Wolfgang Amadeus Mozart - Levensloop

Wolfgang Amadeus Mozart (1756 -1791), de beroemde componist en musicus, componeerde symfonieën, strijkkwartetten, opera's en andere muziekstukken. Het ongelooflijke aantal van meer dan 600 werken in ca. 30 jaar tijd! Hij was een echt muzikaal wonderkind dat zijn 1e compositie maakte toen hij pas 5 jaar oud was. Mozart had een veelbewogen leven dat de basis vormde voor het toneelstuk en de film Amadeus (1984). De befaamde Mozart heeft vele (meester)werken geschreven, maar stierf in grote armoede.

Wolfgang Amadeus Mozart - Muzikaal Wonderkind - Meester der Klassieke Muziek

Wolfgang Mozart (1756 - 1791) de beroemde Oostenrijkse musicus, pianist, violist, dirigent en componist, wordt beschouwd als één van de grootste meesters van de klassieke muziek en wordt samen met Haydn en Beethoven gerekend tot de drie grote meesters van de Weense klassieke periode. Mozarts werk heeft een grote invloed gehad op latere grote componisten waaronder Brahms, Schönberg, Brückner, Strauss jr. en Mahler.

Mozart staat bekend als een muzikaal wonderkind, daar hij op uitzonderlijk jonge leeftijd een indrukwekkend aantal instrumenten kon bespelen en composities maakte. Zijn kwalitatief hoogstaande -volgens sommigen geniale of meester- werk componeerde hij echter later als tiener. (Noot: het welbekende portret van Mozart links is postuum geschilderd door Kraft in 1819).

Wolfgang Amadeus Mozart bespeelde vier instrumenten: piano (klavecimbel), orgel, viool en altviool. In zijn korte leven -in een tijdbestek van circa 30 jaar- componeerde Mozart meer dan 600 werken, waaronder 21 stukken voor toneel en/of opera, meer dan 50 symfonieën, 25 pianoconcerten, 12 vioolconcerten, 27 concert-arias, 19 pianosonates, 26 strijkkwartetten, 15 missen, kerkmuziek en nog veel meer. Mozarts werken zijn gecatalogiseerd in een lijst van Ludwig van Köchel (KV, zie verder onder het kopje Verzeichnuss Catalogus onderaan het artikel). In dit artikel zullen slechts enkele werken genoemd worden, daar het meer gaat over een biografische schets. Een overzicht en beschrijving van tien belangrijke werken van Mozart met een link om deze ook te kunnen horen, is te vinden in Mozart - Muzikale Meesterwerken. Voor een uitgebreid overzicht van vele werken van Mozart plus KV-nummers, zie Wolfgang Amadeus Mozart op Wikipedia.

Het Gezin Mozart - zijn Vader Leopold Mozart en Moeder Anna Maria Pertl Mozart

Leopold Mozart, de vader van Wolfgang, was als musicus in dienst bij de bisschop van Salzburg, in eerste instantie als vierde violist en later als assistent-hofkapelmeester. Leopold Mozart was een begaafde en bekende violist en heeft destijds een beroemde verhandeling over vioolspelen geschreven.
Anna Maria Mozart. Leopold is op 21 november 1747 getrouwd met Anna Maria Pertl (1720 -1778). Ze kregen zeven kinderen, waarvan alleen Wolfgang en zijn vijf jaar oudere zusje Maria Anna, ook wel Nannerl genoemd, in leven bleven. Maria Anna Walburga Ignatia was het vierde kind en werd geboren op 30 juli 1751.

Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart - En de naam Amadeus dan?

