Oorlogen en operaties tussen Israël en de Arabieren

Israël heeft in haar korte bestaan al vele oorlogen moeten voeren om als staat te blijven voortbestaan. Israël heeft tot op heden alle oorlogen gewonnen. Verlies zou betekenen het einde van de Joodse staat. De meeste oorlogen die Israël tegen de Arabische landen en Iran voert vinden steeds binnen een tijdsbestek van 10 jaar plaats. Israël is een land dat continu in staat van oorlog is. Er zijn tot op heden 15 oorlogen gevoerd: Onafhankelijkheidsoorlog (1948), de Suezoorlog (1956), de Zesdaagse Oorlog (1967), de Uitputtingsoorlog (1968-1970), de Jom Kippoeroorlog (1973), Operatie Litani (1978), de Eerste Libanonoorlog (1982), de Golfoorlog (1991), de Tweede Libanonoorlog (2006), Gaza-oorlog 2008-2009: Operation Cast Lead, Gaza-oorlog 2012: Operation Pillar of Defense, Gaza-oorlog 2014: Operation Protective Edge, luchtaanvallen tegen Iraanse troepen in Syrië (2018). Naast deze oorlogen en grote operaties heeft Israël ook nog talloze kleinere operaties uitgevoerd.

• Verdedigingsoorlogen
• De Onafhankelijkheidsoorlog (1948)
• De Suezoorlog (1956)
• De Zesdaagse Oorlog (1967)
• De Uitputtingsoorlog (1967-1970)
• De Jom Kippoeroorlog (1973)
• De operatie Litani (1978), de Eerste Libanonoorlog (1982) en de Tweede Libanonoorlog (2006)
• De Golfoorlog 1991
• Gaza-oorlog 2008-2009: Operation Cast Lead
• Gaza-oorlog 2012: Operation Pillar of Defense
• Gaza-oorlog 2014: Operation Protective Edge
• Luchtaanvallen tegen Iraanse troepen in Syrië (2018) - voortdurend conflict tussen Israël en Iran
• Operatie Noordelijke Schild (2018)
• Gaza-oorlog 2021: Operation Guardian of the Walls
• Gaza-oorlog 2022: Operation Breaking Dawn
• Gaza-oorlog 2023: Operation Shield and Arrow

Verdedigingsoorlogen

De meeste oorlogen worden door de internationale wereld (de vijanden van Israël uiteraard niet meegerekend) als rechtvaardige verdedigingsoorlogen gezien. Oorlogen tegen de PLO en Hezbollah in Libanon heeft de internationale wereld echter veelal beschouwd als agressieve Israëlische oorlogen waarvoor Israël dan ook werd veroordeeld (zie de heftige reacties ten tijde van de Eerste en Tweede Libanonoorlog in respectievelijk 1982 en 2006). Echter ook die oorlogen waren onzes inziens van belang om de Israëlische burgers te beschermen en waren feitelijk verdedigingsoorlogen. Er wordt gesteld dat Israël een vrije keuze had bij deze oorlogen en dat ze niet werden opgedrongen. Maar dit is niet waar. Israël werd aangevallen met Katoesja-raketten die voor relatief veel slachtoffers zorgden. Hiertegen niet optreden was voor Israël geen optie.

Los hiervan kan de vraag gesteld worden: Zullen de oorlogen in het oneindige doorgaan? In de woorden van II Samuël 2:26 "Moet het zwaard dan maar steeds blijven verslinden?" Het antwoord hierop is dat we dat niet weten. Wat we wel weten is dat de prijs voor een klein land als Israël enorm is. Meer dan 20.000 soldaten zijn omgekomen.

Toch gloort er wat hoop. In 1917 was er maar één land (Groot Brittannië) die een Joodse Staat voorstond. In 1947 stemde een grote meerderheid van de VN voor een Joodse Staat en in 1977 sloot Egypte een koude vrede met Israël. Ondertussen bestaat er ook een koude vrede met Jordanië. Ook is Israël relaties aangegaan met Arabische landen in de Perzische Golf en Noord-Afrika. Desondanks moet Israël nog steeds waakzaam zijn voor oorlogen. Met name Iran vormt een grote dreiging, zowel direct als indirect via Hezbollah. De Tsahal, Israëls leger, moet constant alert blijven en mag niet sluimeren, noch slapen.

