De Kelten: van geloof en verering tot heiligdommen en goden

De religie van de Kelten is nog steeds slecht gekend. Met enkel archeologische overblijfselen is het moeilijk hun spirituele gedachtewereld te begrijpen. De teksten van de Griekse en Romeinse auteurs zijn dikwijls onduidelijk en zelfs uit de lucht gegrepen. Toch weten we dat de Kelten een complex geloof en een diep religieus gevoel hebben ontwikkeld. De godsdienstige praktijken worden door de druïden beheerd: ze regelen ceremonies, voeren offers uit, interpreteren voorspellingen, dicteren principes zoals “de goden eren, geen kwaad doen, zich oefenen in het moedig zijn”.

Verering en geloof

Verering van voorouders en geloof in het hiernamaals

De Kelten geloofden in een hiernamaals, een leven na de dood. Daar wijzen de voorwerpen op die zij in de graven achterlieten. Volgens de geschriften onderrichten de druïden trouwens de onsterfelijkheid van de ziel.

De Kelten vereren ook hun voorouders en helden. Zij hechten veel belang aan het menselijk hoofd dat ze beschouwen als de zetel van de ziel en de vitale energie. Dit verklaart de rituele schikking op sommige heilige plaatsen van schedels van voorouders en van vijanden die ze tijdens gevechten hebben gedood.

Natuurelementen van groot belang
De Kelten vereren eveneens de natuurelementen zoals de zon en het stromende en niet-stromende water. De zon wordt dikwijls voorgesteld in Keltische kunstobjecten. De vruchtbaarheid is ook het voorwerp van een speciale verering met het oog op de voorspoed van de kudden en de oogsten. De aanwezigheid van keukengereedschap zoals ketels, pollepels, poken en dergelijke in de graven wijzen op het belang van de haard die symbool staat voor de bescherming van huis en familie.

Offers?

In de Keltische heiligdommen troffen archeologen wapens, sieraden, vazen en gereedschap aan. Men denkt dat dit offers waren om de goden gunstig te stemmen, om gunsten te verwerven of als dank voor ontvangen weldaden. Ook planten en dieren werden geofferd. In tal van heiligdommen trof men ook schedels en skeletten van mensen aan.

De heiligdommen

Soorten heiligdommen

Er werden veel cultusplaatsen ontdekt. Enerzijds betreft het natuurlijke sites zoals bronnen, rivieren, meren, moerassen, bosjes en grotten waar de goden verblijven. Anderzijds gaat het om plaatsen die werden aangelegd vanaf het einde van de IJzertijd. Deze ruimtes waren vierhoekig, begrensd door wallen, grachten of palissades. In sommige heiligdommen vindt men er kuilen, offerputten, haarden, in de aarde geheide palen of soms wel stenen portieken.

De goden

Geen nood aan menselijke gedaantes

De identificatie van de goden en hun functies blijft moeilijk. De Kelten hebben vooral een geestelijke opvattingen van hun goden en hebben niet de behoefte om hun goden voor te stellen onder een menselijke gedaante. De weinige goddelijke voorwerpen die werden aangetroffen zijn vrij recent en zouden kunnen beïnvloed geweest zijn van contacten met andere volkeren.

Verschillende gedaantes, verschillende namen

De Keltische goden nemen trouwens verschillende gedaantes aan naargelang de krachten waarvoor men hen aanroept. Ze bekleden eveneens verschillende functies. Ten slotte noemen de Kelten hun goden niet bij hun echte naam maar duiden ze hen aan met een hele reeks bijnamen. Dankzij teksten en afbeeldingen van de Gallo-Romeinse periode die van opschriften voorzien waren kennen we er heel wat. Vaak dragen hun goden attributen met zich mee en worden geassocieerd met planten, zoals een maretak, everzwijn en hert die hen symboliseren.

Namen en/of bijnamen van de goden

Enkele namen en bijnamen van de Keltische goden:

Lees verder

• Wie zijn de Kelten? Van de Hallstattcultuur tot La Tène
• De kunst van de Kelten: Van keramiek en textiel tot juwelen
• Hoe werkte de Keltische maatschappij?
• Handel en geld bij de Kelten: producten, munten en transport