Wolfgang Mozart 1756. Mozart werd op 27 januari 1756 geboren in een huis aan de Getreidegasse (nr. 9) te Salzburg en kreeg de welluidende namen Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus. De naam Amadeus is afgeleid van de doopnaam Theophilus dat 'geliefd door God' betekent en is in het Latijns: Amadeus. Een Franse variant van deze naam die Mozart zelf graag gebruikte was Amadé, bij voorkeur uitgedrukt als Amadè/Amadé en soms met een Italiaans tintje: Amadeo. Mozart heeft -naar men weet- slechts drie keer de naam Amadeus gebruikt en dit om humoristische redenen: 'Amadeus Wolfgangus Mozartus'. Mozart hanteerde sowieso nogal wat namen, zo nu en dan ondertekende hij ook met een Duitse versie Gottlieb. De namen Amadè, Amadeo, Amadeus en Gottlieb zijn alle vertalingen van zijn Griekse doopnaam Theophilus. Ook had Mozart de bijnaam Worfl.

Wolfgang Mozart - Muzikaal Wonderkind en zijn Zus 'Nannerl' Maria Anna Mozart

Maria Anna - Nannerl Mozart, de zus van Wolfgang bleek al op jonge leeftijd zeer muzikaal, maar de prestaties van ‘Nannerl’ werden al snel overvleugeld door haar broertje Wolfgang. Toen Nannerl zeven was, kreeg ze les op het klavecimbel van haar vader Leopold. Wolfgang (Worfl) kon hier uren naar luisteren. Aan het eind van de les, liep de drie jarige Wolfgang naar de klavecimbel en sloeg dan enkele toetsen aan.

Zijn vader hoorde toen al zijn talent -zijn muzikale gehoor en geheugen- hetgeen de aanleiding was dat hij Wolfgang al voor zijn vierde jaar klavecimbel- en vioolles gaf.

Muzikale Opvoeding Mozart - Muzieklessen van Vader op Klavecimbel Viool en Piano

Muziekles Vader en Schachtner. De opvoeding van Mozart was onconventioneel. Wolfgang kreeg les van zijn vader en liep hierdoor in zijn ontwikkeling ver voor op andere kinderen en leeftijdgenoten. Mozart, het muzikale wonderkind, had een grenzeloze interesse in muziek. Op driejarige leeftijd speelde hij klavecimbel, een jaar later viool en op vijfjarige leeftijd schreef hij zijn eerste compositie. In deze periode maakte hij grote indruk op Andreas Schachtner, een muziekvriend van zijn vader, toen hij de tweede partij op de viool speelde bij diens eerste. Hoewel de vingerzetting van Wolfgang nog niet helemaal perfect was, stopte Schachtner zijn eigen spel om naar Wolfgang te kunnen luisteren.

Eerste Compositie en Concert. Wolfgang Mozart gaf op 5-jarige leeftijd (1761) zijn eerste concert, een pianocompositie c.q. Latijns muziekdrama getiteld Sigismundus Hungariae Rex van Johann Ernst Eberlin. Ook componeerde hij zijn eerste kleine werkjes: een andante en een allegro voor piano, welke door zijn vader Leopold opgeschreven werden. Zijn eerste compositie was: Menuett und Trio. Mozart werd bij een gymnasiumvoorstelling (september 1761) expliciet met naam en toenaam genoemd.

Wolfgang Mozart met zijn Zus en Vader op Tournee - Eerste Reizen en Concerten

Tournee 1762. Leopold Mozart reisde begin 1762 met zijn zoon Wolfgang en zijn dochter Maria Anna (Nannerl) mee op tournee naar o.a. Passau, Stein en München, waar Wolfgang voor het eerst orgel speelde. Zowel broer als zus Mozart traden op met muziekstukken voor klavecimbel, viool en piano.

Ook speelden ze gezamenlijk duetten, soms zelfs met hun handen bedekt. In deze tijd imponeerden ze het publiek, gaven zowel publieke concerten als aan diverse hoven en kregen contact met vooraanstaande musici.

