Het handen wassen bij de sjabbatsmaaltijd en de broodzegen

Heel belangrijk is om voor het nuttigen van de sjabbatsmaaltijd de handen te wassen. Rav Chisda zei hierover: Met een overvloed van water was ik mijn handen en een overvloed van goedheid wordt mij gegeven (Gemara Sjabbat 62b). Daarnaast is zegen over het brood van belang. Dit artikel schrijf ik aan de hand van het boekwerk Badèrech van rabbijn Ies Vorst.

Handelingen bij handen wassen

• Het voorwerp waaruit het water komt moet minstens 1/7 liter zijn.
• Vóór het wassen moeten de handen schoon en droog zijn. Ringen moeten even worden afgedaan.
• Het water wordt één, twee of drie keer over de handen gegoten:
1. Beker in rechterhand met water vullen
2. Rechterhand wassen
3. Linkerhand wassen
4. Handen opheffen en wrijven
5. De zegen wordt uitgesproken
6. Handen afdrogen

De zegen (beracha)

De zegen luidt:
Moge U -God, onze God, Koning van de wereld- naderbij gebracht worden doordat wij de geboden vervullen waarmee U ons uit het alledaagse hebt opgeheven: zo vervullen wij nu Uw gebod de handen te 'wassen'.

Betekenis

• Het handenwassen geschiedt ten behoeve van het brood eten. Er geldt een spreekverbod.
• In de tijd van de Tempel was dit een handeling ter verkrijging van geestelijke reinheid.

Zegen over het brood

• Over de twee broden ligt een kleedje. Deze herinneren aan de twee porties manna in de woestijn.
• De zegen wordt door de heer des huizes uitgesproken: Moge U -God, onze God, Koning van de wereld- naderbij gebracht worden, doordat wij erkennen dat U het bent Die het brood uit de aarde doet voortkomen.
• Ieder neemt een stukje brood gedoopt in zout.
• Tekst over de manna luidt: Ach God, die verzorging schenkt aan alle schepselen en kleding bereidt voor al het geschapene en hun levensonderhoud toezendt, geef ook mij mijn levensonderhoud en onderhoud en verzorg mij en al mijne huisgenoten en geheel Israël met een goede kostwinning, gemakkelijk en niet met smart, op geoorloofde wijze en niet op ongeoorloofde; een kostwinning, waaraan niet enige schande of smaad verbonden is, een kostwinning, waarbij Gij mij niet noodzaakt afhankelijk te zijn van de gave van menschen, die slechts vlees en bloed zijn, maar alleen Uw volle en tevens milde hand; een kostwinning, waarbij ik mij met Uwe heilige en reine en volmaakte leer kan bezighouden en hare geboden kan volbrengen, zonder door bezigheden daarvan afgehouden te worden. Moge ik in vrede en met ere zitten aan mijn tafel met al mijne huisgenoten en moge op mij niet drukken enig juk van Uw heerschappij, zodat ik U dien van ganser harte; moge ik het voorrecht hebben gasten bij mij binnen te leiden en ieder mens weldaden te kunnen bewijzen en weldadigheid te oefenen aan hen, die het waardig zijn, zodat ik niet struikele door personen, die niet waardig zijn. Ameen!
• Zout is een teken van geestelijke reiniging.