Wat was het doel van een piramide?

Geloofde men in de zesde eeuw n. Chr. nog dat piramiden de graanschuren van Jozef waren geweest en volgden er eeuwen daarna nog steeds meer theoriën. De piramiden spreken tot de verbeelding. Of het nu gaat het om de romantiek van de mysteries of de geheimzinnigheid rondom de dood van een halfgod. De egyptologen hebben nooit onomstotend vast kunnen stellen wat nu eigenlijk het doel was van een piramide. Maar er zijn wel een aantal interessante theorieën... De inmens grote en meeste spectaculaire bouwwerken ter wereld spreken tot de verbeelding. Niemand weet nog steeds exact niet waartoe zij deden. En waarom hadden zij deze karakteristieke vorm? Piramiden stonden niet op zichzelf als bouwwerk, ze waren altijd een onderdeel van een comlex. Vaak groot en ommuurd. Daar bevonden zich ook tempels en kapellen die allen met een pad werden verbonden, en daarmee duidelijk bij elkaar hoorden binnen een complex.

Meestal bevindt de ingang van de piramide zich aan de noordzijde. Binnenin bevinden zich een aantal vertrekken. Deze vertrekken uit de piramiden uit het latere Oude Rijk bevatten schilderingen met spreuken . Dat waren de teksten die de overleden koning weer tot leven moesten brengen om de overstap naar het hemelrijk te maken en daar voor eeuwig te blijven leven. Volgens onderzoekers Vivian Davies en Renée Friedman kun je de piramide betitelen als een soort 'herrijzingsmachine'. De piramideteksten melden ook dat de piramiden zelf voor eeuwig zouden bestaan. In de piramide werd het lichaam bewaard van de overleden koning, dit was het centrale punt van zijn grafcultus.

Graven

Helaas is er in onze tijd geen enkele piramide aangetroffen waarbij de aangetroffen inhoud compleet en intact was. Niet zo vreemd, de begraafplaatsen werden al in de oudheid geplunderd. Wel werden er een aantal delen of ook regelmatig complete mummies gevonden. Maar niet is altijd te achterhalen of zij daadwerkelijk van de overlevende zijn geweest. Dit zou ook van een latere bijzetting afkomstig kunnen zijn. De vele sarcofagen die wel in een goede staat verkeerden hebben aangetoond dat een piramide wel degelijk als een graf heeft gefunktioneerd. In de piramide van Cheops staat een granieten sarcofaag die zo groot is dat deze destijds al tijdens de bouw moet zijn geplaatst.

Mastaba's

Ook uit de ontwikkeling blijkt dat de piramiden graven waren. De graven van de koningen en edellieden van de Vroegdynastieke periode werden aangetroffen bevatten vaak lichamen en grafgiften. Deze graven werden mastaba's ('met de vorm van eenbank') genoemd en werden als voorlopers op de piramide beschouwd.
De piramide van Djoser (Sakkara) is een heel duidelijk voorbeeld dat laat zien dat de mastaba zich tot een piramide heeft kunnen ontwikkelen. Mede doordat de bekleding aan de zuidkant er niet meer is, zijn de verschillende fasen van de bouw zeer goed te volgen en te bezichtigen. Zo zie je dat de mastaba eerst werd vergroot en daarna veranderde in een getrapte piramide. In het begin met vier treden, later werden het er zes. Uiteindelijk werd het een piramide die het graf omsloot.

Snofroe

Pas in de vierde dynastie, onder Snofroe, veranderde de vorm meer richting de piramide zoals we deze nu kennen. Snofroe gaf opdracht eerst een getrapte piramide te bouwen (Meidoem) en pas later een echte. Daarbij zaten nog enkele constructiefouten. Maar uiteindelijk gaf hij opdracht de Rode Piramide te bouwen, deze wordt nog steeds als de eerste echte piramide erkent door de egyptologen. De bouwkwaliteit uit deze periode was uitstekend en daar danken we het feit aan dat ze tot op de dag van vandaag nog in een zeer goede staat zijn. En zo door vele egyptologen kunnen worden bestudeerd en door nog veel meer toeristen kunnen worden bezocht.

Overige piramiden

Al snel waren de piramiden niet alleen meer beschikbaar als graf voor koningen. Maar ook belangrijke vrouwen of dochters van de koning kregen een dergelijk graf. Zij hadden niet altijd dezelfde vorm als de grote piramiden maar werden vaak uitgehakt in de rotswanden. Zo ook in het Dal der Koningen vlakbij Thebe.
In deze tijd werden zelfs kleine piramiden gebouwd voor de 'gewone' burger.

Maar ook hier gelden weer uitzonderingen op de regel: niet alle piramiden dienden als graf: twee soorten kregen een andere betekenis.

Zo was er de zogenaamde 'satellietpiramide' deze kleine piramiden stonden naast de koningspiramede en bevatten een kleine kamer. Dit was waarschijnlijk een symbolisch graf voor de ka, de levenskracht, van de koning.

Een andere uitzondering zijn de kleine getrapte piramiden uit de derde of vierde dynastie. Deze bevatten geen kamers. Je kunt ze vinden langs de Nijl waar voorheen de provinciehoofdsteden bevonden. Mogelijk waren zij bedoeld om het gezag van de koning in deze provincie uit te dragen.

Piramiden dienden als graven, dat is duidelijk. Maar waarom men voor deze typische vorm koos. Er is iets voor te stellen met het onderscheid, je kon duidelijk zien dat er een koning begraven lag. Dit benadrukte zijn status als halfgod. De vorm is van veraf duidelijk te herkennen en zo bleef de herinnering aan de koning in leven. In sommige piramidetekesten wordt de vorm beschreven als oerheuvel, dan zou de vorm een berg moeten voorstellen. De trap van de eerste piramiden werden gezien als trap naar het hemelrijk. Dus een zo hoog mogelijk gebouw maakte deze wandeling naar de hemel alleen maar makkelijker.

Andere theoriën zijn dat de enorme massa het beste op deze manier gedragen kon worden, dit is volgens velen de beste theorie. Maar anderen zeggen dat de vorm in relatie tot de stralen van de zon staan die door de wolken breken. Ook kan het staan voor benben, dit is een heilige steen die in Heliopolis in een tempel wordt bewaard. Volgens sommigen betreft het een meteoriet.