In dit artikel een kort overzicht van de verschillende oorlogen en grote operaties. Bij sommige operaties wordt door sommigen gesproken van oorlogen zoals het geval van de drie oorlogen in Gaza (https://www.csis.org/analysis/gaza-war; https://www.jewishvirtuallibrary.org/myths-and-facts-online-the-gaza-war)

De Onafhankelijkheidsoorlog (1948)

De Onafhankelijkheidsoorlog (1948) werd langs de hele grens gevoerd: tegen Libanon en Syrië in het noorden; Irak en Trans-Jordanië in het oosten; Egypte en eenheden uit Soedan in het zuiden; Palestijnen en Arabische vrijwilligers binnen Palestina. Het was de bloedigste van alle Israëlische oorlogen. Ruim 6000 Joden verloren hierbij het leven. De oorlog kende vier fasen:

• De eerste fase (29 november 1947 - 1 april 1948): Palestijnse Arabieren kwamen in opstand. Ze kregen hulp van Arabische vrijwilligers uit andere landen.
• De tweede fase (1 april 1948 - 15 mei 1948): de Haganah nam het initiatief over.
• De derde fase (15 mei 1948 - 19 juli 1948): Arabische landen vielen de nieuwe staat Israël aan. Op 31 mei werd de Haganah omgevormd in de Tsahal (Israëlische Defensie Krachten). Na drie weken wist de Tsahal het Arabische offensief te keren.
• De vierde fase (19 juli 1948 - 20 juli 1949): verschillende Israëlische operaties: Yoav, Hiram, Horev, Oevda. Ook werden er wapenstilstanden gesloten met de verschillende Arabische landen. Israël had 5000 km² extra land veroverd.

De Suezoorlog (1956)

De Suezoorlog (1956) duurde 100 uur waarbij de hele Sinaï woestijn in Israëlische handen viel ten koste van 231 soldaten. De oorlog ontstond nadat Egypte de Straat van Tiran voor Israëlische scheepvaart had geblokkeerd. Ook waren er constant infiltraties vanuit Egypte en sprak Egypte oorlogstaal richting Israël. Daarnaast zag Israël een dreiging in het militaire pact dat Egypte met Syrië en Jordanië had gesloten. Israël voerde de oorlog samen met Frankrijk en Groot Brittannië.

De Zesdaagse Oorlog (1967)

Vanwege dreigende oorlogstaal uit Egypte en de mobilisering van 100.000 Egyptische soldaten in de Sinaï woestijn en de oproep van Nasser de Straat van Tiran te sluiten, besloot Israël Egypte aan te vallen en begon de Zesdaagse Oorlog (1967). De Israëlische luchtmacht vernietigde op 5 juni de hele Egyptische luchtvloot. Ondanks waarschuwingen van Israël aan het adres van Jordanië zich niet met de oorlog te bemoeien, besloot Koning Hoessein Israël aan te vallen. Ook Syrië viel aan. Het eindresultaat was dat Israël binnen zes dagen de Sinaï, de Westelijke Jordaanoever en Gazastrook, de Golan Hoogvlakten en Jeruzalem had veroverd. In de strijd verloren 776 Israëlische soldaten het leven. In november 1967 nam de Veiligheidsraad van de VN resolutie 242 aan waarbij werd opgeroepen voor vrede en de terugtrekking van Israël uit gebieden. De Arabische Liga antwoordde met drie maal nee: geen vrede, geen onderhandelingen en geen erkenning van Israël.

