Bijbel (Tenach) - kunst in de Tenach

In de kunstuitdrukkingen van het volk Israël zijn invloeden van zijn directe omgeving terug te vinden. Een wezenlijk probleem is dat de Tora verbiedt om afbeeldingen van mens en dier te maken. Hetzelfde geldt voor hemellichamen. Het gaat hier echter om dat de afbeeldingen niet mogen worden gemaakt om deze te aanbidden: "Gij zult u voor hen niet buigen noch dienen...". Toch heeft dit gebod ertoe geleid dat Joden weinig menselijk afbeeldingen maakten.

Nabije Oosten

Kunst in het Nabij Oosten komt al in de vroegste geschiedenis voor. Israël werd er door beïnvloed. In de Tenach valt te lezen dat veel kunstenaars samen met het Joodse Volk uit Egypte trekken. Onder deze kunstenaars waren goud-, zilver-, en kopersmeden en beeldhouwers. Vrouwen maakten veelal borduurwerken.

Het Heiligdom (Tabernakel) - de Heilige Ark

Twee belangrijke kunstenaars die betrokken zijn bij de totstandkoming van het heiligdom dat de Israëlieten meevoerden door de woestijn zijn Betsalel en Ohaliav. De naam Betsalel is voor Joden altijd symbool gebleven van de echte kunstenaar, vanaf de vroegste tijd tot heden.

keroeviem - cherubs

Cherubs zijn figuren van een hoge categorie engelen die voorkomen in het beeldhouwwerk van het Heiligdom van God, die in de vorm van de Tabernakel met het volk Israël meetrok door de woestijn. De Israëlieten maakte twee keroeviem (cherubs) van goud aan elk uiteinde van het gouden verzoendeksel van de Heilige Ark. De engelen stonden met hun gezichten naar elkaar toegericht en hun vleugelen bedekten het verzoendeksel. Om die reden werd God ook wel 'josjev hakroeviem' genoemd: 'Hij die tussen de kroeviem woont'. De figuren van de keroeviem zijn ook geweven in de stof van de tien gordijnen die de Tabernakel vormen.

De Tempel van Salomo

Later stonden de keroeviem in de Tempel van Salomo. Zij waren uit hout gesneden en daarna met goud overtrokken. In de houten wanden van de Tempel werden fraaie figuren gehouwen. Onder deze figuren waren keroeviem. Andere figuren waren rozetten en palmen. De houten deuren van de Tempel werden ook verfraaid met beeldhouwwerk (keroeviem, rozetten en palmen).

Phoenicische kunst

Ten tijde van Koning David en Koning Salomo waren er nauwe contacten met Phoenicië. Dat land heeft een grote invloed op de kunst in Israël, zoals onder meer uit de Bijbelse beschrijving van de bouw van het interieur van de Tempel blijkt. Koning Salomo haalde de kunstenaar Hiram, een bekende koperwerker uit Sidon. Hij maakte veel kunstwerken van koper voor de Tempel. De figuren die men aantrof waren keroeviem, granaatappels, palmen, lelies, leeuwen en runderen. Ook waren er gouden kandelaren, vaten en schalen in de Tempel. Het Altaar was eveneens van goud. Verder werden er nog bloemen en lampen van goud vervaardigd.

Koning Achab - ivoor

Koning Achab had een voorliefde voor ivoor. Het "Ivoren paleis" dat Achab in Samaria liet bouwen is bekend geworden dankzij de prachtige ivoren snij- en beeldhouwwerken aan de wanden. Ook hier is de Phoenicische invloed aanwezig.

Eigen symbolen Israël

Ondanks invloeden van buitenaf kende Israël eigen symbolen, zoals leeuwen, granaatappels, lelies, palmen en rozetten.

Lees verder

• Bijbelse geschiedenis/personen: Startpagina - Bijbelse geschiedenis en Bijbelse personen (special)