20 weetjes over Egyptische piramides

De Egyptische piramides zorgen al sinds hun ontstaan in de Oudheid voor verbazing. De meeste mensen kennen ze als grote impressionante constructies die heel lang geleden in het Oude Egypte gebouwd werden. Er schuilt echter heel wat meer informatie achter deze Egyptische piramides. Telkens wanneer er een mysterieus raadsel ontrafeld wordt komen er weer tal van vragen bij. Ondanks aanhoudend debat onder wetenschappers komen we langzaam maar zeker tot nieuwe inzichten wat betreft de functie en de manier waarop de piramides in Egypte werden gebouwd. Deze piramides hebben stuk voor stuk een rijke geschiedenis met weetjes, mythes en mysteries die de ronde doen.

Weetjes, mythes en mysteries

De oude piramides behoren tot de grootste mysteries ter wereld en spreken tot ieders verbeelding. Ondertussen is er heel veel en tegelijkertijd ook nog heel weinig bekend over deze enorme bouwwerken waardoor velen gefascineerd blijven over het hoe en het waarom. Met deze 20 weetjes kan je zeker en vast indruk maken bij een aankomende spreekbeurt of quiz!

• De Piramide van Cheops is het oudste wereldwonder
• De oudste piramide staat niet in Egypte
• Het Orionmysterie
• De Sfinx van Gizeh is de grootste monoliet ter wereld
• Niemand kent het aantal Egyptische piramides
• De piramide stenen werden op nat zand vervoerd
• Piramides schitterden in de woestijn
• De Piramide van Cheops was het hoogste bouwwerk tot 1311
• Mysterieuze temperatuurverschillen
• De Grote Piramide van Gizeh bestaat uit 2.3 miljoen stenen
• Vernieling van de Piramide van Mykerinos
• Graftombes vol kostbare schatten
• Egyptische piramides werden gebouwd door betaalde arbeiders
• De Piramide van Cheops wijst naar het ware Noorden
• Geen vier maar acht zijden
• De piramide van Cheops heeft wiskundige maten
• Er zijn nog steeds geheime kamers
• Piramidehype in Soedan
• Vijf jaar en vijf miljard euro
• Het piramidecomplex ligt op 1 km van de bebouwde kom

De Piramide van Cheops is het oudste wereldwonder

De Piramide van Cheops (ook wel Grote Piramide van Gizeh genoemd) werd in 1979 toegevoegd aan de werelderfgoedlijst. Het is daarmee niet alleen het oudste erkende wereldwonder uit de Klassieke Oudheid, het is ook het enige wereldwonder dat nog overeind staat. Ondertussen zijn de Tempel van Artemis, het beeld van Zeus, de Kolossus van Rodos, de Pharos van Alexandrië, het Mausoleum en de tuinen van Babylon stuk voor stuk vernietigd door vandalisme, aardbevingen, brandstichting of zandstormen.

De oudste piramide staat niet in Egypte

De Piramide van Djoser die dateert uit de 27e eeuw v.Chr. is de oudste Egyptische piramide. In 2015 zijn er overblijfselen gevonden van een piramide die naar schatting nog eens 1000 jaar ouder zou zijn. Deze Piramide van Begazin staat niet in Egypte maar is gevonden in de steppes van Kazachstan, zo'n 6000 km daarvandaan.

Het Orionmysterie

De overeenkomst tussen de aardse posities van de Piramides van Gizeh (Cheops, Chefren en Mykerinos) ten opzichte van het sterrenbeeld Orion was aanleiding voor het schrijven van het boek 'Orion Mysterie'. De Franse ingenieur Robert Bauval ontwikkelde samen met de Engelse schrijver Adrian Gilbert in 1994 de theorie dat deze piramides naar de sterrengordel gebouwd werden omdat de sterren van Orion door Egyptenaren geassocieerd werden met Osiris, de God van de doden. Hun theorie kreeg veel kritiek te verduren onder meer omdat niet alle belangrijke sterren in dit gebied geografisch overeenkomen met een piramide of omgekeerd. De verwijzing naar de gordel van Orion is een omstreden theorie die op weinig wetenschappelijke steun kan rekenen.

De Sfinx van Gizeh is de grootste monoliet ter wereld

De Grote Sfinx die in combinatie met de drie Piramides van Gizeh werelderfgoed vormt, wordt ook wel bewaker van de piramides genoemd. Het volledige beeldhouwwerk is uit één rotsblok gehouwen en is met een hoogte van 20 m en een lengte van 73 m de grootste monoliet ter wereld. Er zijn nog veel onduidelijkheden en tal van theorieën over de vorm en het ontstaan van de sfinx. Het hoofd van de sfinx beeldde zeer waarschijnlijk de farao uit. Ondertussen is de sfinx al herhaaldelijk gerestaureerd en beschadigd geweest, zo is de neus van de sfinx volledig afgebrokkeld. Het grootste deel van haar bestaan lag de enorme sfinx bedolven onder het zand tot ze in 1905 door archeologen werd opgegraven. Het gerucht doet de ronde dat er zich onder of in de sfinx geheime kamers bevinden.