De Uitputtingsoorlog (1967-1970)

Na de Zesdaagse Oorlog voerde Egypte een bloedige oorlog langs de Bar Lev-linie aan het Suez-kanaal, dat snel escaleerde. Deze oorlog wordt de Uitputtingsoorlog (1967-1970) genoemd. Egypte kreeg hierbij steun van de Sovjet Unie. Er waren zelfs luchtgevechten tussen Israëlische en Sovjet piloten die Israël nagenoeg allemaal won. Israël sloeg hard terug door bewoners langs de Suezkanaal op de vlucht te drijven zodat de Egyptische economie onder druk kwam te staan. Na de dood van Nasser besloot de nieuwe president Sadat om op te houden met de beschietingen. Doel was om tijd te winnen voor de drie jaar later begonnen Jom Kippoeroorlog. Aan de oostgrens werd Israël belaagd door PLO infiltraties vanuit Jordanië. Dit hield op toen Koning Hoessein de PLO uit Jordanië verdreef in 1970. De uitputtingsoorlog kostte Israël ruim duizend doden.

De Jom Kippoeroorlog (1973)

In de Jom Kippoeroorlog (1973) werd Israël onverwachts aangevallen op de heiligste Joodse dag: Jom Kippoer. Helemaal onverwachts kwam deze oorlog niet. De Aman (militaire inlichtingendienst) was op de hoogte, maar premier Golda Meir weigerde reservisten op te roepen om geen onrust te veroorzaken in het land. Aanvankelijk maakten Egypte en Syrië grote vooruitgang, maar Israël kwam sterk terug. Binnen een paar dagen zat Israël al op de westoever van het Suezkanaal op zo'n 100 kilometer van Caïro en had het de Golan Hoogvlakten heroverd en lag Damascus binnen artillerie bereik van Israëls leger. De gevechten kostten Israël wel 2.688 soldaten. Ook werden veel vliegtuigen en tanks verloren. De marine deed het juist heel goed en verloor niets. Hoewel Israël de oorlog op militair gebied had gewonnen, was het psychologisch verlies groter. Israël bleek kwetsbaar te zijn.

De operatie Litani (1978), de Eerste Libanonoorlog (1982) en de Tweede Libanonoorlog (2006)

Doel van deze eerste twee oorlogen was het uitschakelen van PLO-terroristen die Israël vanuit Libanon bestookten. Aanleiding voor de operatie Litani was een buskaping op de kustweg naar Tel Aviv. De aanleiding voor de Eerste Libanonoorlog (1982) was de moord op de Israëlische ambassadeur in Groot Brittannië. Aanvankelijk was het doel om alleen Zuid-Libanon schoon te vegen van PLO-terroristen. Maar later breidde de Israëlische actie zich uit naar Beiroet. Minister van Defensie wilde Arafat en zijn mannen uit Libanon verjagen. Naast de gevechten met de PLO werd ook gevochten tegen het Syrische leger. Op de grond werd met moeite van Syrië gewonnen. In de lucht was Israël echter oppermachtig. Vele Sam-raketten en MIG-vliegtuigen werden vernietigd. Tussen 1982 en 1985 verloor Israël 1.216 soldaten. De Eerste Libanonoorlog werd gezien als Israëls eerste oorlog die uit vrije keuze is gevoerd (hoewel rechtse Israëliërs deze visie niet delen). Vanaf 1985 tot 2000 behield Israël de veiligheidszone in Zuid-Libanon. Omdat Israël nadien vele malen werd aangevallen met Katoesja's-raketten die de Hezbollah afschoot, heeft Israël nog twee operaties in Libanon uitgevoerd: operatie Din weHeshbon (1993) en operatie Vruchten van Gramschap (1995). Nadat Israël zich in 2000 terugtrok uit Zuid-Libanon leek het rustig te zijn aan de noordgrens. Maar in 2006 begon Israël de Tweede Libanonoorlog (2006) nadat Hezbollah drie soldaten had gedood en twee soldaten had ontvoerd en Israël trakteerde op een regen van Katoesja raketten. Deze oorlog duurde een maand. Er vielen relatief veel burgerslachtoffers aan Israëlische zijde.

