Vliegtuigwrakken in Flevoland gemarkeerd

Tijdens de drooglegging van Flevoland zijn 36 neergehaalde vliegtuigen gevonden en geborgen. De vindplaatsen zijn gemarkeerd met een blauw-witte paal en met het silhouet van een vliegtuig er boven op. Op de tekstplaat aan de paal staat welk vliegtuig is neergestort en wie de bemanningsleden waren. Verder zijn er in Flevoland nog enkele monumenten en exposities als blijvende herinnering aan de Airgunners.

Inhoudsopgave

• Aanvliegroute IJsselmeer in de tweede wereldoorlog
• Tijdens drooglegging Flevoland werden de neergehaalde vliegtuigen gevonden en geborgen
• Herdenkingspalen markeren de plek waar de vliegtuigen zijn neergehaald
• Exposities en Monumenten in Flevoland

Aanvliegroute IJsselmeer in de tweede wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland meer dan 6.000 vliegtuigen neergestort. Hiervan zijn er ongeveer 200 terechtgekomen in het IJsselmeer en 29 vliegtuigen in de, in 1942 drooggevallen, Noordoostpolder. Het IJsselmeer werd veel gekozen als aanvliegroute omdat men snel boven Duitsland vloog en het afweergeschut beperkt was. De Noordoostpolder en Urk werden door de vliegers gebruikt als navigatiepunten omdat het verschil tussen land en water duidelijk te zien was. Boven het IJsselmeer hebben veel luchtgevechten tussen de geallieerde vliegtuigen en de Duitse jagers plaatsgevonden.

Tijdens drooglegging Flevoland werden de neergehaalde vliegtuigen gevonden en geborgen

Tijdens de drooglegging van Oostelijk- en Zuidelijk Flevoland zijn er 36 neergehaalde vliegtuigen gevonden en geborgen. Met deze vliegtuigen zijn ook de stoffelijke overschotten van de bemanningsleden gevonden en geïdentificeerd. Daarnaast zijn in de meeste gevallen de verhalen bekend van wat er met de vliegtuigen is gebeurd.
In de Noordoostpolder werden de toestellen door de Duitsers weggehaald. Na de oorlog werden nog acht vliegtuigwrakken gevonden die door schroothandelaren zijn geborgen.

Herdenkingspalen markeren de plek waar de vliegtuigen zijn neergehaald

Van veel vliegtuigen is de locatie bekend waar deze zijn neergestort, welk vliegtuigtype het betreft en wie de bemanningsleden zijn. Bij de stichting Vier Mei Herdenking Dronten ontstond het idee om de vindplaatsen te markeren met een herdenkingspaal en de vliegtuigen te registreren en te beschrijven. Hierdoor kon een blijvende herinnering worden gerealiseerd aan de Airgunners (de Engelse boordschutters) en wordt een stukje geschiedenis van (Oostelijk) Flevoland zichtbaar.

Op initiatief van de stichting zijn in 2011, 16 vliegtuigwrakken gemarkeerd middels een blauw-witte paal en met het silhouet van een vliegtuig er boven op. Op een tekstplaat aan de paal staat welk vliegtuig is neergestort en wie de bemanningsleden waren. De neus van het vliegtuigsilhouet staat in de richting van de kavel waarop het toestel is neergestort.

In navolging van Dronten heeft de stichting Ongeland in de Noordoostpolder in 2013 de vindplaatsen van 13 vliegtuigwrakken gemarkeerd met eenzelfde blauw-witte paal. Deze palen zijn niet in de betreffende kavel geplaatst, maar in de berm. De neus van het silhouet wijst in de richting van de juiste kavel.
Op initiatief van dezelfde stichting worden ook in Zuidelijk Flevoland een aantal vindplaatsen van vliegtuigwrakken gemarkeerd met een herdenkingspaal. Op 18 oktober 2014 is bij Almere de eerste markeringspaal onthuld.

Exposities en Monumenten in Flevoland

Bij het erfgoedcentrum Nieuw Land in Lelystad is een motor met propellor op het voorplein van het museum te bezichtigen. Deze is afkomstig van het, bij de huidige Oostvaardersplassen, opgegraven wrak van een Amerikaanse bommenwerper. Daarnaast zijn er in de collectie van het museum meerdere foto’s te bezichtigen waarop opgravingen van de vliegtuigwrakken staan afgebeeld.

In Dronten is in 1964 de propellor van een Britse bommenwerper gevonden en deze staat sindsdien bij het Airgunners monument bij het gemeentehuis. Achter de propellor staat een gedenkmuur met een plaquette.

In cultureel- en evenementencentrum De Meerpaal in Dronten is een permanente expositie over de Airgunners. Deze expositie heeft betrekking op de 4 mei herdenking, de berging van de vliegtuigwrakken en de geschiedenis van de Airgunners. De expositie bestaat onder andere uit foto’s, schilderijen, beelden en vaantjes. Tevens is er een doek met een overzicht van alle neergestorte Airgunners in de Zuiderzee.