Amager: de onbekende Nederlandse kolonie

Wie ten zuiden van Kopenhagen de Øresundsnelweg verlaat en de Kongelundsvej in zuidelijke richting afrijdt, passeert in het plaatsje Viberup zijwegen met namen als Alkmaar-, Leiden- of Veendam Alle. Haaks erop staan de Hillegom- en de Rotterdam Alle. Dit lijkt toeval, maar even verderop in het plaatsje Dragør, zijn straten vernoemd naar Deventer, Kampen en Zutphen. Hier moet een verband bestaan en dat is er ook: sinds het begin van de 16e eeuw hebben Nederlandse boeren het eiland Amager bewoond. Het was koning Christian II die ruim 150 Nederlandse boeren naar Denemarken haalde. Deze boeren kregen het hele eiland Amager, gelegen ten zuiden van Kopenhagen, tot hun beschikking, met uitzondering van enkele boerderijen in de omgeving van het dorp Dragør. Ook het eilandje Saltholm werd aan de Nederlanders toebedeeld. Christian II had de Nederlanders naar Amager gehaald om hen groente te laten kweken voor zijn echtgenote, de in Brussel geboren Isabella van Habsburg, de zus van de latere Karel V. Zij was deze groenten vanuit haar jeugd gewend geweest.

Groentetelers met privileges

Al in 1515 had de koning reeds enkele Nederlanders naar Amager laten komen. In 1521 kregen de Nederlanders koninklijke privileges en –plichten toegewezen. Zo hoefden de Nederlanders geen belasting te betalen, ze hadden het recht om het eiland Amager te gebruiken en te behouden en konden zich bedienen van een eigen rechtssysteem. Eigendom kon overgaan van vader op zoon. De Deense boeren die al op Amager woonden, moesten het veld ruimen. De bevoorrechte positie van de Nederlanders leek al gauw in gevaar te komen nadat koning Christian II was afgezet. Deense boeren, die knarsetandend hadden moeten toezien hoe de Nederlanders met steun van de koning hun landbouwgronden hadden overgenomen, probeerden deze concurrenten in 1523 van het eiland af te jagen. Tevergeefs, en de Nederlanders bleven, al werd het gebied dat ze mochten bebouwen verkleind en moesten ze het delen met de Denen. De Deense boeren die een aantal jaren eerder hun boerderijen onder dwang hadden moeten verlaten, konden weer terugkeren.

Gekomen om te blijven

Ondanks de onzekere positie waarin de Nederlanders na het vertrek van Christian II heel even verkeerden, wisten ze zich in de volgende jaren onmisbaar te maken, wat koning Christian III in 1547 de bijzondere status van de Nederlanders deed bevestigen. Hij gaf ze het recht om te wonen en te bouwen in Store Magleby, dat al gauw Hollænderbyen (het Hollanderdorp) genoemd werd. Later verwierven ook Hollandse vissers en scheepsbouwers het recht om zich in Dragør, op de oostpunt van het eiland, te vestigen.
De Nederlandse boeren leverden hun producten aan het Deense hof: ‘zoveel wortels en uien als nodig zijn’. De producten van de Nederlanders waren van dusdanig goede kwaliteit dat de koning er zeker van wilde zijn dat hij zijn deel zou krijgen. Dankzij de Nederlanders groeide Amager uit tot de voorraadschuur van Kopenhagen en het zou jaren duren eer de Deense boeren de kwaliteit van hun Nederlandse concurrenten konden benaderen.

Een hechte gemeenschap

De boeren uit de Lage Landen verbouwden veelheid aan groenten en kruiden die in Denemarken niet gebruikelijk was: witte en rode kool, erwten, bieten, ui, wortelen, sla, spinazie, selderij, peterselie, pastinaken, aardappelen, tijm, etc., etc. Ook verbouwden ze rogge en tarwe, ze produceerden boter, kaas en eieren. Het ging de Nederlanders voor de wind, maar door hun privileges en gemeenschappelijke culturele achtergrond bleken ze niet geneigd om zich te vermengen met de Denen die het eiland van oudsher bewoonden. Integendeel, in de Nederlandse ‘kolonie’ werd tot in de 19e eeuw Nederlands gesproken, tot hen in 1811 de verplichting werd opgelegd om voortaan Deens te spreken.

Ook de privileges die hen ooit waren toebedeeld werden stap voor stap teruggedraaid, maar de gemeenschapszin bleef onverminderd overeind. Tot op de dag van vandaag bestaan er verschillende verenigingen die hun oorsprong hebben in de Nederlandse boerengemeenschap. Ook de in dit gebied veel voorkomende namen als Neel, Tejs, Theis, Cornelius, Dirch, Claes, Jan en Geert en achternamen zoals Wybrandt, Isbrandtsen, Villumsen, Jansen, Bacher en Schmidt verraden de eeuwenlange aanwezigheid van de Nederlandse boeren op zuidelijk Amager.

Tegenwoordig

Het Amager van tegenwoordig lijkt allang niet meer op het eiland dat de Nederlanders bebouwd hebben. Het noordelijke deel is volgebouwd en maakt als ‘København S’ deel uit van de Deense hoofdstad, andere plaatsen als Tårnby en Kastrup zijn tot voorsteden verworden. In het Museum Amager in Store Magleby, onder de rook van de internationale luchthaven Kastrup, wordt het verhaal van de Nederlandse bewoning van Amager echter nog altijd verteld.

Lees verder

© 2012 - 2024 Lourmarin, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Tips voor een leuke tijd in DenemarkenTips voor een leuke tijd in DenemarkenDenemarken is een fijn land. Het is dichtbij, er wonen leuke mensen en er zijn zeer verschillende bezienswaardigheden te…
Vakantie in Denemarken; KopenhagenVakantie in Denemarken; KopenhagenKopenhagen is de hoofdstad van Denemarken en zeker een bezoekje waard als je in dit land op vakantie bent. Ook als stede…
De kleine zeemeermin: maar er is meer te doen in KopenhagenDe kleine zeemeermin: het kleine beeld in Kopenhagen, bekend van het sprookje. Maar wie Kopenhagen bezoekt, doet er vers…
Stedentrip KopenhagenStedentrip KopenhagenDit artikel geeft een kort overzicht van dingen die je kunt gaan bekijken in en rond Kopenhagen. Naast de overbekende to…

Wie is Uncle Sam? Het gezicht van de USA uitgelicht!Wie is Uncle Sam? Het gezicht van de USA uitgelicht!Wie is Uncle Sam? En wat heeft 'I want you for U.S. Army!' ermee te maken? Dat zullen wellicht vele mensen zich afvragen…
De opkomst van Jeanne d'Arc: Haar tocht naar de KoningDe opkomst van Jeanne d'Arc: Haar tocht naar de KoningHet leven van Jeanne d'Arc, hoe kort ook, heeft de Franse identiteit gevormd tot wat deze nu is. Jeanne d'Arc heeft dit…
Bronnen en referenties
  • www.museumamager.dk
  • www.volkskrant.nl
  • www.wikipedia.dk
Lourmarin (60 artikelen)
Laatste update: 07-12-2012
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Geschiedenis
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.