Jonathan Safran Foer: gevierd Amerikaans schrijver

In 2002 verraste de jonge Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer met zijn boek ´Everything is Illuminated´ (Alles is Verlicht). Het was een schrijfdebuut om van te dromen: het werd een wereldwijde bestseller vol lovende kritieken, prestigieuze literaire prijzen en zelfs een Hollywood boekverfilming viel hem ten deel. Andere indrukwekkende werken volgden gauw. In 2005 kwam ‘Extremely Loud en Incredibly Close’ (Extreem luid & ongelooflijk dichtbij) uit; in 2009 ‘Eating Animals' (Dieren Eten).

Jonathan Safran Foer: zijn leven en werk

Joods Amerikaanse achtergrond

Op 21 februari 1977 wordt Jonathan Safran Foer in Washington D.C. geboren. Zijn vader is advocaat; zijn Poolse moeder runt een public relationsbedrijf. Samen met zijn twee broers groeit hij op in een Joodse familie. Zijn oudste broer Franklin is redacteur van ‘The New Republic’ en zijn jonge broer Joshua is een freelance journalist. Geïnspireerd door schrijfster Joyce Carol Oates begint Jonathan Safran Foer tijdens zijn studie filosofie met schrijven. Zijn scriptie over zijn opa, Louis Safran, die de Holocaust heeft overleefd, levert hem de ‘Princeton’s Senior Creative Writing Thesis Prize’ op.

Oekraïne

In 1999 studeerde Safran Foer af en verlaat hij Princeton University om naar de Oekraïne af te reizen waar hij zijn scriptie verder uitwerkt. In 2001 redigeerde hij ‘A Convergence of Birds: Fiction and Poetry Inspired by the Work of Joseph Cornell’. Intussen neemt zijn scriptie steeds meer de vorm van een roman aan. En als een roman wordt het dan ook in 2002 gepubliceerd. De titel van zijn debuutroman heet ‘Everything is Illuminated’ (Alles is Verlicht). Het bleek een droomdebuut. Safran Foer sleepte prijzen in de wacht als de ‘National Jewish Book Award’ en de ‘Guardian First Book Award’. In 2005 werd zijn boek zelfs verfilmd door Liev Schreiber. Elijah Wood (‘Lord of the Rings’) speelde de hoofdrol.

Nicole Krauss

Jonathan Safran Foer was getrouwd met schrijfster Nicole Krauss. Nicole Krauss maakte literaire furore met haar romans ‘Man Walks into A Room’(Man komt Kamer Binnen) en ‘The History of Love’ (De Geschiedenis van de Liefde). Samen met hun twee kinderen woonden ze tot voor kort in Brooklyn, New York. Sinds 2014 zijn ze echter uit elkaar. Op dit moment geeft Jonathan Safran Foer les in creatief schrijven aan de universiteit van New York University.

Everything is Illuminated (Alles is Verlicht)

Zijn eerste roman, 'Everything is Illuminated' (Alles is verlicht), werd in 2002 een wereldwijde literaire bestseller. De held van zijn roman draagt zijn naam: Jonathan Safran Foer. Hij schrijft over een reis die hij zelf na zijn studie had ondernomen. In de Twentsche Courant zegt Safran Foer hierover:

“Ik was in de Oekraïne. Met een vergeelde foto. Maar zonder Alex, zonder de grootvader, zonder Augustine, zonder al die figuren die in het boek voorkomen. Alleen de omstandigheden waren dezelfde. Ter plekke wist ik nog niet dat het de basis van een boek zou worden”.

Het verhaal van Everything is illuminated

De hoofdpersoon is een Joods Amerikaanse jongen die naar de Oekraïne vertrekt om het leven van zijn grootvader te achterhalen en om de vrouw te ontmoeten die zijn opa zou hebben gered van de nazi’s. Hij begint de onbezonnen reis met een vage foto van zijn opa en ontmoet de Oekraïense Alex die zijn gids en vertaler wordt tijdens zijn zoektocht. Een jongen die Engels heeft gestudeerd. Een wonderlijke vorm van Engels dat Foer in zijn roman vormgeeft. Hij neemt zijn blinde opa en diens rare hond ‘Sammy Davis Junior’ mee. De keurige vegetarische Jonathan Safran Foer vormt een waar contrast met zijn Oekraïense gezelschap. Het eerste reisdoel is het dorp Trachimbrod; het dorp waar zijn grootvader destijds woonde, en naar Augustine; de vrouw die ooit de grootvader van Safran Foer zou hebben gered van de nazi’s. Alex geeft intussen in grappig gebrekkig Engels de Joodse geschiedenis weer.
Vanuit verschillende perspectieven ontpopt zich op deze manier een tegelijkertijd komische als tragische geschiedenis waarbij de Holocaust en de betekenis van de liefde centraal staat.

