Wat gebeurde er in 1972?

1972 was het jaar van het gijzelingsdrama bij de Olympische Spelen in München en de start van het Watergate schandaal. Ook vindt in Londonderry “Bloody Sunday” plaats. In Nederland vindt er in zeer dichte mist, bij Prinsenbeek, een grote kettingbotsing plaats. Het kabinet Biesheuvel I valt. De belangrijkste politieke discussie betreft echter de eventuele gratie aan “De drie van Breda”. Ajax wint voor de tweede keer de Europacup I, door in de finale met 2-0 te winnen van Internazionale uit Milaan. Wat waren verder de belangrijkste nieuwsfeiten uit het binnen-en buitenland in 1972? Wie waren er succesvol in de sport en in de muziek?

Binnenland

Bij een aanslag, door terroristen, op de verdeelstations van de Gasunie in Ravenstein en Ommen, ontstaat een grote brand bij het verdeelstation in Ravenstein. Het buurtschap Overlangel wordt geëvacueerd. Bij het verdeelstation in Ommen gaan niet alle bommen af, hierdoor wordt dit verdeelstation gespaard. Ondanks enkele aanhoudingen, in het buitenland, wordt de aanslag nooit helemaal opgelost.

Camping Duinoord, op Ameland, wordt getroffen door een windhoos. Bij de natuurramp komen drie mensen om het leven en vallen honderden gewonden. De materiële schade wordt geschat op circa één miljoen euro.

Op de A16, bij Prinsenbeek, vindt in zeer dichte mist een kettingbotsing plaats, waarbij circa zestig voertuigen betrokken zijn. Onder de voertuigen bevinden zich een aantal tankwagens, die in brand vliegen. In totaal komen er dertien mensen om het leven en raken zesentwintig mensen zwaargewond. Hiermee behoort het ongeluk tot de grootste verkeersrampen in Nederland.

Bij ENKA-Breda vindt de eerste bedrijfsbezetting, in Nederland, plaats. De werknemers van het bedrijf protesteren hiermee tegen het structuurplan van Akzo (het moederbedrijf van ENKA). Akzo wil het winstgevende ENKA sluiten. De bezetters worden gesteund door het NKV. Uiteindelijk wordt het structuurplan ingetrokken en de bezetting beëindigd.

In november trekt er een zware najaarsstorm over het land, waarbij negen mensen om het leven komen. De storm zal in heel Europa 54 slachtoffers maken.

Politiek

Minister van Agt, van Justitie, wil gratie verlenen aan de Duitse oorlogsmisdadigers Fischer, Aus der Fünten en Kotälla, (“De drie van Breda”) die een levenslange gevangenisstraf uitzitten in de gevangenis van Breda. Het voornemen van de minister stuit op groot verzet uit de samenleving. Uiteindelijk neemt de Tweede Kamer de motie-Voogd aan, waarin het kabinet gevraagd wordt zijn voornemen niet uit te voeren. Het Kabinet geeft gehoor aan de motie, waardoor het gratieverzoek wordt afgewezen.

DS’70 stapt uit het kabinet, tijdens de begrotingsbesprekingen voor 1973, dit vooral om de bezuinigingen op de gezondheidszorg en het openbaar vervoer. Hiermee komt het kabinet Biesheuvel I te vallen. Bij de daar opvolgende Tweede Kamer verkiezingen wordt de PvdA, van Joop den Uyl, de grote winnaar met 43 zetels.

Door een naamswijziging van de KPN/ML ontstaat de Socialistische Partij.

Buitenland

Het Spaceshuttleprogramma wordt aangekondigd door President Nixon. Het doel van het programma is, om de kosten van de ruimtereizen te beperken en vaker in de ruimte te kunnen zijn, door gebruik te maken van een herbruikbaar ruimteveer.

In Noord-Ierland worden, voornamelijk Katholieke Ieren, die voorstander zijn van aansluiting van Noord-Ierland bij Ierland, zonder proces opgesloten. In Londonderry wordt een, door de Britten verboden, protestmars tegen deze handelswijze gehouden. Als de protestanten het centrum van de stad proberen te bereiken, stuiten ze op het Britse leger. De Britse soldaten schieten 14 ongewapende protestanten dood. De dag wordt bekend als “Bloody Sunday”.