Niemand kent het aantal Egyptische piramides

Naast de drie bekende Piramides van Gizeh zijn er nog tal van andere Egyptische piramides ontdekt. Volgens Wikipedia telde Egypte in het jaar 2008 een totaal van 118 tot 138 piramides. Dit is geen exact aantal omdat er onder wetenschappers dikwijls geen akkoord bereikt wordt over het al dan niet benoemen van een bouwwerk tot piramide. Bijgevolg kan niemand dus met zekerheid zeggen hoeveel Egyptische piramides er momenteel zijn. Daarnaast is het ook aannemelijk dat er in de toekomst nog piramides, of overblijfselen daarvan, ontdekt zullen worden.

De piramide stenen werden op nat zand vervoerd

Wetenschappers aan de Universiteit van Amsterdam bevestigden in 2014 de theorie dat Oude Egyptenaren bij de bouw van een piramide de gigantische stenen transporteerden op nat woestijnzand. Een wandtekening uit de tombe van Egyptisch gouverneur Djehoetihotep beeldt af hoe water gegoten wordt op het zand voor de slee waarop een groot beeld vervoerd wordt. De wetenschappers deden een schaalexperiment met verschillende gewichten en kwamen tot de constatatie dat er op nat zand inderdaad minder trekkracht nodig was. Dit trucje werkte dus in het voordeel van de piramidebouwers.

Piramides schitterden in de woestijn

Wie de overblijfselen van de piramides nu gaat bezoeken ziet meestal wel nog de volledige vorm overeind staan, maar van de top en de gladde buitenlaag uit witte kalksteen valt niets meer te bespeuren. Deze werd na de bouw opgeblonken zodat de piramide straalde door reflectie van het zonlicht en van op grote afstand kon gezien worden. Enkel de top van de piramide van Cheops is nog steeds bekleed met deze kalksteen.

De Piramide van Cheops was het hoogste bouwwerk tot 1311

Tot 1311 n.Chr. hield de Piramide van Cheops, ook wel ‘Grote Piramide van Gizeh’ genoemd, het record van hoogste bouwwerk met een oorspronkelijke hoogte van 146,5 m. De piramide hield dit record voor maar liefst 3871 jaar. In 1311 n.Chr. gaf de Piramide van Cheops de fakkel door aan de Kathedraal van Lincoln, deze had toen een hoogte van 160 m. In het jaar 1548 stortte de Kathedraal in waardoor de Piramide van Cheops opnieuw het hoogste gebouw ter wereld was. Hier maakte de Eiffeltoren (324 m) die in 1889 voltooid werd een eind aan. Anno 2016 is de Piramide van Cheops nog steeds het op één na hoogste bouwwerk in de miljoenenstad Caïro, al blijft er van de oorspronkelijke 146,5 m nog slechts 138.5 m over. De bovenste meters zijn verdwenen door erosie (zand schuurt erlangs) maar ook door vandalisme en toerisme. Van de oorspronkelijke 210 lagen stenen bleven er in 2016 nog slechts 201 over. Op de top staat nu een metalen constructie die de oorspronkelijke hoogte van 146,5 m weergeeft.

Mysterieuze temperatuurverschillen

Ondanks de enorme hitte aan de buitenkant hebben de meeste piramides langs de binnenkant een constante temperatuur van ongeveer 20°C. Een team van wetenschappers en architecten vond begin 2016 met behulp van drones en infraroodscans afwijkingen in temperatuur bij vier piramides, waaronder bij de piramide van Cheops. Enkele stenen dicht bij de grond verschillen tot wel 6 °C met de stenen rondom. Experts nemen de aanwezigheid van verschillende materialen, stenen, lege ruimtes of luchtstromingen aan als mogelijke oorzaken tot verder onderzoek meer duidelijkheid brengt.

De Grote Piramide van Gizeh bestaat uit 2.3 miljoen stenen

Exact zal men het waarschijnlijk nooit weten maar uit wiskundige berekeningen wordt aangenomen dat de Piramide van Cheops uit 2,3 miljoen stenen bestond met een gemiddeld gewicht van 2.500 kg per steen. Afhankelijk van de functie van de stenen kon hun gewicht oplopen tot wel 50 ton.

Vernieling van de Piramide van Mykerinos

Al-Aziz, een Koerdische gezaghebber gaf bevel tot vernieling van de Piramides van Gizeh. Na 8 maanden hielden zijn werklieden het voor bekeken. Ze konden slechts één à twee blokken verplaatsen per dag en waren van mening dat het afbreken van de drie piramides meer tijd en geld zou kosten dan het opnieuw bouwen ervan. Omdat de klus uiteindelijk te groot leek staakte Al-Aziz de vernieling. Wel slaagde hij erin om een groot deel van de Piramide van Mykerinos te vernielen, vandaar het gat in één van haar zijden.

