Karel de Grote leert schrijven, De Karolingische Renaissance

‘Hij deed ook pogingen om te schrijven en had daarom doorgaans schrijfplankjes en schriftjes bij zich, ook in bed, onder zijn hoofdkussen. Maar zijn inspanning kwam op het verkeerde moment en had weinig succes. Hij was er te laat mee begonnen.’ De afbeelding is zijn handtekening, hij kon dus niet lezen en schrijven. Een monnik zette de handtekening en Karel voegde daar nog twee lijntjes aan toe. Dit beeld van Karel de Grote die wanhopig probeert te leren schrijven speelt tot de verbeelding van menigeen. Toch is het een goed voorbeeld van de Karolingische Renaissance. Dat is volgens Rosamond McKitterick de culturele en religieuze prestigieuze vernieuwing die door Karel de Grote en zijn geleerden in de 8e en 9e eeuw doorgevoerd werd. Deze Renaissance had verschillende kenmerken.

Bevorderen van onderwijs

Een van de belangrijkste kenmerken is de aandacht voor het leren. In de Admonitio generalis (Beroemde collectie van wetten en regels, uitgegeven door Karel de Grote) van 789 stelde Karel de Grote in dat onderwijs in de psalmen, schrijven, zingen en grammatica in elk klooster of bisschoppelijke residentie moesten gegeven worden. Vooral in kloosters en scholen werd er veel onderwezen. Niet alleen christelijk, zoals misschien verwacht wordt in een klooster, maar ook cultureel onderwijs: liederen, muziek, filosofie en astronomie werden onderwezen in belangrijke scholen als Fulda, Reims en Tours. Het doel van die culturele educatie was om het christendom te bevorderen, te verspreiden en beter de begrijpen.

Lezen van de Bijbel

Daarnaast moesten de Bijbel en andere christelijke boeken en manuscripten, gecorrigeerd worden en verspreid over het rijk worden. De verspreiding kwam tot stand door het uitlenen en kopiëren van boeken door kloosters. In de tijd van de Karolingers waren er aanzienlijk meer boeken dan in de Merovingische periode en die waren verspreid over het hele rijk.

Wetenschap en Latijn

De Karolingische Renaissance heeft er ook voor gezorgd dat veel klassieke literaire werken bewaard zijn gebleven. Door het overschrijven en conserveren in bibliotheken en kloosters. Ook wetenschappelijke geschriften over medicijnen, grammatica, Romeins recht, astronomie, wiskunde en het werk van de kerkvaders. Daarnaast werd het Latijn de taal van bestuur, educatie en kerk. Dit bleef het geval tot het einde van de middeleeuwen. Maar de Karolingers bewaarden niet alleen, ze hebben zelf ook veel gepresteerd. Ze pasten veranderingen aan grammatica en spelling toe, schreven over filosofie, poëzie, theologische doctrines en commentaar en aanpassingen op klassieke werken. Daarnaast creëerden ze ook nieuwe dingen zoals het op schrift stellen van muziek en werden biografieën geschreven.

Karel de Grotes biografie

Van dit laatste is Einhards Vita Karoli een voorbeeld. Het is een biografie en geschreven in goed Latijn. Einhard’s manier van schrijven is geïnspireerd op het werk van Suetionius en gedeeltelijk op Cicero. Het werk is erg bekend, het moet dus over het Karolingische rijk verspreid geweest zijn. De inhoud de Vita Karoli toont ook allerlei kenmerken van de Karolingische Renaissance. De belangstelling van Karel voor cultuur, geschiedenis, de werken van de kerkvaders. Karels welsprekendheid in onder andere Latijn, en zijn streven om educatie te verbeteren komen zeer duidelijk naar voren. Wat vernieuwend was aan de Vita Karoli was dat het de eerste biografie over een niet-geestelijke was. In dat opzicht is de Vita Karoli niet alleen een uitvloeisel van de Karolingische Renaissance, maar heeft het het ook gestimuleerd. Na de Vita Karoli werden ook biografieën over niet-geestelijken geschreven.

Conclusie

In de Karolingische Renaissance speelden de koningen een grote rol. Bijvoorbeeld Karel de Grote en zijn hof hebben ervoor gezorgd dat onderwijs en cultuur enorm gestimuleerd werden. Dat had alles te maken met het katholieke geloof dat de Frankische koningen aanhielden. De belangrijkste bedoeling was dus om het christelijk geloof te behouden, door het verspreiden van belangrijke teksten waarop het christendom gebaseerd is te verspreiden.