De Golfoorlog 1991

De Golfoorlog 1991 was de enige oorlog waarbij Israël wel werd aangevallen (door Irak) maar niets terug deed op verzoek van de Verenigde Staten die een oorlog tegen Irak voerde nadat dat land Koeweit was binnengevallen. Voor het eerst was ook de Israëlische burgerbevolking het front. Het leger hield zich bezig met het uitdelen van gasmaskers; het opzetten van het medische netwerk en het instrueren van de bevolking hoe veilige ruimtes te maken voor het geval van een chemische aanval.

Gaza-oorlog 2008-2009: Operation Cast Lead

Operation Cast Lead vond plaats in december 2008 en januari 2009. Oorzaak voor de oorlog waren de duizenden raketten die Hamas op Israël had afgeschoten de aflopen jaren. Deze raketaanvallen waren toegenomen nadat Israël zich in 2005 had teruggetrokken uit Gaza. De oorlog verliep voor Israël op het slagveld redelijk succesvol. Er waren maar enkele doden aan Israëlische zijde. De Palestijnen hadden ruim duizend doden te betreuren. De meeste slachtoffers waren terroristen. In het buitenland is de oorlog kritisch gevolgd. Naderhand heeft de VN tot een onderzoek besloten waaruit het dubieuze Goldstone rapport voortkwam. Hierin werd Israël zwaar bekritiseerd omdat het de mensenrechten zou hebben geschonden. Ook Israël zelf kwam met verschillende onderzoeken o.a. van het leger. De operatie heeft tot redelijke rust geleid in Zuid-Israël. Toch blijkt Hamas zich weer flink aan het bewapenen en bezit het nu raketten die makkelijk Tel Aviv kunnen bereiken.

Gaza-oorlog 2012: Operation Pillar of Defense

Bijna vier jaar na Operation Cast Lead moest Israël opnieuw een oorlog voeren tegen Hamas in Gaza. De raketaanvallen vanuit dat gebied waren opnieuw de oorzaak voor het Israëlische militaire ingrijpen. In tegenstelling tot Operation Cast Lead kwam het tijdens Operation Pillar of Defense niet tot een grondoffensief. Na 8 dagen was de strijd voorbij en werd er een bestand gesloten. Meest opvallende feiten tijdens deze oorlog was de inzet van Fajr-5 raketten door Hamas waarmee Tel Aviv en Jeruzalem bestookt werden en de inzet van de Iron Dome (Israëls raketschild om korteafstandsraketten te onderscheppen).

Gaza-oorlog 2014: Operation Protective Edge

Aanleiding voor Operation Protective Edge was de gijzeling en dood van 3 Joodse jongens door Hamas en raketten die vanuit Gaza op Israël werden afgeschoten toen Israël massaal Hamas leden ging arresteren n.a.v. de ontvoering. In tegenstelling tot de vorige operatie in 2012 kwam het nu wel tot een beperkt grondoffensief net als in 2008-2009. Doel van het grondoffensief was het uitschakelen van tunnels die Hamas had gegraven en van daaruit aanvallen op Israël uitvoerden. Er werden relatief veel middellangeafstandsraketten vanuit Gaza op Israël afgeschoten. Tel Aviv en Jeruzalem werden bestookt alsook andere grote steden in Israël.

Luchtaanvallen tegen Iraanse troepen in Syrië (2018) - voortdurend conflict tussen Israël en Iran

