De datum 1 februari in de geschiedenis

Welke grote historische gebeurtenissen hebben in de loop der jaren plaatsgevonden op de datum 1 februari? In 1953 was het de dag waarop de Watersnoodramp plaatsvond. In 2003 was het de dag van de ramp met de spaceshuttle Columbia. Eén jaar later was 1 februari in Amerika echter de dag van de massahysterie rond Nipplegate. 1 februari is de datum waarop zowel ADO den Haag als De Graafschap hun verjaardag vieren. Ook werden op die datum Stanley Matthews en Boris Jeltsin geboren.

Watersnoodramp

In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 voltrok zich de Watersnoodramp. De oorzaak van de ramp was een combinatie van springtij en zware stormvloed. Deze combinatie leidde ertoe dat in het zuiden van de Noordzee het waterpeil steeg tot een extreme hoogte. Het zwaarst werd Zuidwest Nederland getroffen (Zeeland, Zuid-Holland en het westen van Noord-Brabant). Als gevolg van de Watersnoodramp stierven 1836 mensen in dit gebied. Ook verloren er circa honderdduizend mensen hun huis, stond er circa 200.000 hectare grond onder water en overleden er tienduizenden dieren. Ook in Groot-Brittannië en België vielen er slachtoffers als gevolg van deze watersnood. In Groot-Brittannië overleden er 307 mensen en in België 28.

Beurzen open, dijken dicht

In Nederland leidde de Watersnoodramp tot een grote geldinzamelingsactie, getiteld 'Beurzen open, dijken dicht'. Met deze actie werd circa 138 miljoen gulden opgehaald voor de slachtoffers van de ramp. 'Beurzen open, dijken dicht' was een actie die vooral gevoerd werd via de radio: er waren allerlei gelegenheidsoptredens van bekende artiesten op de radio en allerlei organisaties en personen mochten via de radio-microfoon meedelen hoeveel geld zij aan de actie hadden geschonken. Die formule was toen nog relatief nieuw, maar zal de 21e eeuwse lezer nogal bekend voorkomen. 'Beurzen open, dijken dicht' wordt dan ook beschouwd als het grote, trendsettende voorbeeld voor heel veel acties die in de decennia daarna op radio en tv werden gevoerd voor goede doelen.

Bij de actie 'Beurzen open, dijken dicht' werd ook een actielied geschreven, dat door Jules de Corte werd opgenomen en dat al snel door bijna heel Nederland met volle borst werd meegezongen. Het refrein daarvan was: 'Het leeft in alle oorden, van Dokkum tot Maastricht, van hier tot Hindeloopen, beurzen open, dijken dicht.'

Deltaplan

'Dit mag nooit meer gebeuren' was na deze ramp natuurlijk het algemene gevoel in Nederland. De politiek besloot daarom om een plan te omarmen dat de waterstaatkundig ingenieur Johan van Veen reeds voor deze ramp had bedacht: het Deltaplan. Dit bestond onder meer uit het ophogen van de bestaande dijken en het verbinden (middels nieuwe dijken) van diverse eilanden met elkaar. Globaal gezien (qua basisidee) werd het plan van Johan van Veen in de daaropvolgende decennia uitgevoerd (al vonden er nog wel veel wijzigingen plaats op de oorspronkelijke plannen, met als spectaculairste voorbeeld natuurlijk de stormvloedkering in de Oosterschelde, die bij de opening in de jaren tachtig qua techniek dusdanig revolutionair was, dat men uit de hele wereld kwam om dit te bewonderen).

Ramp met het ruimteveer Columbia

1 februari 2003 was de dag van de ramp met het ruimteveer Columbia. In 1981 was de Columbia de eerste spaceshuttle die de NASA de ruimte in stuurde. In de daaropvolgende 32 jaar maakte de Columbia in totaal 28 ruimtevluchten. De laatste vlucht begon op 16 januari 2003. Tijdens de terugkeer naar de aarde verongelukte het ruimteveer in de dampkring. Alle zeven bemanningsleden kwamen om. De ramp zorgde voor een reeks interne en externe onderzoeken bij de Amerikaanse ruimte-organisatie NASA. Uiteindelijk leidde dit ertoe dat de NASA besloot om definitief te stoppen met het Spaceshuttleprogramma.

Nipplegate

Op de avond van 1 februari 2004 was conservatief Amerika in rep en roer. Dit was namelijk de avond van 'Nipplegate'. Tijdens de 'half time show' bij de Superbowl traden Justin Timberlake en Janet Jackson op. Ruim 100 miljoen Amerikanen bekeken dit live op tv, toen op een gegeven moment in de show Timberlake een bovenstuk van de kleding van Jackson openscheurde en er kort een tepel (die deels bedekt werd door een piercing) te zien was van Janet Jackson. Dit zorgde voor een enorme rel. Veel conservatievelingen vonden het een grof schandaal. Sindsdien worden in Amerika ook veel live-programma's niet meer echt live uitgezonden, maar met enige seconden vertraging, om een dergelijke 'ramp' zoals Nipplegate voortaan te kunnen voorkomen.

