Ovidius en zijn metamorfosen

De Metamorfosen zijn een wereldberoemd epos van de Latijnse schrijver en dichter Ovidius. Veel mensen zijn van mening dat de Metamorfosen niet gerekend mogen worden tot het epos, Ovidius zelf deelt die mening zelfs een beetje. Reden genoeg om eens kennis te maken met Ovidius, het Romeinse epos en in het bijzonder de Metamorfosen.

Ovidius

Publius Ovidius Naso, geboren op 20 maart 43 voor Christus te Sulmo (Italië), behoort tot de top van de Latijnse schrijvers. Hij deelt deze eer met Vergilius, Horatius en Lucretius. Ovidius kwam uit een rijke familie, hij studeerde retorica en rechten in Rome. Hij trouwde drie maal. De eerste twee huwelijken liepen uit op een fiasco. Nadat zijn eerste vrouw eigenlijk iets te oud was, ging zijn tweede vrouw dikwijls vreemd. Zijn derde huwelijk, met Calpurnia, bleek wel een succes. Ovidius’ werk kunnen we indelen in drie periodes: eerste werk, meesterwerk, later werk.

Zijn eerste werk zijn de Amores: een bundel zweverige gedichten waarin Ovidius zijn denkbeeldige liefde Corinna toezingt en bemint. Het absolute meesterwerk van Ovidius zijn de Metamorfosen. Het bestaat uit een bundel verhalen uit de Griekse mythologie, die hij flink bewerkt heeft. Zoals de naam al doet vermoeden, speelt de metamorfose in alle verhalen een grote rol. Na zijn hoogtepunt maakte Ovidius nog de Tristia, een verzameling treurdichten over de omstandigheden van zijn ballingschap in Tomis.

Het Romeinse epos

De Romeinse cultuur heeft zich onder invloed van de Griekse ontwikkelt. Maar binnen de kortste keren lieten de Romeinen ook hun eigen geluid horen. Dit begon met de dichter Ennius. Hiermee werden ook de termen imitatio en aemulatio geïntroduceerd: een Grieks werk moest niet alleen geïmiteerd worden, maar ook overtroffen. Het Romeinse epos bereikte vervolgens zijn hoogtepunt met de schrijver Vergilius, die de Aeneis schreef. Dit verhaal gaat over Aeneas, die Troje ontvlucht en in Italië een nieuwe stad sticht.

Kenmerken

  • Het Romeinse epos kenmerkt zich in de volgende onderdelen:
  • Grote omvang (meer dan 10.000 versregels)
  • Eén centraal thema
  • Alwetende verteller
  • Chronologische ordening van het verhaal
  • Goden spelen dikwijls een belangrijke rol
  • Helden spelen dikwijls een belangrijke rol
  • Geschreven in metrum: de dactylische hexameter
  • Verheven taalgebruik en verheven toon

De Metamorfosen

De Metamorfosen worden normaliter ingedeeld onder de epen. Maar is dit wel zo? Velen zijn van mening dat de Metamorfosen sterk verschilt van de epische voorgangers als de Ilias en de Aeneis. Ik kijk naar de overeenkomsten en de verschillen met het originele epos.

Overeenkomsten

  • Grote omvang (ruim 12.000 versregels)
  • Centraal thema: metamorfosen
  • Alwetende verteller
  • Chronologische ordening van het verhaal
  • Goden en helden spelen belangrijke rol
  • Geschreven in metrum

Verschillen

  • Niet één verhaal met één hoofdpersoon, maar allemaal losse verhalen
  • Goden worden vaak belachelijk gemaakt
  • Grote aandacht voor de psychologie; Ovidius probeert door te dringen tot het binnenste van de vrouw
  • De toon is vaak
  • Speels en humoristisch in plaats van verheven: een tragische scène kan komisch worden of een woeste bruut kan lieve kanten hebben.

Je kunt zien dat de Metamorfosen niet honderd procent aansluiten bij de kenmerken van een traditioneel epos. Dit werk van Ovidius wordt dan ook vaak getypeerd als een speelse vorm van het epos, of zelfs anti-epos. Uiteraard neemt dat niet weg dat de Metamorfosen een veel gelezen meesterwerk blijft, misschien juist omdat Ovidius het op deze manier bewerkt heeft.
© 2008 - 2024 Sanderp, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De betekenis van het Gilgamesj-eposOpvallend aan het verhaal van Gilgamesj is de zeer menselijke kant ervan en de aanvaarding van de dood, ondanks de aanwe…
Finn Folcwalding - een mythische Friese koningFinn Folcwalding - een mythische Friese koningFinn Folcwalding is een vermeende Friese koning die geleefd zou hebben in de vroege middeleeuwen. Zijn naam komt voor in…
Homeros, de blinde bardHomeros, de blinde bardHomeros vormt een heuse mijlpaal binnen de Europese literatuurgeschiedenis. Hij wordt immers vaak genoemd als het begin…

Bijvoet, een plant met een verledenBijvoet, een plant met een verledenWie kent hem nog, onze Bijvoet? Armzalig en vergeten, groeit hij langs wegen en op braakliggende terreinen tussen honden…
De waarheid over Koning ArthurDe waarheid over Koning ArthurIedereen kent wel de verhalen van Koning Arthur, de legendarische oud-Engelse koning. Er zijn talloze boeken en films ge…
Sanderp (10 artikelen)
Gepubliceerd: 06-11-2008
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Mythologie
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.