President Nixon bezoekt, als eerste zittende president van de Verenigde Staten, China. Ook bezoekt hij de Sovjet-Unie, waar hij gezamenlijk met Leonid Brezjnev, het Salt I verdrag ondertekent. In het verdrag worden onder andere afspraken gemaakt, over de beperking van antiballistische raketsystemen.

Diverse kopstukken van de RAF (Andreas Baader, Ulrike Meinhof, Holger Meins en Jan Carl Raspe) worden gedurende het jaar gevangen genomen. Andreas Baader wordt tot levenslang veroordeelt, maar overlijdt, door een schotwond, in zijn cel. Ook Ulrike Meinhof komt in de gevangenis te overlijden.

In het hoofdkantoor van de Democratische Presidentskandidaat George McGovern, wordt tijden een inbraak, een vijftal mannen gearresteerd. Doel van de inbraak is, het plaatsen van afluisterapparatuur en het verkrijgen van geheime documenten. Het is de start van het “Watergateschandaal”, waarbij President Nixon uiteindelijk zal aftreden.

Onderweg naar een wedstrijd in Santiago, crasht het vliegtuig van de spelers van de Uruguayaanse rugbyclub Old Christians, in het Andesgebergte. De overlevenden weten op inventieve wijze te overleven. Als echter ook de voedsel voorraad op is, nemen ze, om te kunnen overleven, het moeilijke besluit om het vlees van hun reeds overleden ploegmakkers en naasten te eten. Uiteindelijk weten een paar van de slachtoffers hulp te halen, waardoor zestien mensen de ramp overleven.

• Het Apolloprogramma komt ten einde.
• West- en Oost-Duitsland tekenen het Grundlagenvertrag, waarmee de landen elkaar op basis van gelijkwaardigheid erkennen.

Financieel Economisch

De club van Rome publiceert, het door een team van het MIT opgestelde rapport, “The Limits to growth: a global challenge” (“De grenzen aan de groei”). De uitkomsten van het rapport hebben een grote invloed op het milieubewustzijn.

De Rabobank ontstaat uit de fusie tussen de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank en de Coöperatieve Centrale Boerenleenbank.

De door Ralph Bear ontwikkelde spelcomputer Magnavox Odyssey, is de eerste spelcomputer, die in de winkels ligt. In Japan wordt de Odyssey door Nintendo op de markt gebracht, hiermee zet het bedrijf zijn eerste stappen op de spelcomputermarkt. Ook wordt dit jaar door Atari het computerspelletje Pong, in de vorm van een arcade game, op de markt gebracht.

• Hewlett-Packard brengt de eerste wetenschappelijke zakrekenmachine op de markt.
• In de Verenigde Staten sluit de Dow Jones Industrial Average voor het eerst boven de 1.000 punten.

Sport

Olympische Winterspelen
De Olympische Winterspelen worden gehouden in Sapporo, Japan. Het is voor de eerste keer, dat de Spelen worden gehouden buiten Europa en de Verenigde Staten.
Nederland wint negen medailles, vier gouden, drie zilveren en twee bronzen. Allen met het langebaanschaatsen. Ard Schenk wint drie gouden medailles. Stien Baas-Kaiser wint, zowel een gouden als een zilveren medaille. Atje Keulen-Deelstra wint één zilveren en twee bronzen medailles. Kees Verkerk wint de derde zilveren medaille.

Medaillespiegel:

Olympische Zomerspelen
De Olympische Zomerspelen worden gehouden in München, West-Duitsland.

De Olympische Zomerspelen worden overschaduwd, doordat leden van de Palestijnse terreurbeweging Zwarte September het onderkomen van het Israëlische Olympisch team binnen dringen. Hierbij worden twee Israëli’s gedood, negen andere worden gegijzeld. De gijzelnemers eisen de vrijlating van 234 Palestijnse gevangenen, uit de Israëlische gevangenissen en de vrijlating van enkele RAF kopstukken. De Israëlische Minister President Golda Meïr laat weten, dat Israel niet in zal gaan op de eisen van de kapers. Ondertussen wordt gewerkt aan een bevrijdingsoperatie. De bevrijdingsoperatie vindt uiteindelijk plaats op het vliegveld Fürstenfeldbruck. Bij de bevrijdingsoperatie komen alle gegijzelden om het leven, vijf van de acht gijzelnemers worden gedood.