Graftombes vol kostbare schatten

In het Oude Egypte was het gebruikelijk om allerlei bezittingen mee te nemen in het graf. Dit konden zowel alledaagse voorwerpen zijn als kostbare juwelen of aardewerk. Er werd geloofd dat men deze voorwerpen kon meenemen naar een volgend leven. Vandaar dat de grafkamers in piramides rijk zijn aan kostbare schatten en relikwieën, zo kon de koning zijn rijkdom meenemen naar het hiernamaals. De meeste grafkamers die werden ontdekt door wetenschappers en archeologen waren echter al eeuwen geleden leeggeroofd.

Egyptische piramides werden gebouwd door betaalde arbeiders

Reeds lang werd aangenomen dat voornamelijk slaven ingezet werden voor het bouwen van de piramides. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat de bouw van piramides voor een groot deel het werk van betaalde arbeiders was. Dit waren onder andere landbouwers die aan de piramides werkten tijdens de jaarlijkse overstroming van hun grond. Ook waren er naar schatting continu 4000 ervaren werklieden aanwezig om alles in goede banen te leiden.

De Piramide van Cheops wijst naar het ware Noorden

De Piramide van Cheops werd accuraat georiënteerd met elke zijde evenwijdig aan noord-zuid of oost-west. Ondanks de ouderdom is de Piramide van Cheops het meest exact naar het noorden wijzende bouwwerk tot op heden. De minieme afwijking werd verklaard door een langzame verschuiving van de Poolster naar het oosten door precessie van de aardas. Hierdoor ligt het ware noorden ondertussen op een andere plaats als 4600 jaar geleden. Dit maakt dat de piramide nóg meer noordwaarts lag dan eerst gedacht.

Geen vier maar acht zijden

Enkel in bovenaanzicht kan je het zien, maar de vier zijden van de Piramide van Cheops staan in hun midden iets naar binnen toe. Dit kan slechts tweemaal per jaar gezien worden wanneer de zon zich loodrecht boven de piramide bevindt, dan kan je in de schaduw een knik naar binnen zien in elke zijde. De Piramide van Cheops is de enige piramide waarbij acht in plaats van vier zijden zijn waargenomen, vandaar de naam 'Cheopsdeuk'.

De piramide van Cheops heeft wiskundige maten

Bij het opmeten van deze piramide werden drie wiskundige regels opgemerkt waar de piramide redelijk nauwkeurig aan voldoet.

1. Het kwadraat van de hoogte van de piramide komt overeen met het oppervlak van elke zijde. (Dit verwijst naar de Stelling van Pythagoras.)
2. De omtrek van het grondvlak is gelijk aan de omtrek van een cirkel die als straal de hoogte van de piramide heeft. (Dit verwijst naar het getal pi.)
3. Een dwarsdoorsnede (AB) vormt een driehoek van Kepler. (Dit verwijst naar het getal φ van de gulden snede.)

Door deze bijzondere afmetingen speelt de Piramide van Cheops vaak een rol in allerlei niet-wetenschappelijke filosofieën onder de verzamelnaam piramidologie.

Er zijn nog steeds geheime kamers

Hoewel de Egyptische piramides al duizenden jaren een mysterie zijn, zijn ze nog altijd niet volledig onderzocht. Nieuwe scantechnologie toonde aan dat er nog steeds verborgen kamers zijn waar tot nu toe geen toegang gevonden is. De Egyptische autoriteiten laten verder onderzoek maar met mondjesmaat toe om beschadigingen aan de piramides zo miniem mogelijk te houden.

Piramidehype in Soedan

Na het piramidetijdperk in Egypte ontstond er een ware piramidehype in wat nu bekend staat als Soedan. Deze zijn bekend als kleinere en meer spitse piramides die hierdoor ook meer betaalbaar waren als graftombe. In Soedan werden sommige koningen gecremeerd en andere gemummificeerd. Vervolgens werd op elk graf een kleine piramide uit zandsteen gebouwd waardoor er in een klein gebied wel 220 piramides stonden. Enkele hiervan werden door plunderaars vernietigd in de hoop kostbare schatten te vinden maar deze werden later weer opgebouwd voor toeristische doeleinden.

Vijf jaar en vijf miljard euro

Ingenieurs hebben uitgerekend hoeveel het zou kosten om met hedendaagse kennis en technologie een piramide zoals de Piramide van Cheops na te bouwen. Als men kranen, tractoren, vrachtwagens en helikopters zou gebruiken zou de bouw van de piramide naar verluidt minstens vijf jaar duren vooraleer alle stenen blokken op hun plaats liggen. Het totale kostenplaatje wordt geschat op 5 miljard dollar.

Het piramidecomplex ligt op 1 km van de bebouwde kom

Door velen wordt gedacht dat de Egyptische piramides ver weg in de woestijn liggen en enkel bereikbaar zijn per terreinwagen of kameel. Dit is echter niet het geval. Rond het piramidecomplex van Gizeh bevinden zich namelijk buitenwijken van de miljoenenstad Caïro. Om de piramides toch iets of wat van de stad af te zonderen heeft men in 2002 een betonnen muur gebouwd op 1 km afstand rond de piramides waarbinnen niet meer gewoond of gebouwd mag worden.