De geboorte van ADO en de Graafschap

1 februari is de datum waarop twee befaamde Nederlandse profvoetbalcubs hun verjaardag vieren. 1 februari 1905 was de oprichtingsdatum van de Haagse voetbalvereniging ADO. De afkorting ADO staat voor 'Alles Door Oefening'. ADO werd twee keer landskampioen (in 1942 en 1943) en won twee keer de KNVB-beker (in 1968 en 1975).

1 februari 1954 was de geboortedatum van de Doetinchemse voetbalvereniging De Graafschap. Deze club was één van de eerste profvoetbalclubs in Nederland. De Graafschap hoorde oorspronkelijk bij de illegale, 'wilde' voetbalbond, de NBVB, die was opgericht uit protest tegen het feit dat de KNVB profvoetbal in Nederland verbood. In november 1954 besloot de KNVB om het verzet tegen het profvoetbal te staken en fuseerde de NBVB met de KNVB.

Overige opvallende gebeurtenissen op 1 februari

In 1953 was 1 februari de datum waarop Kees Broekman als eerste Nederlander Europees kampioen schaatsen werd. In 1989 was 1 febuari de dag waarop de eerste Vlaamse commerciële omroep VTM begon met uitzenden. In 1979 was 1 februari de dag waarop Ayatollah Khomeini na een ballingschap van 15 jaar terugkeerde in Iran. Hij nam op die dag de leiding op zich van de Iraanse revolutie (die toen reeds enige tijd bezig was). Als gevolg van deze revolutie werd Khomeini uiteindelijk de grote machthebber in Iran.

Geboren op 1 februari

1 februari is de verjaardag van Lisa Marie Presley. Zij werd geboren in 1968, als dochter van Elvis en Priscilla Presley. Lisa Marie heeft in de loop der jaren een tumultueus privéleven gehad. Ze was onder meer getrouwd met Michael Jackson en Nicolas Cage. Lisa Marie probeerde in de voetsporen van haar vader te treden, door ook een muzikale carrière te beginnen. Helaas blijkt ze niet over de talenten van The King te beschikken en werd haar zangcarrière een flop.

1 februari 1931 was de geboortedag van Boris Jeltsin. Rond 1990 speelde hij een enorme rol bij de val van het communisme in de Sovjet-Unie. Van 1991 tot en met 1999 was hij de eerste president van de Russische federatie. Jeltsin overleed op 23 april 2007.

Op 1 februari 1915 werd Stanley Matthews geboren. Hij zou uitgroeien tot één van de beste Engelse voetballers aller tijden. Zijn bijnaam was "The Wizard of the Dribble". In 1956 won hij de allereerste verkiezing van de Europese voetballer van het jaar (de Ballon d'Or). Hij was op dat moment al 41 jaar oud. Toen Matthews in 1965 zijn laatste wedstrijd speelde (voor Stoke City) op het hoogste niveau in Engeland, was hij 50 jaar oud. In 1957 was hij in de adelstand verheven (hij werd ridder in de orde van The British Empire) en sindsdien werd dus 'Sir Stanley Matthews' genoemd. Matthews overleed op 23 februari 2000.

Overleden op 1 februari

Piet Mondriaan

1 februari was de datum waarop twee grootheden uit de Nederlandse cultuurgeschiedenis overleden. Op 1 februari 1944 overleed in New York op 72-jarige leeftijd de legendarische Nederlandse schilder en kunst-theoreticus Piet Mondriaan.

Johan Huizinga

Op 1 februari 1945 overleed Johan Huizinga. Hij is de bekendste Nederlandse historicus aller tijden en had ook internationaal grote faam, dankzij boeken als Herfsttij der Middeleeuwen, Homo ludens en In de schaduwen van morgen. Huizinga werd niet alleen gewaardeerd vanwege zijn historische inzichten, maar ook vanwege zijn schrijfstijl. Hij schijnt eind jaren dertig zelfs slechts nipt de Nobelprijs voor Literatuur mis te hebben gelopen. De oorzaak daarvan zou zijn, dat men op het laatste moment een Finse auteur die prijs gaf, niet zo zeer vanwege het oeuvre van die Fin, maar om hem en Finland (dat net was aangevallen door de Sovjet-Unie)een hart onder de riem te steken. Wanneer deze anekdote klopt, dan is Huizinga de Nederlander die het dichtst bij de winst van de Nobelprijs voor literatuur is geweest. (Nog nooit heeft namelijk een Nederlander die prijs gewonnen.)

Werner Heisenberg

Op 1 februari 1976 overleed op 74-jarige leeftijd de Duitse natuurkundige Werner Heisenberg. Hij won de Nobelprijs voor natuurkunde in 1932 en wordt beschouwd als één van de belangrijke grondleggers van de kwantummechanica. Heisenberg is een controversieel persoon, vanwege zijn collaboratie tijdens het Derde Rijk met de Nazi's. Bij jongere generaties is Heisenberg vooral bekend doordat de hoofdpersoon in de tv-serie Breaking Bad, Walter White (een natuurkundeleraar), de naam Heisenberg gebruikt als pseudoniem bij zijn criminele activiteiten.