt in België niet zo groots gevierd als in Nederland.

De sinterklaasliedjes zijn natuurlijk ook niet meer weg te denken. Er komen elk jaar wel weer nieuwe CD's uit met daarop weer nieuwe liedjes, maar de oude liedjes zoals 'Zie ginds komt de stoomboot' zijn toch wel dé bekendste liedjes van Sinterklaas. Deze liederen worden vaak gezongen als de kinderen hun schoen zetten, maar ook bij de aankomst van de Sint en op scholen wordt het vaak gezongen.

Zwarte Piet

De herkomst van Zwarte Piet is moeilijk te achterhalen, volgens sommige was hij een demon en volgens anderen was het de duivel. Dit maakt voor het feest gelukkig niet uit. De meeste blijven erbij dat hij een schoorsteenveger was, vandaar ook de roe, en dus zwart was door het roet in de schoorstenen.
De Tweede Wereldoorlog heeft, hoe gek het ook klinkt, voor Sinterklaas iets goeds opgeleverd. Vroeger werd de Sint vergezeld door slechts één zwarte Piet. De Canadezen hielpen het eerste jaar na de oorlog mee met het Sinterklaasfeest en zij bedachten dat het misschien wel leuk was als de Sint meerdere hulpjes had: de Zwarte Pieten!