Imperium Americanum: de bekendste excuses voor oorlog

De Verenigde Staten profileren zich graag als de voorvechters van vrede en vrijheid, maar de realiteit is het tegenovergestelde. Al meer dan een eeuw voert de supermacht wel ergens oorlog of stuurt ze troepen uit om haar "nationale belangen" te waarborgen. In dit artikel bespreken we kort de bekendste voorvallen die de directe aanleiding, of het excuus waren voor militaire interventie van de VS.

Indeling

• De Spaans-Amerikaanse Oorlog: de USS Maine
• De Eerste Wereldoorlog: de Lusitania
• Nog meer schepen: Pearl Harbour
• De Vietnam-oorlog: de USS Maddox
• Na de schepen: de gebouwen... en de vliegtuigen

De Spaans-Amerikaanse Oorlog: de USS Maine

Deze tien weken durende oorlog in 1898 werd door de Amerikanen ook wel de "Splendid War" genoemd. Geheel terecht. Na afloop van deze oorlog met Spanje werden Guam, Puerto Rico, de Filipijnen en Cuba in plaats van Spaanse kolonies Amerikaans bezit. Al voor de Burgeroorlog probeerden de Verenigde Staten in het bezit te komen van Cuba, vooral omwille van de tabaks- en suikerplantages die bergen geld genereerden. Onder toenemende spanningen tussen Cuba, Spanje en de VS stuurde president McKinley in oktober 1897 de Amerikaanse vloot naar de Golf van Mexico, Guam en Hong Kong. De USS Maine, een nagelnieuw slagschip, werd in de haven van Havana gestationeerd. Hoewel Spanje in 1897 na onderhandelingen Cuba vanaf 1 januari 1898 verregaande autonomie beloofd had, moest de aanwezigheid van de Amerikaanse vloot de "belangen van haar burgers" zichtbaar garanderen. Op 15 februari 1898 bracht een ontploffing de Maine tot zinken, waarbij 266 bemanningsleden de dood vonden. De door de pers opgezweepte publieke opinie en de economische belangen dwongen McKinley er uiteindelijk toe in april de oorlog te verklaren. McKinley is altijd tegenstander gebleven van militaire actie en dat bleek een groot probleem voor sommige mensen. Een jaar na zijn herverkiezing in 1900 werd hij vermoord en vervangen door Roosevelt. Er zijn ondertussen verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de oorzaak van de ontploffing. Het eerste onderzoek van de Amerikaanse marine, waarop de beslissing tot oorlogvoering grotendeels gebaseerd werd, is door diezelfde marine in 1974 herroepen. Alle onderzoeken samen tonen op zijn minst aan dat een doelbewuste aanval door Spanje hoogst onwaarschijnlijk was.

