Carl Clauberg en zijn misdaden als kamparts in Auschwitz

Nazi-arts Carl Clauberg is wat minder bekend dan Mengele. Hij had nu eenmaal niet de ‘looks’ en het charisma van zijn beruchte collega. Nochtans was deze kamparts al even wreed en beging hij vreselijke misdaden op de gevangenen van Auschwitz. Clauberg specialiseerde zich in vruchtbaarheid en was een wetenschapper met hoog aanzien. Maar tijdens de Tweede Wereldoorlog gaf hij zijn onderzoek een lugubere wending. Hij deed gruwelijke experimenten op vrouwen, waarbij hij koortsachtig zocht naar een manier om 'inferieure' rassen massaal te steriliseren. Na de oorlog deed hij geen moeite om zich gedeisd te houden en werd uiteindelijk gearresteerd. Toch ontkwam hij in mysterieuze omstandigheden alsnog aan zijn proces.

• Levensloop
• Carrière van de kamparts
• Carl Clauberg’s misdaden in Auschwitz
• Zijn krankzinnige experimenten
• Na de oorlog

Levensloop

Carl Clauberg was van eenvoudige komaf en werd op 23 september 1898 in Wupperhof geboren. Hij vocht als infanterist tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na de oorlog besloot hij medicijnen te studeren. Hij beëindigde zijn studie met glans en specialiseerde zich vervolgens in de gynaecologie.

Clauberg was niet meteen moeders mooiste. Hij was maar anderhalve meter groot, met een bol gezicht en een groot hoofd op een kort lichaam. Hij kleedde zich graag excentriek en droeg vaak een Tiroler hoed. Geliefd was hij niet, want hij stond bekend als een onaangenaam en hautain karakter. De meeste collega's trokken dan ook liefst zo weinig mogelijk met hem op.

Carrière van de kamparts

In 1933 sloot hij zich aan bij de nazi-partij. Niet veel later werd hij professor in de gynaecologie aan de Universiteit van Königsberg. Hij deed er onderzoek naar vrouwelijke vruchtbaarheidshormonen en hun rol bij de behandeling van onvruchtbaarheid.

Zijn vernieuwend en baanbrekend onderzoek bezorgde hem al gauw een stevige reputatie in het Derde Rijk. Zelfs nazi-kopstukken als Reichsführer-SS Heinrich Himmler kenden Clauberg, omdat hij de vrouw van een vooraanstaand SS-officier had behandeld.

Clauberg aarzelde dan ook niet om in 1942 zelf contact op te nemen met Himmler, met het verzoek zijn experimenten en onderzoek nog te mogen ‘uitbreiden’. Om doorbraken in zijn wetenschappelijk werk te versnellen had hij experimenten op mensen nodig en Himmler was bereid hem die te geven. In december 1942 kreeg Clauberg een betrekking in het beruchtste concentratiekamp ooit: Auschwitz-Birkenau.

Carl Clauberg’s misdaden in Auschwitz

In Auschwitz kreeg Clauberg een kantoor in het beruchte ‘Blok 10’, het gebouw waar ook andere artsen als Josef Mengele, Horst Schumann en August Hirt hun experimenten botvierden. De vensters waren met planken dichtgespijkerd, zodat wat er gebeurde zoveel mogelijk voor de buitenwereld verborgen bleef. Hier vielen honderden vrouwelijke gevangenen ten prooi aan de misdadige experimenten van dokter Clauberg.

In zijn vroege loopbaan had Clauberg zich met succes toegespitst op de behandeling van onvruchtbare vrouwen. Nu besloot hij een heel andere weg in te slaan. Zijn arrogantie, trots, hunker naar erkenning en goede contacten met de topfiguren van het regime stegen hem naar het hoofd. Clauberg wilde niet langer alleen maar onvruchtbare vrouwen helpen, maar uitgroeien tot 'redder van het hele Duitse ras'.

Volgens de nazi-ideologie waren sommige rassen inferieur aan andere. Om te verhinderen dat deze ‘minderwaardige’ rassen zich nog konden voortplanten zocht Clauberg voortdurend naar doeltreffende manieren om vrouwen van deze volkeren zo eenvoudig en goedkoop mogelijk te steriliseren. Zijn uiteindelijke doel was niets minder dan de ontwikkeling van een efficiënte methode voor massasterilisatie.