Wenen 1762. Toen familie Mozart in de herfst van 1762 naar Wenen reisde was de reputatie van broer en zus Mozart hen al vooruit gesneld. Ze traden o.a. op voor keizerin Maria Theresia. In de edele kringen was Wolfgang zeer geliefd. De familie Mozart keerde terug naar Salzburg toen Wolfgang roodvonk kreeg. In Salzburg ontwikkelde Mozart zich verder op klavecimbel en viool en componeerde zijn eerste werk, Mozarts eerste compositie.

Tournee door Europa. In juni 1763 maakte de familie Mozart een grote rondreis in Europa en de muzikale hoofdsteden, die meer dan drie jaar geduurd heeft. In september deden ze onder meer Luik en Leuven aan en in oktober arriveerden ze in Brussel. Verder tourden ze door Noord- en Zuid Nederland, Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Engeland. In 1764 speelde Mozart voor Lodewijk de XV in Versailles en voor George III in Buckingham Palace.

Bach in Londen. In Londen kwam Wolfgang Mozart in contact met de beroemde componist Johann Christian Bach, ook wel de ‘Londense Bach’ genoemd. De periode in Engeland was niet makkelijk, daar de eer en aandacht voor klassieke concerten al aan Bach vergeven was. Bovendien werd Leopold Mozart ziek. Ondanks de moeilijke tijd, componeerde Mozart hier zijn eerste orkestwerk en zes sonates voor klavier en viool, welke hij opgedragen had aan Koningin Charlotte. Mozart werd gestimuleerd door Bach en kreeg tevens les van hem.

Mozart in Nederland. Toen Vader Leopold Mozart weer wat beter was, vertrokken ze voor concerten naar Gent, Rotterdam en Den Haag (de Oude Doelen, 1764). Het verblijf in Nederland duurde langer dan gepland, daar zowel Wolfgang als zijn zus Maria Anna ernstig ziek werden (o.a. buiktyfus), waarvan Mozart maar moeizaam herstelde. Waarschijnlijk had vader Leopold te veel van zijn kinderen gevergd in zijn streven om zijn virtuoze kinderen, maar met name het wonderkind Wolfgang aan de wereld te tonen. Rond Mozarts tiende verjaardag verbleef de familie in Amsterdam en in maart 1766 woonden de Mozarts de plechtige inhuldiging bij van stadhouder Willem V in Den Haag. Voor deze gelegenheid componeerde Mozart een reeks variaties op het Wilhelmus en ook een aantal vroege symfonieën. Na enige tijd in Nederland, waarin Mozart ook concerten gaf voor de Oranjes en (feest)muziek componeerde voor de jarige Prins van Oranje, vertrok de familie Mozart opnieuw naar Parijs, waarna ze via onder meer München uiteindelijk weer naar Salzburg terugkeerden.

Mozart schreef zijn eigen muziek voor zowel piano, oratoria, symfonieën en opera’s en gaf veel c.q. dagelijks concerten. Hij beheerste (reeds in zijn vroege puberteit) niet alleen de piano, maar ook het klavecimbel en de viool. Mozart werd alom bewonderd om zijn veelzijdige, veelomvattende muzikale talent. De eerste composities van Mozart in gedrukte vorm, verschenen gedurende de jaren van Parijs, Londen en Den Haag. In Parijs (1764) componeerde Wolfgang vier vioolsonates.

Eind 1766 Salzburg. Eind 1766 keerden de Mozarts terug naar Salzburg, waar Leopold Mozart weer aan het werk moest in het hoforkest en het kerkkoor. Van september 1767 tot januari 1769 bracht de familie Mozart voor de tweede keer een bezoek aan Wenen, maar keerden snel terug, daar er sprake was van een pokkenepidemie, die de kinderen helaas toch had aangetast. Voor de keizer componeerde Wolfgang zijn eerste opera (La finta semplice). De première van deze opera was gepland in Wenen, maar vanwege twijfel wie dit gecomponeerd had (vader of zoon), vond deze pas later plaats in mei 1769 in Salzburg (Hoftheater).