De Eerste Wereldoorlog: de Lusitania

De torpedering van de Lusitania wordt in de schoolboeken aangehaald als de reden waarom Amerika de "Asmogendheden" de oorlog verklaarde. Maar ook in dit geval was het slechts de gebeurtenis die de Amerikaanse publieke opinie moest doen overhellen naar militaire inmenging in dit puur Europese conflict. De dubbele houding die de VS aanhield sinds het begin van de oorlog had die actieve deelname al van meet af aan zo goed als zeker gemaakt. De VS beweerden neutraal te zijn, maar financierden de oorlogsindustrieën van Frankrijk en Engeland en verscheepten massaal militair materieel naar Engeland. Op 7 mei 1915 werd de Lusitania door een Duitse onderzeeër geraakt. Het schip zonk op 18 minuten tijd en 1.198 opvarenden vonden de dood, waaronder (afhankelijk van de bron) 129 of 159 Amerikaanse burgers. De aanval op de Lusitania werd breed in de pers uitgesmeerd als de meest barbaarse vorm van oorlogsmisdaad tegen burgers. De torpedering van de Lusitania door de Duitsers is een feit, maar de omstandigheden die dit mogelijk maakten zijn op zijn minst verdacht te noemen. Via de ambassade hadden de Duitsers in 50 Amerikaanse kranten aangekondigd dat ze elk schip zouden aanvallen dat munitie vervoerde. In 2008 vonden duikers effectief ca. 4 miljoen Remington kogels in het wrak. Dat maakt de Lusitania in het oorlogsrecht een gerechtvaardigd doelwit. De topsnelheid van de Duitse onderzeeër was 15 knopen, de Lusitania haalde 25 knopen. De snelheid van het schip was de geruststelling die kapitein Turner de passagiers bood voor hun bezorgdheid om mogelijk gevaar. Cunard, de rederij waartoe de Lusitania behoorde, had echter één van de vier stookkamers van het schip buiten gebruik gesteld om op kosten te besparen. De Britse inlichtingendiensten waren perfect op de hoogte van de positie van de Duitse onderzeeër. De marine, onder leiding van de Lord Admiralty Winston Churchill zond twee escorteschepen naar de Lusitania. Om de Lusitania te vinden moesten de escorteschepen haar echter kunnen contacteren en blijkbaar konden noch Cunard noch de admiraliteit elkaar de codes doorgeven. Het resultaat was dat de Lusitania haar koers onbegeleid voortzette. Eén van Churchills controversiële uitspraken in dit verband: 'It is most important to attract neutral shipping to our shores, in the hope especially of embroiling the U.S. with Germany. For our part we want the traffic - the more the better and if some of it gets into trouble, better still.'

In andere artikelen werd al een link vastgelegd die de hele gebeurtenis in nog donkerder nevelen hult. Via de IMM-Trust had J.P.Morgan (nadien zijn zoon J.P. jr.) belangen en grote invloed bij de Amerikaans-Britse rederijen. Nog belangrijker voor de Morgans waren de garantie dat Frankrijk en Engeland de oorlog zouden winnen. Moesten deze landen de oorlog verliezen zouden ze immers niet in staat zijn de enorme oorlogsleningen terug te betalen. In de ochtend van die bewuste 7 mei hadden koning George, Lord Albert Grey en Edward M. House een vergadering. House noteerde in zijn dagboeken hoe het gesprek op de Lusitania kwam en wat er zou gebeuren moest het schip per ongeluk tot zinken worden gebracht. House antwoordde dat een storm van verontwaardiging over Amerika zou waaien. Vier uur later was dat exact wat er gebeurde. Noteren we nog dat Lord Grey een intieme kennis was van Cecil Rhodes, Milner en Arthur Balfour. Op 16 april 1917 verklaarde Amerika Duitsland de oorlog. Op 24 april reserveerde het Congress 1 miljard dollar voor Engeland en Frankrijks oorlogsinspanningen. Op 25 april kreeg Engeland de eerste schijf, 200 miljoen, die direct werd doorgestort naar bankrekeningen van de Morgans. Hetzelfde gebeurde in Frankrijk. Met geld van de Amerikaanse belastingbetaler werden de Engelse en Franse oorlogsleningen terugbetaald aan de Morgans.