'Extremely Loud and Incredibly Close' en 'Eating Animals': 9/11 en de bio-industrie

'Extremely Loud and Incredibly Close'- Extreem Luid en Ongelooflijk Dichtbij

Na het succes van zijn eerste roman, verscheen in 2005 het boek ‘Extremely Loud and Incredibly Close’ (Extreem luid & ongelooflijk dichtbij) dat het verhaal vertelt van een negenjarig jongetje dat zijn vader heeft verloren bij de aanslag op de Twin Towers.
Foer's tweede roman, 'Extremely Loud and Incredibly Close' (Extreem Luid & Ongelooflijk Dichtbij) is geschreven tegen de achtergrond van de gebeurtenissen van 11 september 2001. Door de aanslag op de Twin Towers verliest de negenjarige Oskar Schell zijn vader. ‘Heavy Boots’ is het gevolg. Zijn grootouders wisten in de Tweede Wereldoorlog het bombardement op Dresden te ontkomen, maar verliezen hun zoon op 11 september 2001. Hun kleinzoon Oskar Schell vindt een envelop met een sleutel erin. Op de envelop staat alleen het woord Black. Voor hem is dat een teken dat zijn vader een boodschap wilde achterlaten. Zijn zoektocht naar iedereen die Black heet begint: een wanhopige zoektocht om de dood van zijn vader enige betekenis te kunnen geven. Terwijl hij de straten van New York afstruint met de sleutel om zijn nek, worstelen zijn grootouders met het feit dat zij de tweede wereldoorlog hebben overleefd.

De kaft van Extremely loud & Incredibly Close

De vormgeving in het boek is bijzonder visueel. We zien wat het jongetje van negen ziet. Het jongetje is niet zomaar een jongetje uit New York. Op zijn een visitekaartje omschrijft hij wat hij allemaal is:

Uitvinder, sieradenontwerper, amateuretnoloog, Francofiel, veganist, origamist, pacifist, slagwerker, amateurastronoom, computerdeskundige, amateurarcheoloog, verzamelaar van: zeldzame munten, vlinders die een natuurlijke dood zijn gestorven, miniatuurcactussen, Beatles-memorabilia, halfedelstenen en nog veel meer.

Safran Foer noemt in deze roman thema’s als: stilte, vindingrijkheid, angst, naïviteit, afwezigheid, het onvermogen liefde te uiten, en hoe om te gaan met kwaad en oorlog.

Verfilming van Extremely Loud and Incredibly Close

Op donderdag 8 maart 2012 kwam in de Nederlandse bioscopen de verfilming van Jonathan Safran Foers boek uit. De regie was in handen van Stephen Daldry (o.a. van The Hours). Scenarioschrijver is Eric Roth (o.a. van 'Forrest Gump' en 'The Curious Case of Benjamin Button'). Rollen waren weggelegd voor onder andere Tom Hanks, Thomas Horn, Sandra Bullock, Max von Sydow en John Goodman. De film kreeg een Oscar nominatie voor beste film.

Eating Animals - Dieren Eten
In 2009 werd zijn non-fictie boek uitgebracht getiteld ‘Eating Animals’ (Dieren Eten). Dit boek beschrijft het eetgedrag van de mens en de wereld van de bio-industrie. Toen Jonathan Safran Foer vader werd, worstelde hij met de vraag of hij zijn kinderen vlees zou voorschotelen. Een onderzoek naar de vraag waarom we dieren eten en hoe de bio-industrie werkt was het gevolg. Safran Foer combineert hierin filosofie, wetenschap en undercoverjournalistiek wanneer hij ’s nachts onuitgenodigd bij een kalkoenfokkerij inbreekt. Het antwoord op zijn vraag: nee. Ook al geeft hij meer dan eens toe hoe heerlijk hij van vlees kan genieten, laat hij ook de andere kant zien. De andere kant van sushi tussen je eetstokjes, biefstuk op je bord en kip op je boterham. Zijn fascinatie ligt ‘m vooral in het feit dat iedereen wel weet hoe het zit, wat voor gruwelverhalen er in de wereld zijn te vertellen over het eten van vlees, maar dat we toch graag ons eetgedrag willen rechtvaardigen. Hij wil niemand overtuigen om vegetarisch te worden. “Wel is hij ervan overtuigd dat alleen al nadenken over het eten van dieren onvermoede krachten vrij kan maken”.

Romans 'Here I Am' and We are the Weather - Saving the Planet Begins at Breakfast'

In 2016 verscheen een nieuwe roman van zijn hand, getiteld Here I Am met een Nederlandse vertaling van Gerda Baardman getiteld Hier ben ik. Wat betekent nu 'thuis' en 'hoeveel kan iemand in zijn leven verdragen'? Twee vragen die centraal staan terwijl drie weken van een gezin uit Washington D.C. wordt beschreven, waar alles misgaat, een scheiding aan de horizon doemt, tegen het licht van een aardbeving en een invasie in Israël die leidt tot de vraag wat is thuis: Amerika of Israël?

In 2019 werd zijn non-fictie boek We are the Weather - Saving the Planet Begins at Breakfast (Het klimaat zijn wij, vertaling Patty Adelaar) gepubliceerd. Jonathan Safran Foer neemt de klimaatverandering onder de loep, de gevolgen, de oorzaken, wat er moet gebeuren. De oorzaak van de klimaatverandering legt hij bij de bio-industrie. Hoe nu het tij te keren.