Concertmeester 1769. In 1769 werd Mozart benoemd tot (onbezoldigd) concertmeester aan het hof van de aartsbisschop van Salzburg. Vanaf deze tijd reisden vader en zoon Mozart samen en trad Wolfgang solo op. Naast al zijn kennis -die Mozart tijdens zijn reizen had opgedaan over concerten, kamermuziek en opera-, leerde hij Latijn en componeerde een mis.

Italië 1770 - 1771. In de jaren 1770 -1771 volgden er twee tournees door Italië. In juli 1770 ontving Mozart uit handen van de Paus in Rome de Orde van het Gulden Spoor. Kort daarna schreef Mozart weer een opera (Mitridate Re di Ponto), waarmee hij veel succes oogste in Milaan. In oktober 1770 ontving Wolfgang een getuigschrift van de Accademia in Bologna en in januari 1771 behaalde Mozart het diploma van de Accademia Filarmonica in Verona. In januari 1773 componeerde Mozart een werk voor uitvoering van een castraatstem c.q. castraatzanger.

Mozarts Ontslag als Concertmeester - Dood van zijn Moeder - Liefde en Huwelijk

Ontslag Mozart 1777. De reislust van Mozart was de reden van zijn ontslag als concertmeester in Salzburg in 1777. Wolfgang vertrok met zijn moeder Maria Anna Pertl naar Parijs en kwam onderweg hier naartoe in Mannheim, waar hij door Fridolin Weber werd uitgenodigd en gratis zanglessen gaf aan de oudste van de vijf Weber dochters -de 16-jarige sopraan- Aloysia, waarop hij smoorverliefd werd.

Mozart in Parijs. Wolfgang wilde met Aloysia Weber en haar vader op tournee, maar Leopold Mozart verbood hem dit, waarna hij samen met zijn moeder naar Parijs reisde. Mozart speelde in Parijs in alle modieuze salons, verdiende nauwelijks geld, maar werd overal uitgenodigd om gratis te spelen. In deze periode schreef Mozart balletmuziek (Les Petits Riens) en de bekende Parijse symfonie in D groot.

Dood Mozarts Moeder. Zijn moeder -die al enige tijd ziek was- kreeg hoge koorts. Na een in die tijd gebruikelijke aderlating om de koorts te laten zakken, bloedde ze dood. Mozarts moeder overleed op 3 juli 1778. Mozart was gebroken. Na een verblijf van een paar maanden in Parijs, keerde Mozar alleen naar München terug, waar de familie Weber -die kort daarvoor Mannheim had verlaten- hem onderdak bood. Aloysia Weber was afstandelijk en het werd Wolfgang duidelijk dat zijn liefde voor haar niet wederzijds was en niet beantwoord zou worden.

Salzburg - Bisschop Colloredo. Bedroefd om de dood van zijn moeder, de afwijzing van Aloysia en op aandringen van zijn vader, keerde Mozart weer naar Salzburg terug, waar hij opnieuw werd aangesteld aan het bisschoppelijk hof, alwaar de oude aartsbisschop overleed en werd opgevolgd door Hieronymus von Colloredo. Voor diens inhuldiging schreef Mozart Scipio’ s droom (Serenata Il sogno di Scipione). Aan het bisschoppelijk hof musiceerde, componeerde en gaf Mozart les aan het knapenkoor. In januari 1780 vond de première van zijn opera Idomeneo plaats in München (Residenz Theater).

Huwelijk Constanze in 1782
Het werk aan het hof begon Mozart te benauwen en in 1781 kwam Wolfgang in conflict met zijn werkgever Colloredo. Mozart keerde terug naar Wenen en trok in bij de Webers. Aloysia was inmiddels getrouwd en Mozart liet zijn oog vallen op haar zus, Constanze Weber. Ondanks de weerstand van vader Leopold (die vond dat de Webers te graag een dochter wilden ‘slijten’) trouwden Constanze en Wolfgang op 4 augustus 1782.

Ze kregen 6 kinderen, waarvan er slechts twee in leven bleven/volwassen werden.

