Ridder Halewijn van Het Zwin

Ridder Halewijn was een vrouwenmoordenaar die landheer was van een polder die nu bekend staat als natuurgebied Het Zwin in Zeeuws-Vlaanderen. Hij staat ook bekend als Philippe de Halewijn, seigneur de Maldeghem. Maldeghem is een plaats in België, vlakbij de Nederlands-Belgische grens, dichtbij Het Zwin.

Wie was Ridder Halewijn?

Het lied over ridder Halewijn stamt uit de dertiende of veertiende eeuw. Het is een lied wat uit volle borst werd meegezongen en waarop op menig feestje werd gedanst. De tekst van het lied vertelt ongeveer het volgende:

Diep in het bos zingt Heer Halewijn zijn magisch lied. De prinses hoort zijn zingen en vraagt haar ouders om permissie om Heer Halewijn te ontmoeten. Haar ouders staan dit niet toe. De prinses is ongehoorzaam en trekt haar mooiste kleding aan. Ze vlecht haar kostbaarste juwelen in haar haar en steelt uit de stal het beste paard van haar vader. Na een lange rit door het bos ontmoet de prinses heer Halewijn. Hij begroet haar staande onder een boom waarvan de takken treurig naar beneden hangen onder het gewicht van de jonge maagden. De eerdere slachtoffers van Heer Halewijn. De magie verdwijnt en de prinses beseft dat ze in de handen van een moordenaar is gevallen. Halewijn is getroffen door de schoonheid van de prinses en door de rijkdom die blijkt uit haar kleding en juwelen. Hij schenkt haar daarom de eer zelf haar manier van sterven te kiezen. Ze vraagt hem, haar om te brengen met het zwaard en voegt hieraan toe: “Kunt u niet beter uw bovenkleed uittrekken? Ik zou niet graag verantwoordelijk zijn voor vlekken op uw kleding.” Zich niet bewust van de val, trekt Heer Halewijn zijn hemd over zijn hoofd. De prinses maakt van de gelegenheid gebruik om hem met zijn eigen zwaard te onthoofden. Het hoofd van Halewijn kan nog steeds praten en hij vraagt de prinses in de hoorn te blazen, zodat zijn vrienden hem kunnen horen. De prinses weigert en stopt zijn hoofd in een zak. Ze stijgt op haar paard en reist huiswaarts met op haar schoot de zak met zijn hoofd als een macabere trofee.

Hieronder de eerste zes regels van het zeer lange lied over de vrouwenmoordenaar, die zelf vermoord wordt:

Heer Halewyn zong een liedekijn,
Al die dat hoorde wou bi hem zijn.

En dat vernam een koningskind,
Die was zoo schoon en zoo bemind.

Zi ging voor haren vader staen:
‘Och vader, mag ik naer Halewijn gaen?’

Philippe de Halewijn, seigneur de Maldeghem

Alhoewel het lied een verzonnen Middeleeuwse ballade is, heeft Philippe de Halewijn echt bestaan. Hij staat vermeld in het werk “De samenstelling van de staten van de Bourgondische Landsheerlijkheden omstreeks 1464”, door Willem Blockmans. Hij was vanaf 1422 landheer van de polder die nu bekend staat als Het Zwin en getrouwd met ene Francoise de Nevers. Of het lied daadwerkelijk over hem gaat is onzeker. Het lied bestaat in verschillende talen. In Frankrijk wordt hij Renaud genoemd, in Duitsland Ulrich, in Noorwegen Rulleman en in Engeland False Sir John.

Halewijn en het Zwin

De Heren van Halewijn bezaten in de Middeleeuwen het gebied wat nu bekend staat als natuurgebied Het Zwin. Het gebied was in het begin van de Middeleeuwen erg belangrijk omdat hier de vaargeul lag die Brugge verbond met de zee. Tijdens het einde van de veertiende eeuw begon Het Zwin te verzanden, maar de vaargeul naar Brugge bleef bestaan. Er kwam een einde aan de belangrijkheid van Het Zwin door de Sint Elisabeth vloeden van 1404, 1421 en 1424 waarbij de dijken om Het Zwin doorbraken. In de laatste helft van de vijftiende eeuw trad nog wel enig herstel op.

Het Zwin is een prachtig natuurgebied, waar voor klein en groot veel moois te zien is. Het Zwin heeft een prachtige kustlijn en een uitgestrekt duinengebied. In het natuurgebied is ook een educatief vogelpark te vinden. Het vogelpark is in 1953 door Graaf Leon Lippens gesticht. Van de familie Halewijn is in dit gebied echter niets meer terug te vinden.