De kaarsen bij de sjabbatsmaaltijdviering

Kaarsen spelen een belangrijke rol bij de viering van de sjabbatsmaaltijd. Het is de plicht van de vrouw om de kaarsen te ontsteken vlak voor het begin van de sjabbat. De kaarsen symboliseren licht dat zegen, (huiselijke) vrede en Tora betekent. Een artikel over de handeling en achtergrond van kaarsen bij de sjabbat volgens het boekwerk Badèrech van rabbijn Ies Vorst.

De handeling

De kaarsen moeten vóór sjabbat worden aangestoken omdat er op sjabbat zelf geen vuur mag worden gemaakt. Het wordt gedaan door de getrouwde vrouw; de dochter vanaf drie jaar (als ze kan praten om de zegen uit te spreken) tot aan haar trouwen steekt één kaars aan. Dit laatste is een gewoonte, geen plicht.

Hierna wordt de zegen (beracha) uitgesproken:
Baroeg atta Adonaj Ello-heenoe melech ha'olam
a'sjer kide'sjanoe bemist'wotav we'tsiwanoe
lehadliek neer sjel sjabbat
Moge U God, onze God, Koning van de wereld
naderbij gebracht worden doordat wij de geboden vervullen
waarmee U ons uit het alledaagse hebt opgeheven:
zo vervullen wij nu Uw gebod
Sjabbatlicht aan te steken

Bij het uitspreken van de zegen bedekt de vrouw met de handen haar ogen. Daarna haalt ze haar handen weg opent ze de ogen en kijkt naar de kaarsen. Veel vrouwen hebben de behoefte om een zegen uit te spreken voor hun gezin:
Heer der Wereld: zie, ik steek de kaarsen aan ter ere van de Sjabbat, zoals er staat geschreven: de sjabbat zal U zijn tot innige vreugde, ter heiliging van God geëerd.
Moge U vanwege de vervulling van deze mitswa doen komen over mij en de mijnen een overvloed van leven; moge U ons liefdevol bejegenen en ons rijkelijk zegenen; laat ons Uw Aanwezig-zijn ervaren.

Barmhartige Vader: doe toch Uw liefde toekomen aan mij en mijn geliefde familieleden en geef mij het voorrecht (om mijn zoons en dochters op te voeden) om een rechtvaardig leven te leiden, trouw aan Uw Tora en geneigd tot goede daden.
Houd verre van ons alle schande, zorg en verdriet; geef vrede, licht en vreugde in onze woning. Immers' U bent de Bron van het leven en door Uw Licht zullen wij ziende zijn. Ameen.

De achtergrond

• De moeder is het middelpunt van het gezin, zij bepaalt de sfeer in huis. Van haar straalt het joodse licht af.
• In het boek Job wordt de vloek als duisternis omschreven. daarom is het licht de zegen.
• Het Sjabbatlicht komt de huiselijke sfeer ten goede. De onderlinge verhoudingen worden beter.
• De Gemara verklaart: wilt ge Torageleerden als zoons - steek dan Sjabbatskaarsen aan!