• Raimond Leopold Mozart (1783 - 1783)
• Carl Thomas Mozart (1784 - 1858)
• Johann Thomas Leopold Mozart (1786 - 1786)
• Theresia Constanzia Adelheid Friedericke Maria Anna (1787 - 1788)
• Anna Maria Mozart (1789 - 1789)
• Franz Xaver Wolfgang Mozart (1791 - 1844)

Keerpunt 1781. Het keerpunt kwam dus in 1781, het jaar waarin Mozart tot een definitieve breuk kwam met zijn vroegere aanstellingen en dienstverbanden. Mozart besloot zich te vestigen in Wenen om als zelfstandig musicus en vrije kunstenaar verder te gaan en in zijn levensonderhoud te voorzien. Mede hierdoor ontstond een verwijdering tussen Wolfgang en zijn vader Leopold. Aanvankelijk leek deze stap van Wolfgang succesvol, hij had vele optredens als pianist, had veel leerlingen en werd gesteund door de aristocratie. In deze tijd maakte Mozart vele composities. Tussen 1777 en 1789 heeft Mozart 17 pianosonates geschreven, waaraan later nog twee sonates zijn toegevoegd.

Mozarts Verzeichnuss - De Vrijmetselarij - Salieri en Haydn - Opera Le Nozze di Figaro

Verzeichnuss Catalogus

Van Mozart verschenen tijdens zijn leven slechts weinig werken in druk. In eerste instantie werden zijn werken voorzien van opusnummers, maar deze gaven geen leidraad voor chronologie of catalogisering. In februari 1784 begon Mozart met het aanleggen van een chronologische catalogus van zijn werk, de Verzeichnüss, die hij tot zijn dood nauwgezet bijhield. Op 15 november 1791 noteerde Mozart voor het laatst een compositie in zijn Verzeichnis. In Mozarts Verzeichnüss aller meiner Werke (1784 - 1791) noteerde Mozart de openingsmaten van elk nieuw werk op de rechterpagina en voegde op de linkerpagina verdere gegevens toe als datum, titel, voorgeschreven instrumenten, opdrachten en dergelijke.

(Noot: Deze catalogus wordt in de Britse Bibliotheek bewaard. Soms wordt ook het systeem van AMA (Alte Mozart-Ausgabe) en de NMA (Neue Mozart Ausgabe) gehanteerd, hetgeen de plaats aangeeft van een compositie in het verzamelde werk).

Köchel Verzeichnis - KV nummers

Later werd Mozarts werk numeriek gerangschikt door Ludwig Ritter von Köchel (botanicus en muziekliefhebber), die een chronologische, thematische catalogus samenstelde van Mozarts werken, de Köchel -Verzeichnis genoemd. Hier komt dan ook de aanduiding met de letters KV plus nummering van Mozarts werken vandaan. Achter de titels van Mozart werken staat altijd een afkorting KV met hierachter een nummer, die in deze catalogus terug te vinden zijn. Tevens staat Mozarts werk ingedeeld naar genre zoals kerkmuziek, opera, symfonie, concert en dergelijke, zodat de composities ook terug te vinden zijn indien het KV nummer niet bekend is. Bij ieder werk staan de eerste maten, ontstaansgegevens, opdrachten, eerste uitvoering, afschriften, uitgaven van ieder werk en ook literatuur vermeld.

De Vrijmetselarij

Een paar maanden na de dood van zijn tweede zoon trad Wolfgang Mozart toe als lid van de vrijmetselaarsloge (Zur Wohlthätigkeit). Met Joseph Haydn onderhield Mozart een hechte vriendschap en Haydn was lid van de vrijmetselaarsbeweging in Salzburg, hetgeen waarschijnlijk bijdroeg aan het besluit van de toetreding van Mozart.

