Frida Kahlo in Brussel

Op 16 september 1810 werd de onafhankelijkheid van Mexico uitgeroepen. In 1910 brak de Mexicaanse revolutie tegen het auroritaire regime van president Diaz uit. Deze twee verjaardagen werden in België met diverse tentoonstellingen gevierd. Een ervan was gewijd aan werk van de schilderes Frida Kahlo. Tussen 16 januari en 18 april 2010 werden in Bozar Brussel 19 schilderijen, 1 ets, 6 tekeningen en een groot aantal foto’s tentoongesteld die een mooi beeld van deze flamboyante artieste schetsen.

Biografie

Het leven van Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon (° Mexico stad, 6/7/1907), dochter van een Hongaars-Duits joodse vader en een Spaans-Indiaanse moeder, verliep niet over rozen.

Op zesjarige leeftijd kreeg ze kinderverlamming waardoor haar rechterbeen dunner en korter werd dan haar linker zodat ze haar hele leven mankte. In 1925 werd ze zwaar gekwetst toen de bus waarin ze zat door een tram geramd werd. Een stalen leuning drong door haar lichaam met als gevolg dat buiten haar ribben en heup ook haar rechterbeen en haar ruggengraat op diverse plaatsen werden gebroken en haar voet werd verbrijzeld. Maandenlang moest ze in bed blijven, vastgesnoerd in een korset en in verband gewikkeld.
Omdat haar bekken gebroken werd kon ze geen kinderen baren wat later door verschillende miskramen werd aangetoond. Om de verveling te verdrijven begon ze te schilderen, aanvankelijk zelfportretten, die meer dan een derde van haar werk zouden innemen.

In 1929 huwde ze met Diego Rivera, een Mexicaanse artiest. Ze was bekend om haar bijzondere kleedstijl. Ze kleedde zich soms als een man (cfr. George Sand) maar na haar huwelijk begon ze de traditionele Mexicaanse klederdracht te dragen om haar echtgenoot plezier te doen maar ook om de Mexicaanse cultuur te eren. Tegelijkertijd kon ze hiermee haar handicaps verbergen. Deze klederdracht en haar kapsel met vlechten kan je ook op haar zelfportretten zien.

Omdat haar man een vlinderaar was gaf ze hem lik op stuk en had zo verschillende passionele relaties met o.a. Leon Trotsky en Josephine Baker.
In 1953 werd haar rechterbeen geamputeerd en een jaar na haar eerste eigen tentoonstelling in Mexico stad overleed ze. Mogelijk pleegde ze zelfmoord. In haar met talrijke tekeningen versierde dagboek was haar laatste notitie bij een tekening van een zwarte engel: ‘Ik hoop dat het einde vreugdevol is - en ik hoop nooit meer terug te keren.’
Ze liet 143 schilderijen na (55 zelfportretten). In het huis waar ze geboren werd en overleed is thans het Museum Frida Kahlo gevestigd.

Haar werk

Kahlo’s werk kenmerkt zich door opgewekte kleuren en een surrealistische inslag. Verwijzingen naar de miserie uit haar leven worden er veelvuldig in verwerkt (het busongeval, de miskramen). De doorstane pijn schemert door haar doeken heen.
Twee voorbeelden die ook in Bozar te zien waren:

Henry Ford Hospitaal (1922)

Hier zie je Kahlo in een hospitaalbed met rond zich heen zes beelden die de pijn van de miskraam weergeven: een foetus, een slak die naar de traagheid van haar miskraam verwijst, haar verminkte bekken, een orchidee die symbool staat voor haar baarmoeder, een apparaat dat chirurgisch gereedschap steriliseert en een anatomiemodel van de romp. Op de achtergrond de koude geïndustrialiseerde wereld vol fallussymbolen.

De gebroken zuil (1944)

Misschien wel het bekendste zelfportret dat ze schilderde en waarop ze staat afgebeeld met het korset dat ze vijf maand lang moest dragen. De zuil die je in haar opengesneden lichaam ziet is haar sinds het busongeval zwaar geteisterde wervelkolom.

De spijkers die haar lichaam overal doorboren weerspiegelen de pijn die ze moet doormaken. Desalniettemin blikt de wenende Kahlo zelfbewust naar de toeschouwer. Het landschap achter haar is troosteloos en verlaten, symbool van haar gemoedsgesteldheid.