Iran is officieel geen Arabisch land, maar is wel in conflict met Israël. Dit gebeurt indirect via Hezbollah en de Palestijnse terreurorganisaties Hamas en Islamitische Jihad. Op 10 mei 2018 viel Iran voor het eerst rechtstreeks Israël aan vanuit Syrië waar het sinds de burgeroorlog in dat land een militaire infrastructuur heeft opgebouwd dat als doel heeft om aanvallen uit te voeren op Israël. Er werden 20 raketten op de Golan afgevuurd waarvan het Israëlische leger er 4 uit de lucht schoot terwijl de andere raketten in Syrië zelf belandde. In reactie op die aanval heeft de Israëlische luchtmacht in een paar uur tijd bijna de gehele Iraanse militaire infrastructuur in Syrië vernietigd. Hierbij werden volgens Rusland 28 F-15s en F-16s ingezet. Er werden ongeveer 60 raketten afgeschoten. Bij de Israëlische aanval kwamen volgens een Syrische monitorgroep 23 soldaten om. De Syrische regering spreekt van slechts 3 doden. Israël heeft na de aanval aangekondigd door te zullen gaan mocht Iran opnieuw aanvallen uitvoeren en haar militair apparaat in Syrië weer herstellen.

Operatie Noordelijke Schild (2018)

In december 2018 is het Israëlische leger begonnen met Operatie Noordelijke Schild. Deze operatie heeft als doel terreurtunnels van Hezbollah die vanuit Libanon richting Israël zijn gegraven te ontmantelen. Volgens het Israëlische leger wilde Hezbollah de tunnels gebruiken om een aanval uit te voeren op Galilea en Israëlische plaatsen te bezetten.

Gaza-oorlog 2021: Operation Guardian of the Walls

Aanleiding voor de oorlog, die in mei plaatsvond, was de mogelijke uithuiszetting van een Arabische familie in Jeruzalem die daar illegaal woonde in een door Joden gekocht huis en geen huur betaalde. Het Israëlische Hooggerechtshof moet nog een beslissing nemen over de uitzetting. Nadat het op de Tempelberg tot een confrontatie kwam tussen de Israëlische Politie en Arabieren vuurde Hamas vanuit Gaza duizenden raketten op Israël af waarvan de meesten werden onderschept door de Iron Dome. De Israëlische luchtmacht bombardeerde doelen in Gaza, met name het tunnelnetwerk van Hamas en de Islamitische Jihad. Ook waren Hamas terroristen het doelwit. Tijdens deze campagne werkten het leger en de Shin Bet samen aan nieuwe state-of-the-art methoden om met grote precisie doelen op hoog niveau te raken en te vernietigen, iets dat volgens defensiefunctionarissen kan worden gebruikt in een oorlog met Hezbollah of zelfs tegen Iran. In vergelijking tot de eerste drie Gaza-oorlogen was bij de vierde oorlog nieuw dat ook Israëlische Joden en Arabieren binnen de Groene Lijn van 1949 met elkaar slaags raakten.

Gaza-oorlog 2022: Operation Breaking Dawn

Israëlische luchtmacht voert in augustus precisiebombardementen uit op Gaza tijdens Operation Breaking Dawn gericht tegen de Islamitische Jihad.

Gaza-oorlog 2023: Operation Shield and Arrow

In mei doodt de Israëlische luchtmacht 3 terroristen van de Islamitische Jihad en begint hiermee Operation Shield and Arrow. Aanleiding is de dood van een Islamistische Jihad terrorist in een Israëlische cel als gevolg van een hongerstaking. Als reactie hierop werden vanuit Gaza raketten op Israël afgeschoten. Afgezien van het doden van de 3 terroristen heeft de IAF meer doelen in Gaza aangevallen. De Islamistische Jihad reageert aanvankelijk niet, maar een dag later op 10 mei in de middag wordt het zuiden van Israël met raketten bestookt. Nog dezelfde dag doodt de IAF de rakettencommandant van de Islamitische Jihad. Door een technisch mankement van de Iron Dome treft een Palestijnse raket een huis in Rechovot waarbij 1 dode en verschillende gewonden vallen. Op de vierde dag van de oorlog zijn al meer dan 800 raketten vanuit Gaza op Israël afgeschoten. Niet alle raketten worden onderschept door de Iron Dome waardoor verschillende huizen worden geraakt. De meeste raketten komen terecht in het zuiden van het land, maar ook in Tel Aviv, Jeruzalem en Gush Etzion gaat regelmatig het alarm af. Op 12 mei doodt de IAF nog een leider van de Islamitische Jihad.