Componist Joseph Haydn

Mozart ontmoette de -eveneens bekende- componist Joseph Haydn, die zeer onder de indruk was de muzikale kwaliteiten van Mozart en andersom had Wolfgang grote bewondering voor Haydn's muzikale kwaliteiten. Later droeg Mozart dan ook zes van de in deze tijd gecomponeerde strijkkwartetten aan Haydn op. In 1785 trad, op aandringen van Wolfgang, ook vader Leopold toe tot de vrijmetselaars.

Wedstrijd met Salieri

In februari 1786 deed Mozart mee met een bijzondere wedstrijd, waarbij ook de componist Antonio Salieri meedeed, die de strijd won, terwijl hij vergeleken met Mozart een mindere musicus was. Mozart kreeg slechts de troostprijs van 50 dukaten. Bovendien had deze Salieri al eerder de positie gekregen die Mozart zo graag gewild had, namelijk kapelmeester bij het orkest aan het hof. De voorkeur van het hof lag echter bij de Italiaanse opera en de aanvoerder van de Italiaanse muziekfractie -destijds Antonio Salieri- kreeg deze positie. Mozart moest genoegen nemen met een positie als hofmusicus (zie onder).

Le Nozze di Figaro

In hetzelfde jaar vond in Wenen de eerste uitvoering plaats van de opera Le Nozze di Figaro (KV 492), die zeer enthousiast ontvangen werd. De beschrijving hierover en een link naar een uitvoering van dit stuk om te horen hoe het klinkt, kun je vinden in Mozart - Muzikale Meesterwerken. Ook in Praag werd de Figaro enthousiast ontvangen. Mozart reisde samen met zijn vrouw Constanze naar Praag en dirigeerde deze opera persoonlijk. Dit was slechts enkele weken na de dood van hun derde zoon, Johann Thomas Leopold (die -amper een maand oud- stierf in november 1786).

Ludwig van Beethoven

In april 1787 kwam de destijds 17-jarige Ludwig van Beethoven naar Wenen om lessen te krijgen van Mozart en was voor korte tijd leerling van Mozart (waarover verder geen documentatie of nadere informatie is).

Dood Leopold Mozart 1787

Op 28 mei 1787 stierf Mozarts vader Leopold Mozart. Het overlijden van zijn vader -die Mozart van jongsafaan begeleid had op ‘weg naar de top’-, kwam hard aan bij Wolfgang, ook al was de relatie al een tijdje bekoeld vanwege hun verschillen van mening. Zijn vader Leopold wees Wolfgang altijd weer op zijn verantwoordelijkheden, hetgeen overigens niet altijd succes of het gewenste resultaat opleverde.

Kamermusicus Keizer Jozef II (Kammerkompositeur)

In het najaar 1787 gingen de Mozarts opnieuw naar Praag voor de opvoering van de opera Don Giovanni (29 oktober), die matig ontvangen werd. In december van datzelfde jaar kreeg Mozart een aanstelling als kamermusicus aan het hof van keizer Jozef II, maar moest genoegen nemen met een karig salaris terwijl hij al hoge schulden had. Mozart trad in deze tijd nog maar zelden op, had niet veel leerlingen meer en voelde zich miskend. Als gevolg van de geringe belangstelling van het publiek en van de vele ziekten van zijn vrouw Constanze, was hij meerdere malen genoodzaakt om geld te lenen. De financiele zorgen van Mozart kwamen niet zozeer doordat hij echt arm was, maar meer door zijn dure levensstijl. Zowel hij als zijn vrouw Constanze gaven te veel geld uit. Gedurende zijn laatste levensjaren verdiende hij omgerekend circa 75.000 euro per jaar, hetgeen toch niet weinig genoemd kan worden.

1788 Laatste Voostellingen

In 1788 stopte Mozart met zijn publieke voorstellingen en legde hij zich volledig toe op componeren. Op 29 juni 1788 stierf zijn zes maanden oude dochtertje Theresia en alsof dit nog niet genoeg was, in november 1789 meteen na de geboorte, ook hun tweede dochtertje Anna Maria Mozart.

