Sheherazade, het verhaal van 1001 nacht

De duizend-en-een verhalen die wij tegenwoordig kennen als De verhalen van 1001 nacht, stammen uit de negende eeuw, waarschijnlijk uit het toenmalige Perzië en andere Arabische landen. De mullah gebruikte deze verhalen om les te geven en om moralistische regels op te stellen voor het volk. Men zou ze kunnen vergelijken met de sprookjes uit de westerse wereld. In elk van deze sprookjes en verhalen zit een moraal. Volgens die regels en die moraal zou men moeten leven. In de verhalen stonden voorbeelden van hoe het niet moest.

Erotisch getint

De oude Arabische verhalen uit 1001 nacht werden verteld om het volk bij te brengen volgens welke regels er geleefd moest worden. Aan veel van de verhalen zat een erotisch tintje, en dat werd gebruikt om moralistische regels op te leggen. In de 18de eeuw waren deze verhalen al bekend in Europa, maar pas in de 19de eeuw werden de verhalen gekuist en omgevormd tot sprookjes voor kinderen. Zo kennen wij ze nu nog.

Enkele bekende verhalen zijn:

• Aladin en de Wonderlamp
• Sinbad de Zeeman
• Ali Baba en de veertig rovers

De verhalen ontstonden op de volgende manier

De twee zoons van de sultan

Lang geleden leefde er eens een sultan, die twee zoons had. De oudste zoon heette Sjahrijar en de jongste Sjahzaman. Ze waren allebei erg geliefd bij het volk. Sjahrijar had als bijnaam 'de Goede' en Sjahzaman werd 'de Lieveling' genoemd. Sjahzaman had zijn residentie in Samarkand, een belangrijke stad in Tatarenland, vele dagen reizen van de residentie van zijn broer. De broers werden beiden tot koning gekroond en de feesten werden met pracht en praal gevierd. Ook trouwden zij beiden met twee lieftallige vrouwen. De vrouwen kregen een eigen hofhouding en woonden in een prachtig paleis.

De broers

De broers hadden elkaar jaren niet gezien. De oudste, Sjahrijar, liet zijn broer uitnodigen voor een bezoek. Omdat ook Sjahzaman ernaar verlangde zijn broer weer eens te zien, nam hij de uitnodiging aan. Sjahzaman gaf zijn vrouw de sleutels van alle vertrekken in het paleis, maar hij verbood haar de sleutel van het torenkamertje te gebruiken. Als zij daar toch naar binnen ging, zou zij worden gedood. De vrouw van Sjahzaman kon haar nieuwsgierigheid niet bedwingen en betrad het torenkamertje, net op het moment dat haar man terugkeerde, omdat hij iets vergeten was. Woedend doodde hij zijn vrouw en ging op weg naar zijn broer. Sjahrijar organiseerde prachtige feesten voor zijn broer. Hij besloot ook met zijn broer een rondreis door zijn land te maken.Ook hij gaf zijn vrouw de sleutels van het paleis en ook zij mocht niet in de verboden kamer komen. Maar ook zij kon haar nieuwsgierigheid niet bedwingen en haar man betrapte haar in de verboden kamer. Hij ontstak in toorn en doodde zijn vrouw.

Haat

Toen vertelde Sjahzaman wat ook hem was overkomen en Sjahrijar ontwikkelde zo'n haat tegen vrouwen dat hij zwoer dat hij ze voor altijd zou straffen. De jongste broer vertrok weer naar Samarkand en Sjahrijar liet in het land bekendmaken dat hij elke volgende dag met een nieuwe vrouw zou trouwen en dat zij de ochtend na de huwelijksnacht zou moeten sterven. Allen om hem heen probeerden hem ervan af te houden niet alle meisjes en vrouwen te straffen voor wat één hem had aangedaan. Maar niets hielp.

Sheherazade

De oudste dochter van de eerste minister was Sheherazade. Zij was niet alleen mooi, maar ook erg verstandig. Ze had veel boeken gelezen en luisterde altijd naar de redevoeringen van de wijze mannen aan het hof. Zij gaf haar vader te kennen dat zij wel met de koning wilde trouwen. Haar vader schrok en zei haar dat de koning voor haar geen uitzondering zou maken.
Zij kalmeerde haar vader en zei hem dat er een einde moest komen aan het ombrengen van jonge vrouwen. Haar vader bracht haar naar de koning en deze was verbluft door haar schoonheid en kennis. Maar hij zei haar toch de volgende dag te willen ombrengen.

Verhalenvertelster

De bruid bracht haar zuster Dinarzad mee naar het paleis en zei tegen Sjahrijar dat ze haar laatste uren met haar zus wilde praten en de koning gaf haar daar toestemming voor. Na het huwelijk begon Sheherazade, in het bijzijn van haar man Sjahrijar, aan haar zuster een verhaal te vertellen. De koning had al jaren geen verhalen meer gehoord en luisterde gefascineerd mee. De uren gingen voorbij en aan het eind van de avond had de slimme Sheherazade het verhaal nog niet helemaal verteld. De koning ging zich aan zijn regeringszaken wijden en Sheherazade moest beloven dat zij de volgende dag het einde van het verhaal zou vertellen. Dat deed ze en ze was zo slim om meteen weer met een nieuw verhaal te beginnen. Zo gingen de dagen voorbij. De dagen werden weken en zelfs maanden en jaren. De koning ging houden van de knappe vertelster en hij besloot haar tot koningin te laten kronen.

Huwelijk

Het huwelijksfeest zou opnieuw gevierd worden, deze keer met pracht en praal, en opnieuw nodigde Sjarijar zijn jongere broer uit om te komen. Hij trouwde met de zuster van de mooie Sheherazade en de bruiloft werd een dubbele bruiloft.

De boeken van 1001 nacht

Koning Sjahrijar liet alle verhalen die zijn vrouw hem in duizend en een nacht had verteld opschrijven. Veertig boeken werden in de Schatkamer gezet. De boeken hadden gouden banden om te laten zien dat ze kennis, waarheden en wijze lessen bevatten.
Door de eeuwen heen zijn er vele boeken zoekgeraakt en nog maar enkele van die prachtige sprookjes zijn bewaard gebleven.
Ze zijn ook in het Nederlands vertaald en wij kunnen er nog steeds van genieten.

Lees verder

• Sprookjes, hoe zijn ze ontstaan? Wie schreven ze op?
• Sprookjes vertellen aan kleuters is een genot
• Voorlezen aan kinderen, interactief en samenleesboekjes