Het Olympische competitieprogramma van de spelen wordt opgeschort, een aantal atleten gaan naar huis. In het Olympisch stadion wordt een herdenkingsceremonie gehouden voor de overledenen. Met de woorden “The Games must go on” laat IOC voorzitter Avery Brundage weten, dat het IOC besloten heeft om de Spelen, ondanks het gijzelingsdrama, toch voort te zetten.

Nederland wint vijf medailles, drie gouden, één zilveren en één bronzen.
Wim Ruska wint bij het judoën twee gouden medailles. Henny Kuiper wint een gouden medaille bij de wielerwegwedstrijd. Mieke Jaapies wint een zilveren medaille bij het kanovaren en de bronzen medaille wordt gewonnen door het duo Roel Luijnenburg en Ruud Stokvis, bij het roeien.

Mark Spitz (Verenigde Staten) zwemt maar liefst zeven wereldrecords en behaald hiermee zeven gouden medailles op één olympische tournooi.

Medaillespiegel:

Voetbal
In de Rotterdamse Kuip wint Ajax, voor het oog van circa 61.000 toeschouwers, voor de tweede keer, de Europacup I. Dit door Internazionale uit Milaan met 2-0 te verslaan. Beide doelpunten worden gescoord door Johan Cruijff. Ook worden dit jaar, de Europese supercup en de wereldbeker door Ajax gewonnen. Dit door respectievelijk het Schotse Glasgow Rangers en het Argentijnse Independiente te verslaan.

Door een fusie tussen Blauw-Wit en DWS ontstaat FC Amsterdam, later zal ook de Volewijckers zich aansluiten bij de fusieclub. Voorzitter van de club is Dé Stoop.

• Het EK voetbal wordt dit jaar gehouden in België. West-Duitsland wordt Europees kampioen. In totaal doen er maar vier landen aan het eindtoernooi mee. Nederland wordt in de kwalificatieronde uitgeschakeld.
• Landskampioen over het seizoen 1971/1972 wordt Ajax.
• De kampioen van de Eerste Divisie over het seizoen 1971/1972 wordt HFC Haarlem.
• De KNVB Beker wordt gewonnen door Ajax.
• De winnaar van de Europacup II is Glasgow Rangers, uit Schotland.
• Dit jaar wordt het eerst gespeeld om de UEFA Cup. De eerste winnaar is de Tottenham Hotspur, uit Engeland.

Wielrennen

• De winnaar van de Tour de France is de Belg Eddy Merckx
• Joop Zoetemelk wordt de beste Nederlander op de vijfde plek.
• De Italiaan Marino Basso wordt wereldkampioen wielrennen op de weg.

Schaatsen

• De winnaar van het WK allround schaatsen voor mannen wordt de Nederlander Ard Schenk.
• Op de derde plek eindigt de Nederlander Jan Bols.
• De winnares van het WK allround schaatsen wordt de Nederlandse Atje Keulen-Deelstra.
• Op de tweede plek eindigt de Nederlandse Stien Baas-Kaiser.

Autosport

• Emerson Fittipladi (Brazilië) wordt winnaar van de formule I. Lotus-Ford wint de constructeurs titel.
• Mark Donohue (Verenigde Staten) wint de Indianapolis 500.

Tennis

• Wimbledon wordt gewonnen door:
• Mannen: Stan Smith (Verenigde Staten)
• Vrouwen: Billie Jean King (Verenigde Staten)
• De Verenigde Staten wint de Davis Cup.

Overig Sportnieuws
In Reykjavik spelen, uitdager Bobby Fischer, uit de Verenigde Staten en titelhouder Boris Spasski, uit de Sovjet Unie, een tweekamp om de wereldtitel schaken. Bobby Fischer weet de tweekamp met 12,5 tegen 8,5 te winnen.

Ton Sijbrands wordt in Hengelo wereldkampioen dammen.

Cultuur en muziek

• De Duitse schrijver Heinrich Böll wint de Nobelprijs voor de literatuur.
• Het kinderboek Oorlogswinter van Jan Terlouw wordt uitgebracht.
• In de Verenigde Staten start HBO met het uitzenden van programma’s.

