Pasen, de feestdag na de vasten- en passietijd

Op de dag van Pasen, tussen 22 maart en 25 april, wordt gevierd dat Jezus uit zijn graf is opgestaan. Op de zogenaamde Goede Vrijdag stierf hij aan het kruis en werd in een uit de rotsen uitgehouwen graf gelegd. Er werd een grote steen voor dit graf gerold. Op de avond van Paas-zaterdag houdt de Rooms-Katholieke kerk een Paaswake, een mis ter voorbereiding op Paaszondag. Op Paaszondag wordt gevierd dat Jezus uit zijn graf is opgestaan.

Vasten, de voorbereiding op Pasen

Vlak voor de vastentijd vieren de katholieken nog uitbundig carnaval. Ze mogen zich dan te buiten gaan. En dan is het weer Aswoensdag. Goede katholieken ontvangen op die dag tijdens de H. Mis een Askruisje. Het Askruisje laat zien dat men fouten heeft gemaakt en dat men spijt heeft. As is boete. Dan begint de voorbereiding op Pasen. De tijd voor Pasen is een bezinningstijd van veertig dagen. Er wordt herdacht dat Jezus veertig dagen in de woestijn heeft doorgebracht zonder eten en drinken. De katholieken vasten dan ook. Het vasten houdt in dat men soberheid betracht. Pleziertjes worden gematigd. Sommigen kiezen voor een alcoholvrije vasten. Anderen gaan niet op sociale media of hebben geen geslachtsverkeer. Door iets te laten, krijgt men diepgang in het leven. Op Aswoensdag en de vrijdagen wordt geen vlees gegeten in de vastentijd. Op andere dagen wordt geminderd en niet gesnoept. Op de zondagen mag men wel weer alles eten en drinken. Het geld dat men van de vastentijd overhoudt, gaat naar de kerk.

Passiezondag

Halverwege de vastentijd (die de voorbereiding is op Pasen), de voorlaatste zondag voor Pasen, is Passiezondag. Passiezondag luidt de passietijd in, het lijden en de dood van Jezus Christus. Op Passiezondag werd besloten dat Jezus ter dood gebracht zou worden. Op deze dag worden in de Katholieke kerk de beelden bedekt met doeken. De betekenis hiervan is dat Jezus zich in deze tijd verborgen zou hebben gehouden, omdat zijn uur nog niet gekomen was. Deze ook 'zwarte zondag' genoemde dag en de dagen erna herinneren aan de lijdensweg van Jezus Christus.

Palmzondag

Palmpasen

Met palmtakken werd Jezus begroet bij zijn intocht in Jeruzalem, gezeten op een ezel. De joden zagen hem als hun Messias.
Tegenwoordig wordt deze processie nog steeds gehouden. Kleine meisjes, als maagd gekleed in witte jurkjes, dragen gewijde palmtakken. Deze intocht herinnert aan de tocht van Jezus, die hij maakt om de mensheid te verlossen. Palm- en olijftakken worden gewijd als bescherming tegen ziekte en dood. Na de mis op Palmzondag worden takjes mee naar huis genomen en achter een kruisbeeld (dat in alle katholieke huizen hangt) gestoken.

Palmpaasstok, Meiboom

De Palmpaasstok, die in veel processies ook wordt meegedragen, refereert aan de aloude Meiboom, vanwege de naderende lente. Aan de Palmpaasstok zitten versierde broodjes in de vorm van hanen (symbool van het naderende licht), voor de christenen een symbool van de verloochening door Petrus, een broodje in de vorm van een wiel (de zon) en slingers van vruchten en noten.

Goede week

Met Palmpasen begint de Goede Week (de heilige week). In deze week, op Witte Donderdag, werden vroeger zonden kwijtgescholden en werd men weer opgenomen in de kerk.

Witte Donderdag

Op deze dag begon het lijden van Jezus Christus (Kruispasen). Vanaf deze dag tot Pasen zwijgen de klokken. Op deze avond nuttigde Jezus zijn Laatste Avondmaal met zijn twaalf discipelen. Aan tafel voorspelde Hij het verloochenen door Petrus en het verraad van Judas. In de vroege ochtend van vrijdag werd Jezus Christus op de Olijfberg gevangen genomen. De zegen van de paus op Paaszondag 'Urbi et Orbi' herinnert aan de kwijtschelding van de zonden. Urbi is de stad (toentertijd Rome) en orbi de wereld.

Goede Vrijdag

Op vrijdag werd Jezus gevangen genomen. Zijn leerling Judas had hem verraden: 'Dit is de man die zich uitroept als koning van de joden'. Petrus ondertussen, verloochende Jezus, hij zou hem niet kennen: 'Voor de haan drie maal heeft gekraaid, zult gij drie maal zeggen dat gij mij niet kent'. Eerst moest Jezus voorkomen voor de hogepriesters Annas en Kajafas. Later voor landvoogd Pilatus. Die waste zijn handen (in onschuld) om aan te geven dat het volk de dood van Jezus wilde, en niet hijzelf. Keizer Herodes Antipas veroordeelde Jezus. Hij moest zijn eigen kruis dragen naar de berg Golgotha en werd gekruisigd. Op Goede Vrijdag is het tabernakel leeg. Het tabernakel is een soort kluis die op het altaar staat. Daarin worden de hosties bewaard.

Pasen

Opgestaan uit zijn graf

In de nacht van vrijdag op zaterdag werd Jezus van het kruis gehaald en in een uit rotsen uitgehouwen graf gelegd. Op de dag van Pasen bleek Hij te zijn opgestaan uit zijn graf. Buiten de kerk wordt Pasen door weinig mensen "gevierd". De Mattheus Passion en de Passiespelen in Tegelen zijn bij eenieder bekend. Zij worden gespeeld met Pasen.

Eieren met Pasen

En hoe zit het dan met die eieren? Vogels leggen in de lentetijd hun eieren. Het ei is het symbool voor vruchtbaarheid en nieuw leven.

De Paashaas

Er zijn meer verklaringen voor de haas:

• de haas heeft altijd zijn ogen open, een symbool voor de opstanding van Jezus Christus.
• het dier staat bekend om zijn voortplantingsvermogen (konijnen kwamen uit droge Spaanse streken naar Nederland en waren door het natte Nederlandse land niet zo veelvuldig aanwezig).

Paasvuren

Paasvuren herinneren aan de aloude Germaanse gebruiken om afscheid te nemen van het oude jaar en het begroeten van de nieuwe lente.

Groene Pasen, witte kerst.

Lees verder

• De Rooms-Katholieke Kerk en haar oorsprong
• De Catechismus van de Katholieke Kerk
• Het vieren van oud en nieuw, waarom op 1 januari?
• Pinksteren, Hemelvaartsdag en de IJsheiligen, Luilak
• Naamdagen in augustus, Hondsdagen, Laurentiustranen, Maria