Dit idee was niet nieuw. Hitler's boek ‘Mein Kampf' zaaide de kiemen van dit gedachtengoed. In dit beroemde werk bepleitte de toekomstige Führer de sterilisatie van zieken en gehandicapten. Naarmate de Tweede Wereldoorlog vorderde werd dit idee steeds verder doorgedreven. Waarom niet alle ‘Untermenschen’ of inferieure rassen steriliseren? Op die manier konden ze eerst arbeid leveren maar zouden ze zich niet meer kunnen voortplanten tot ze uiteindelijk van uitputting en honger omkwamen.

Zijn krankzinnige experimenten

Zijn experimenten met sterilisatie waren ronduit krankzinnig. Naar schatting zevenhonderd vrouwen overleefden de tests, maar waren voorgoed onvruchtbaar. Heel wat andere vrouwen stierven aan de gevolgen van Clauberg's medische ‘behandeling’.

Formaline

Hij injecteerde zonder verdoving giftige stoffen rechtstreeks in de baarmoeders van Joodse vrouwen. Meestal gebruikte Clauberg formaline, een witte vloeistof waarvan de eileiders verstopt raken. Het gevolg? Infecties, onherstelbare schade, brandwonden en helse pijnen. Volgens getuigenissen van vrouwelijke overlevenden leek het wel alsof de hele onderbuik scheurde:

Röntgenstraling

Andere keren werd geëxperimenteerd met röntgenstraling. Men richtte minutenlang een apparaat met röntgenstralen op de geslachtsorganen, waardoor vrouwen onvruchtbaar raakten.

Na de oorlog

Toen het Rode Leger steeds verder naar het westen oprukte verhuisde Clauberg in allerijl naar het concentratiekamp Ravensbrück. Hier zette hij zijn waanzinnige experimenten verder. Dit keer waren vooral zigeunervrouwen het slachtoffer. In 1945 bevrijdden de Sovjettroepen ook Ravensbrück en werd Clauberg opgepakt.

Berechting en proces

In 1948 verscheen Clauberg voor een Sovjetrechtbank. Hij werd veroordeeld tot 25 jaar cel, maar bij een gevangenenruil tussen Duitsland en de Sovjet-Unie in 1955 kwam hij al opnieuw vrij. Hij keerde terug naar Duitsland, waar hij dankzij zijn opgebouwde reputatie, zijn connecties en zijn baanbrekend wetenschappelijk onderzoek uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog zelfs opnieuw in zijn voormalige kliniek aan de slag kon.

Van de ernst van zijn misdaden was hij zich duidelijk niet bewust. Regelmatig schiep hij bij collega's op over zijn 'verdiensten' in Auschwitz. Dankzij hem had men er ‘vernieuwende methodes’ voor sterilisatie ontwikkeld. Hij deed ook geen moeite om zijn naam te verbergen en liet in 1955 in een Berlijnse krant zelfs een vacature publiceren:


Al gauw kwam er protest van verenigingen van kampoverlevenden en gedeporteerden. Clauberg aanpakken bleek echter moeilijker dan gedacht. Hij genoot de bescherming van hooggeplaatste vrienden en zelfs van de farmaceutische industrie. Uiteindelijk arresteerde de Duitse politie hem toch en belandde hij in de gevangenis van Kiel in afwachting van zijn proces.

Maar zover kwam het niet. Op 9 augustus 1957 werd Clauberg dood in zijn cel aangetroffen. Deze gebeurtenis leidde meteen tot heel wat speculaties en complottheorieën. Officieel was de beruchte nazi-dokter aan een hartstilstand overleden, maar volgens andere bronnen was Clauberg's dood geen ongeluk.

Carl Clauberg's medische instrumenten

Jaren later kwam Carl Clauberg nog één keer in het nieuws. In een huis in Polen werden in 2010 zo'n honderdvijftig medische instrumenten teruggevonden. Ze waren destijds door de beruchte kamparts gebruikt. Deze gruwelijke ontdekking was een schokkende herinnering aan het lijden van de honderden slachtoffers van Clauberg's krankzinnige experimenten.

Lees verder

• Nazi-artsen: de tien beruchtste dokters van het Derde Rijk
• Mengele, de beruchtste nazi-dokter van het Derde Rijk
• Aribert Heim, nazi-arts: misdaden van de beul van Mauthausen
• Herta Oberheuser, de vrouwelijke nazi-arts en haar misdaden