Kapelmeester Wenen
Op 26 januari 1790 werd in Wenen de opera Cosi fan tutte enthousiast ontvangen. In datzelfde jaar stierf Jozef II (1741 - 1790), keizer van het Heilige Roomse Rijk, en werd opgevolgd door Leopold II. Voor Mozart had deze gebeurtenis grote gevolgen, daar Leopold niet echt een muziekliefhebber was. Mozart gaf dan ook op 4 maart 1791 zijn laatste publieke optreden als componist en pianovirtuoos. Mozart wilde al langere tijd kapelmeester worden, kreeg toen deze baan (onbetaald) en werd assistent van de kapelmeester van de Stephansdom in Wenen. In deze tijd bewerkte Mozart ook werken van Händel. Op 26 juli 1791 werd Mozarts vierde zoon, Franz Xaver Wolfgang, geboren die later een bescheiden carrière heeft gemaakt als componist: Wolfgang Mozart junior oftewel W.A. Mozart Sohn.

(Noot: nevenstaand protret is minder bekend en pas in april 1999 door de Berlijnse Gemäldegalerie gevonden. Het portret iwerd geschilderd door Edlinger tijdens een bezoek van Mozart aan München in 1790).

Mozarts Laatste Composities - Die Zauberflöte en Het Requiem - Dood Mozart in 1791

Die Zauberflöte 1791. Hoewel de gezondheid van Mozart achteruit holde, bleef hij productief. In 1791 boekte Wolfgang in Wenen een groot succes met zijn opera Die Zauberflöte (De Toverfluit). Deze laatste opera, waarvan het succes eerst matig was, betekende voor Mozart een nieuwe doorbraak naar succes. De tekst zat vol ideeën uit de vrijmetselarij. Het verhaal (libretto) van deze opera gaat over een toverfluit die de eigenaar -een prins- tegen het kwaad beschermt. Ondanks het feit dat Mozart reeds op zeer jonge leeftijd beroemd was, had hij vooral in zijn laatste levensjaren met grote financiële problemen te kampen. Mozart oogstte in Wenen weliswaar veel succes met de opera Die Zauberflöte, maar toen hij in 1791 ernstig ziek werd, waren zijn laatste financiële reserves allang uitgeput. Hoewel Mozart ernstig ziek was, nam hij nog een geheime opdracht aan van graaf Walsegg-Stuppach, het welbekende sacrale werk Requiem (KV 626).

Het Requiem

In de zomer ontving hij via een 'anonieme besteller' -die later van graaf Walsegg zu Stuppach bleek te komen- opdracht om een Requiem te componeren. Deze graaf ‘bestelde’ van tijd tot tijd stukken, schreef deze over en deed voor alsof hij ze zelf had geschreven om met de eer te strijken. Meer over het Requiem (Aeternam en Hostias) en een link om dit indrukwekkende muziekstuk te horen, is te vinden in Mozart - Muzikale Meesterwerken. De gezondheid van Mozart ging in rap tempo nog meer achteruit en Wolfgang kreeg ook last van wanen en een depressie.

Mozarts Dood 1791

Mozart beschouwde het Requiem als een voorteken en een voorbode van zijn eigen dood. Het Requiem werd ook niet helemaal voltooid. Voor zijn dood gaf hij één van zijn leerlingen (Franz Xaver Süssmayr) aanwijzingen om het stuk te voltooien. Wolfgang luisterde op zijn sterfbed hoe vrienden delen van dit Requiem voorspeelden. Op 5 december 1791 -na een door hemzelf op zijn ziekbed meegezongen repetitie van het onvoltooide Requiem- stierf Wolfgang Amadeus Mozart op 35-jarige leeftijd. Na Mozarts dood is het Requiem voltooid door zijn vriend en leerling Franz Süssmayr op verzoek van Constanze Mozart. Men is er nog steeds niet uit welke stukken volledig door Wolfgang Mozart zelf geschreven zijn en welke door Süssmayr.

