Nadine Gordimer

Nadine Gordimer is de eerste Zuid-Afrikaanse die een Nobelprijs voor Literatuur won. In haar werk heeft ze zich intensief beziggehouden met racisme en apartheid, zaken die in haar vaderland tot voor kort aan de orde van de dag waren. Naast haar romans is ze ook een meesteres van het korte verhaal.

Zuid-Afrika

Gordimer werd geboren in Springs, Zuid-Afrika. Haar ouders waren joodse migranten, haar vader was afkomstig uit Litouwen en haar moeder uit Engeland. De moeder van Gordimer was ontzet over het systeem van apartheid was ze in Zuid-Afrika aantrof en ze zette een kinderdagverblijf voor zwarte kinderen op. Gordimer werd sterk getroffen door de wreedheid van het systeem toen op een dag hun huis werd doorzocht, omdat een zwart dienstmeisje illegaal bier zou brouwen. Dit incidentvormde de basis voor een verhaal wat Gordimer later schreef. Gordimer ging naar een katholieke school, de 'Convent of Our Lady of Mercy’, maar ze werd ernstig ziek en dit zorgde ervoor dat haar moeder haar van school nam en thuis les gaf. Hierdoor raakte Gordimer geïsoleerd en raakte geïnteresseerd in literatuur Ze begon al jong te schrijven, toen ze negen was en haar eerste verhaal werd gepubliceerd toen ze vijftien was. Ze studeerde een jaar lang aan de Universiteit van Witwatersrand, Johannesburg. Daar leerde ze jonge, goed opgeleide zwarten kennen en maakte kennis met zwarte kunstenaars en schrijvers uit Sophiatown, een buurt van Johannesburg. In 1948 verliet Gordimer de universiteit, maar ze bleef in Johannesburg wonen.

Apartheid

1948 was het jaar dat de Nationale Partij de verkiezingen won en de apartheid begon in al zijn lelijkheid vastgelegd te worden in wetten. Een absolute scheiding werd aangebracht tussen de verschillende ‘rassen’. In 1949 werd haar eerste bundel met korte verhalen gepubliceerd: Face to Face. Andere bundels volgden snel en in 1951 kreeg ze ook bekendheid buiten Zuid-Afrika. In 1953 verscheen haar eerste roman The Lying Days. In 1954 trouwde Gordimer met de kunsthandelaar Reinhold Cassirer, een vluchteling uit Nazi-Duitsland. Gordimer had al een dochter uit een kortstondig eerder huwelijk en met Cassirer kreeg ze een zoon. Ze bleven samen tot de dood van Cassirer in 2001. In 1960 werd de goede vriendin van Gordimer, de zwarte Bettie du Toit gearresteerd, ook vond de Sharpeville Massacre plaats. Dit alles zorgde ervoor Gordimer zich nog sterker tegen het regime ging verzetten.

Gedurende haar hele leven en carriere bleef Gordimer in Zuid-Afrika wonen, al was ze fel gekant tegen het apartheids-regime. In tegenstelling tot vele andere bleef ze, uit toewijding aan de zwarte bevrijding en om als stem te fungeren voor de zwarte schrijvers die het zwijgen was het opgelegd. Ze schreef onder andere over de liefde tussen een blanke vrouw en een zwarte man, iets wat illegaal was in Zuid-Afrika (Occasion for Loving).

Prijzen

Gordimer schreef vele boeken en essays, die in Zuid-Afrika verboden werden. Ze wist beter dan politici en politicologen de mechanismen van het racisme vast te leggen. Ze schreef alsof er geen censuur bestond en liet zien hoe het leven zou kunnen zijn zonder apartheid. Naast verhalen, romans en essays schreef Gordimer ook toneelstukken en het script voor een film. In 1974 won ze de Bookerprize met haar roman The Conservationist en in 1991 won ze de Nobelprijs voor Literatuur. Daarnaast kreeg ze tal van eredoctoraten uitgereikt.

ANC

Gordimer werd lid van het verboden ANC en verborg af en toe leden van die partij in haar huis. Ze reisde regelmatig naar de Verenigde Staten om daar als gast-docent op te treden, maar wees telkens elke uitnodiging om zich in het land te vestigen af. Toen Nelson Mandela in 1990 werd vrijgelaten was een van de eerste mensen die hij wilde zien Gordimer.

Post-Apartheid

Gordimer maakte de verandering van Zuid-Afrika mee, van het land waar het racisme in een pure vorm het leven beheerste tot de komst van een democratie. Er is geen schrijver die het racisme zo goed vast heeft gelegd als zij. In het post-apartheids tijdperk schrijft ze over de problemen die de overgang tussen de twee systemen met zich meebrengt. En ook over het toenemende geweld in het moderne Zuid-Afrika. In totaal schreef Gordimer 16 romans en 14 verhalenbundels.