Nog meer schepen: Pearl Harbour

Om met de deur in huis te vallen: in 1940 beweerde Amerika dat het neutraal bleef, maar tegelijk verving het al het oorlogsmaterieel dat de Britten in Duinkerke kwijtspeelden. Andere voorbeelden: IG-Farben/American IG, US-Steel/Vereinigte Stahlwerke, IBM profiteerden rijkelijk van de oorlog. Tot zover dus de Amerikaanse neutraliteit. Op 30 oktober 1941 gaf Franklin Delano Roosevelt in Boston een campagnespeech, waar hij voor de zoveelste keer herhaalde dat "...jullie zonen geen enkele vreemde oorlog ingestuurd zullen worden..." Begin oktober had hij nog orders goedgekeurd voor Amerikaanse escorteschepen die de wapentransporten beschermden. Als de Duitsers ze bij hun aanvallen bleven ontwijken, moesten ze tussen de U-boten en de vrachtschepen gaan varen. FDR hoopte dus op een nieuwe Lusitania...maar de Duitsers herinnerden zich dat schip ook nog. Op 17 oktober was het dan toch raak en Roosevelt maakte verontwaardigd reclame voor de aanval op de USS Kearny. Het lekte echter uit dat het schip zelf de actie had opgezocht en het publiek verloor al snel interesse in het voorval. Als één "Lusitania" niet volstond, moesten ze er een paar tegelijk zien te creëren. Die mogelijkheid kwam aan Japanse zijde. Van een verrassingsaanval was absoluut geen sprake. We geven hieronder maar één voorbeeld als bewijs. Van bij zijn aankomst in Hawaii werd de "diplomaat-spion" Takeo Yoshikawa elke seconde door de FBI gevolgd. Al gauw bleek hij militaire informatie door te spelen en de FBI wou hem arresteren. Toen ze daar toestemming voor vroegen, beval de US Naval Intelligence hem gerust te laten. Bij de ruzie die daarop tussen FBI en Navy uitbrak, steunde Roosevelt de Navy en Takeo mocht gewoon zijn gang blijven gaan. De FBI bleef hem wel volgen en onderschepte de dag voor de aanval nog het bericht: "Er zijn nergens versperringsballons - aanzienlijke mogelijkheid tot verrassingsaanval blijft open". Een tweede citaat van Churchill (1951): "Nooit was een oorlog zo makkelijk te beëindigen, de moeilijkheid was ze te beginnen".

De Vietnam-oorlog: de USS Maddox

"Schip wederom schip"

Over de vermeende aanvallen op dit Amerikaanse oorlogsschip in de golf van Tonkin door Noord-Vietnam kunnen we heel kort zijn. Ze hebben nooit plaatsgevonden. Dat werd door bronnen binnen én buiten de Amerikaanse inlichtingendiensten afdoend bewezen.
De aanvallen in 1964 waren wel het excuus waarop de uitbreiding van de presidentiële bevoegdheden gebaseerd waren en stelden Johnson in staat nu openlijk oorlog te voeren; zonder echter ooit een oorlogsverklaring uitgesproken te hebben. Op het hoogtepunt van de strijd werden 534.000 Amerikaanse soldaten in Vietnam ingezet. Er waren natuurlijk al eerder "militaire adviseurs" operatief in Vietnam. De Amerikanen moesten immers het hiaat opvullen dat de Franse bezetters hadden achtergelaten in 1954. Gelukkig voor de wereld formuleerde president John.F. Kennedy het een paar jaar eerder nog zo mooi: "...the United States, as the world well knows, will never start a war..."

Na de schepen: de gebouwen... en de vliegtuigen

De lijst van aanslagen op "het Amerikaanse volk" is al even lang als de militaire reacties die er tegenover gesteld werden. Eind jaren 90 kwamen aanvallen op Amerikaanse ambassades, of andere overheidsgebouwen in de mode. Na een eerdere aanslag op het World Trade Center culmineerde dit tot de torpedering van de Twin Towers op 11 september 2001, ditmaal niet door onderzeeërs maar "boven-zeeërs". Aanslagen in Londen en Madrid moesten de Europeanen murw slagen om grondwettelijke rechten op te geven. Opgezet spel of niet, ter verdediging van de democratische vrijheden tegen terroristische dreigingen werden hele series wetten aangenomen die die vrijheden steeds meer opheffen. Wie zijn ogen niet wil geloven, of gewoon het geduld heeft de lijst over te lopen, kan op Google gewoon de titel "Timeline of United States military operations" intikken. De lijst die je op de voorgestelde pagina van Wikipedia voor ogen krijgt is verbijsterend. De Romeinen zouden er jaloers op geweest zijn. En net als die Romeinen veroverden de Verenigde Staten de halve wereld, in het belang van haar burgers.