Begrafenis Mozart

Schrijnend is dat Mozart uiteindelijk een zeer eenvoudige uitvaart kreeg, een armeluisbegrafenis en werd begraven op begraafplaats St. Marx te Wenen. Hij werd begraven in een armengraf (massagraf). Het meest schrijnende is nog wel dat de precieze locatie niet bekend was en is, daar de doodgraver zich achteraf niet meer kon herinneren waar Mozart precies lag.

Biografieën over Mozart - Toneelstuk en Film Amadeus - Mysterie rond Mozarts Dood

Huidige Mozartmusea

Mozarts geboortehuis in Salzburg (Getreidegasse 9, zie foto boven) is heden ten dage een Mozartmuseum. Ook is er een Mozarteum in Salzburg. In Augsburg is een Mozartgedenkstätte en in Wenen een Mozart-Erinnerungsraum.

Mozart Biografie en de Mythe
Door het veelbewogen leven van Mozart, omdat hij een kleurrijk figuur was en blijkbaar tot de verbeelding sprak, is er veel over hem geschreven. Publicaties, maar ook toneelstukken en zelfs een film. Ook verschijnen er nog steeds medische publicaties over de mogelijke oorzaak van Mozarts vroegtijdige dood. Het mysterie, of beter gezegd de mythische veronderstellingen rond de dood van Mozart, betreffen o.a. de geheime opdrachtgever voor het Requiem (KV 626), hetgeen Wolfgang niet heeft voltooid en verder meerdere vergiftigingsverhalen. Er zijn verschillende veronderstellingen: Mozart zou uit jaloezie vergiftigd zijn door collega-componist Salieri.

Volgens anderen heeft de vergifitigng plaatsgevonden door de vrijmetselarij, daar Mozart in Die Zauberflöte te veel vrijmetselaar geheimen zou hebben prijsgegeven. Of -volgens weer anderen- door zijn logebroeder Franz Hofdemel (vrijmetselaar) vanwege vermeend overspel van Wolfgang Mozart met diens vrouw Magdalena. De meesten gaan er echter van uit dat Mozart aan een nierziekte gestorven is, die waarschijnlijk te wijten was aan de zware overbelasting van zijn lichaam op jeugdige leeftijd. Hoe dan ook spreekt Mozart blijkbaar tot de verbeelding. Van zijn privé-leven is ook veel bekend, door zijn persoonlijke brieven en notities en natuurlijk ook door het vele muzikale werk dat hij heeft nagelaten.

Toneel Film Amadeus
Een toneelstuk getiteld 'Amadeus' werd door Peter Shaffer in 1980 geschreven en vier jaar later -in 1984- kwam de bioscoopfilm Amadeus uit (geregisseerd door Milos Forman). De film handelt voornamelijk over de verschillende mythen en mysterieuze zaken rond Mozart, waaronder het vermeende laakbare gedrag van componist Antonio Salieri, het buitensporige karakter van Mozart en zijn ‘mysterieuze' dood, waar sommigen dus een complot of vergiftiging achter vermoeden.

Mozartjaar 1991 en 2006

Het jaar 1991 -Mozarts 200e sterfdag- werd uitgeroepen tot internationaal Mozartjaar. En in 2006 was wederom een internationaal Mozartjaar, daar het 250 jaar geleden was dat Mozart werd geboren. Het Klarinetconcert in A of ook wel Concert voor Klarinet en Orkest genoemd (KV 622) werd in dit jaar door de luisteraars van de Britse Classic FM-zender gekozen tot de allerbeste compositie en het grote meesterwerk van Wolfgang Amadeus Mozart.

Klarinetconcert in A

(KV 622) wordt verder besproken in Mozart - Muzikale Meesterwerken, waar je ook een link kunt vinden om dit werk te beluisteren en te bekijken, zo ook negen andere prachtige werken van Mozarts hand.