In de Verenigde Staten wordt MASH voor het eerst uitgezonden. In Groot Brittanië worden de oorlogsserie Colditz en de komedie serie Are You Being Served? voor het eerst uitgezonden. In Nederland zendt de VARA voor het eerst de Stratenmakeropzeeshow uit. Het programma besteedt aandacht aan controversiële onderwerpen. Ook wordt Bartje voor het eerst uitgezonden.

De Top vijf hits van 1972

1. Un Canto A Galicia – Julio Iglesias
2. Sacramento – Middle of the road
3. Let’s Dance – The Cats
4. Ich hab’ die Liebe geseh’n – Vicky Leandros
5. Popcorn / Pop Corn / Pop Corn – Hot Butter / The popcorn makers / anarchic system

De Luxemburgse zangeres Vicky Leandros wordt, in Edingburgh, winnares van het Eurovisie Songfestival met het lied Après toi. Nederland wordt vierde met Sandra & Andres met het lied Als het om de liefde gaat.

Winnaars van de Oscars

• The French Connection (William Freidkin) voor beste film.
• William Freidkin (beste regisseur) voor The French Connection.
• Gene Hackman (mannelijke hoofdrol) voor zijn rol in The French Connection.
• Jane Fonda (vrouwelijke hoofdrol) voor haar rol in Klute.

Geboren in 1972

• 24 januari: Daan Schuurmans (Nederlands, acteur)
• 04 maart: Jos Verstappen (Nederlands, autocoureur)
• 06 maart: Shaquille O'Neal (Amerikaans, basketballer)
• 06 maart: Marianne Thieme (Nederlands, medeoprichtster Partij voor de Dieren)
• 23 maart: Guus Meeuwis (Nederlands, zanger)
• 19 april: Rivaldo Ferreira (Braziliaans, voetballer)
• 02 mei: Dwayne Johnson (Amerikaans, acteur, bekend als The Rock)
• 21 mei: Chrisopher Wallace (Amerikaans, rapper, bekend als The Notorious B.I.G.)
• 23 mei: Rubens Barrichello (Braziliaans, autocoureur)
• 28 mei: Michael Boogerd (Nederlands, wielrenner)
• 23 juni: Zinédine Zidane (Frans, voetballer)
• 17 juli: Jaap Stam (Nederlands, voetballer en trainer)
• 15 augustus: Ben Affleck (Amerikaans, acteur)
• 30 augustus: Cameron Diaz (Amerikaans, actrice)
• 27 september: Gwyneth Paltrow (Amerikaans, actrice)
• 17 oktober: Marshall Mathers III (Amerikaans, rapper, bekend als Eminem)
• 17 oktober: Wyclef Jean (Amerikaans, rapper en producer)
• 04 november: Luís Figo (Portugees, voetballer)
• 25 november: Stefan Everts (Vlaams, motorcrosser)
• 19 december: Alyssa Milano (Amerikaans, actrice)
• 29 december: Barry Atsma (Nederlands, acteur)

Overleden in 1972

• 01 januari: Maurice Chevalier (Frans, zanger)
• 27 januari: Mahalia Jackson (Amerikaans Jackson)
• 26 februari: Tom Manders (Nederlands, komiek)
• 27 maart: Maurits Cornelis Escher (Nederlands, kunstenaar)
• 02 mei: J. Edgar Hoover (Amerikaans, directeur FBI)
• 13 mei: Dan Blocker (Amerikaans, acteur)
• 11 juni: Jo Bonnier (Zweeds, autocoureur)
• 31 juli: Paul-Henri Spaak (Belgisch, politicus)
• 31 juli: Dirk Verweij (Nederlands, Radio Veronica)
• 11 september: Max Fleischer (Oostenrijks-Amerikaans, animator filmregisseur)
• 16 september: Jan de Natris (Nederlands voetballer)
• 26 oktober: Igor Sikorsky (Oekraïns, luchtvaart pionier)
• 23 december: Andrej Toepolev (Russisch, luchtvaartpionier, vliegtuigbouwer)
• 26 december: Harry S. Truman (Amerikaans, President)

Lees verder

• Wat gebeurde er in 1969?
• Wat gebeurde er in 1970?
• Wat gebeurde er in 1971?
• Wat gebeurde er in 1973?
• Wat gebeurde er in 1974?