Ondergang door weeldezucht: de Sybarieten

Verwijving door overmatige luxe, een oorlog verliezen omdat paarden van de cavalerie getraind zijn om te dansen op fluitmuziek, de tegenpartij hoeft maar te spelen op een fluit en wint zonder al te veel moeite, de slaap niet kunnen vatten omdat er een verkreukeld rozenblad is gevallen in bed, op weg gaan met een gevolg van 1000 slaven, waaronder koks en vissers, om de hand te vragen van een jongedame, oftewel; als we de klassieke geschiedschrijvers Strabo en Herodotus moeten geloven, waren de Sybarieten extravagante bon-vivants.

Decadente wellusteling

Omstreeks 720 v.Chr. stichtten kolonisten uit Achaea en Troezen de plaats Sybaris (tegenwoordig Sibari) bij de monding van de rivieren Crathis (Crati) en de Sybaris (Coscile). De omgeving was heel vruchtbaar. Daardoor werd de stad erg rijk. Ook de overzeese handel, voornamelijk met Milete, gaf Sybaris veel welvaart en een belangrijke positie. Rond 570 v.Chr. was het grondgebied van Sybaris uitgebreid tot 25 steden en vier volkeren. Het was niet alleen beroemd om de voorspoed, maar ook om het hedonisme, de weldadige feesten en uitspattingen. Uiteindelijk werd sybariet een synoniem voor decadente wellusteling. Hoe betrouwbaar de bronnen over de extravagantie van de Sybarieten echt zijn, valt te betwijfelen. Vijandelijke bronnen kwamen wel vaker met overdreven verhalen.

Van patenten tot en met de po

Athenaeus gaf ons de meeste overleveringen omtrent de Sybarieten. Hij schreef dat zij met innovaties als patenten kwamen, speciaal voor hun koks. De bedoeling was dat de koks minstens een jaar als enige zouden kunnen profiteren van hun recepten. Ook vonden de Sybarieten de zogenaamde 'champer pot' uit, met andere woorden de po. Ze schenen zelfs overdekte wegen naar dorpen buiten de stad te hebben gehad.

Het begin van de ondergang

Volgens Athenaeus gingen de Sybarieten ten onder aan overdadige luxe en zonden. Hij verhaalt hoe zij dertig ambassadeurs uit Crotona (Kroton) doodden en hen niet begroeven. Ook schrijft hij dat volgens Herkleides de Sybarieten de Olympische Spelen wilden verdringen door hun eigen Spelen te organiseren. Ze hoopten de atleten te lokken met grotere en betere prijzen. Ook andere auteurs schreven de val van de Sybarieten toe aan de uit de spuigaten gelopen luxe. Aelianus noemde ook nog de moord op een luitspeler op het altaar van Hera als reden. Amerikaanse historica Vanessa Gorman wijst erop dat verhalen over goddelijke vergelding altijd al deel waren van de tradities uit die tijden. Verder kloppen veel details niet in het verhaal van Athenaeus. Ook andere geleerden nemen deze verhalen over uitspattingen van Sybarieten met een korrel zout.

De ondergang

Het bestuur van Sybaris was oligargisch. Rond 510 v.Chr. kwam Telys aan de macht. Afhankelijk van de bron, was hij een geliefde leider of een tiran. Zijn oog had hij laten vallen op de weelde van de rijken. Daarom haalde hij de Sybarieten over om de vijfhonderd rijkste inwoners te verjagen. Hij confisqueerde daarna de rijkdommen van de vijfhonderd. Deze verbannen inwoners gaven niet zomaar op en vroegen hulp in Crotona. Omdat de ligging van Crotona minder gunstig was, was die plaats minder voortvarend. Een aanval op Sybaris zagen de inwoners ervan dus wel zitten.

De invloed van Pythagoras

Telys eiste inmiddels dat de bannelingen terug werden gestuurd naar Sybaris. Hij dreigde met een aanval. Pythagoras schijnt de inwoners van Crotona te hebben overgehaald om de strijd aan te gaan, toen zij een oorlog wilden vermijden. Uiteindelijk verloren de Sybarieten en werden de meesten van hen gedood. Aan dit verhaal wordt ook weer getwijfeld door veel geschiedkundigen. Er zitten teveel gaten in. Waarom zou Telys bijvoorbeeld eerst zijn tegenstanders hebben verbannen om vervolgens te eisen dat ze terugkeerden? Andere klassieke geschiedschrijvers noemen Pythagoras niet in hun vertelling. Volgens Strabo werd de loop van de rivier de Crathis veranderd om Sybaris te verdrinken. Er zijn echter op de archeologische vindplaatsen van Sybaris geen tekenen gevonden van een overstroming.

De nasleep

De overlevende Sybarieten stichtten een nieuwe kolonie op, Thurii, niet ver van het verwoeste Sybaris. In 446 v.Chr. stuurde Athene mensen om de bevolking te helpen hun nieuwe woonplaats op te bouwen. Binnen een jaar echter waren er al conflicten tussen beide groepen ontstaan, omdat naar verluidt de Sybarieten alle belangrijke functies en de beste goederen voor zichzelf hielden. Weer betekende dit de ondergang van de Sybarieten. Ze werden verslagen, velen werden gedood en degenen die konden vluchten, stichtten toen Sybaris aan de Traeis aan de rivier de Traeis (tegenwoordig Trionto). Het was inmiddels het jaar 444 v.Chr. Maar ook deze plaats kreeg geen lang leven. In ± 356 v.Chr. werd het verwoest door de Bruttii. Dat was een stam uit het zuiden van Italië. Waar Sybaris aan de Traeis precies lag, is niet bekend.