De dunne lijn tussen Kunst en Kitsch

De ene brengt na zijn vakantie een heleboel souveniertjes mee om zijn woonkamer er vol mee te zetten ,terwijl de andere zijn tuin vol gekleurde kabouters plaatst. De lijn tussen iets moois vinden of lelijk is bijzonder dus en voor iedereen verschillend. Maar wat is nu volgens kenners en de regeltjes kunst, en wat is kitsch?

Sluitende definitie?

Een éénsluitende definitie geven aan de woorden kunst en kitsch is geen gemakkelijke opdracht. Veel heeft natuurlijk te maken met ieder zijn smaak en eigen interpretatie van wat hij of zijn mooi vindt of niet.
Laten we beginnen met het eigenlijk niet de definiëren begrip ‘kunst’. Eigenlijk is kunst een begrip voor het totaal aan verschillende kunstuitingen die er bestaan. Het is het resultaat van een kunstenaar die zijn werk vorm geeft door zijn expressie, gevoelens of verbeelding. Een wit doek met enkele spatten rode verf kan voor de ene kunst zijn terwijl de andere spontaan aan de knutselwerkjes van zijn vijfjarige zoon denkt.

Wat is kitsch

In het algemeen spreekt men van kitsch wanneer men als kunstenaar de bedoeling heeft om een kunstwerk te maken, maar hier niet in lukt. Ook het kopiëren van bestaande kunstwerken krijgt hetzelfde etiket opgeplakt. Maar ook het overdadig gebruik van versieringen is kitscherig. Een veelgebruike term is ook is nep of namaakkunst. Kitsch is alles wat pretendeert te zijn wat het niet is, verteld het woordenboek ons.

Vele soorten kitsch

Edelkitsch

Binnen de wereld van de kitsch heb je ook nog enkele onderverdelingen. Ze heb je edelkitsch, waarbij vaak het voorbeeld van Disneyland gebruikt. Men heeft enorme inspanningen geleverd om het voorwerp te maken en men gebruikte hiervoor grote budgetten. De term edelkitsch gebruikt men ook bij het op de markt brengen van dingen uit de tijd van de rijke adel naar waar men nu verlangt. Denk maar aan de nep zuilen en beelden uit tuincentra’s.

Überkitsch

Überkitsch is dan weer zo kitsch en pretentieus dat het niet meer leuk is om naar te kijken. Sommige omschrijven het als totaal ongenietbaar, zelf met je linker hersenhelft in slaapstand. Maar nog een keer, de grenzen van kunst zijn zeer vaag, waardoor zaken door de één gezien worden als kunst terwijl de ander het ziet als kitsch.

Geschiedenis

De benaming kitsch zou zijn oorsprong vinden in Duitsland rond het begin van de 20ste eeuw. Daar gebruikte men het woord ‘kitschen’ met als betekenis ‘een vochtig vuil snel opkuisen waardoor je een vieze koek krijgt’.
De meest bekende en voorkomende voorbeelden van kitsch zijn onderandere de vele souveniertjes die je kan kopen op reis, de afschuwelijke tuinversiering zoals stenen kabouters en plastieke waterpompen, imitatiebond, kerstbomen met ontelbare flikkerende lichtjes in allerlei kleuren en negen verschillende slingers.

Tussen kunst en kitsch op televisie

‘Tussen Kunst en Kitsch’ is ook al jaren het bekende televisieprogramma op de Nederlandse zender AVRO, een spinoff van het Britse The Antiques Roadshow. In deze show kunnen mensen hun bezittingen laten schatten op hun waarde door een team van kunstexperten. Bij elk object maken ze dan achteraf de conclusie: was dit nu kunst of kitsch?