Doris Lessing, Schrijfster en Maatschappij-Critica

Doris Lessing is de winnares van de Nobelprijs voor Literatuur in 2007. Ze wordt inmiddels beschouwd als een van de grootste schrijvers van Engeland van na de Tweede Wereldoorlog.

Moeilijke Jeugd

Lessing werd geboren op 22 october 1919 in Perzië, het tegenwoordige Iran als Doris May Tayler. Haar ouders waren Brits en haar vader werkte bij de Perzische Staatsbank. Het gezin verhuisde naar Zuid Rhodesië (het tegenwoordige Zimbabwe) waar Lessing haar jeugd doorbracht. Lessing genoot van de natuur om haar heen en was een fanatiek lezer, maar het leven in Afrika was niet makkelijk voor het gezin. Haar vader had grootse verwachtingen van het boerenleven maar zijn dromen kwamen niet uit. Lessings moeder was een strenge vrouw, die haar dochter naar een kloosterschool stuurde. Op haar dertiende stopte Lessing met school en op haar vijftiende verliet ze het ouderlijk huis, waar ze het niet langer uithield. Tussen de bedrijven door was ze druk met schrijven en stuurde twee verhalen in naar Zuid-Afrikaanse tijdschriften.

Huwelijken

In 1937 vertrok ze naar Salisbury. Op haar negentiende trouwde ze met Frank Wisdom, met wie ze twee kinderen kreeg. Het leven van getrouwde vrouw benauwde Lessing en ze verliet haar gezin. Ze raakte in contact met een groep communisten, wier intelectuele eigenschappen haar erg aanspraken. Ze trouwde met Gottfried Lessing, die deel uitmaakte van de groep en ze kreeg een zoon van hem.

Literatuur

In 1949 vertrok Lessing met haar zoontje naar London. In dat jaar verscheen haar eerste boek ‘The grass is singing’, het begin van haar carriere als schrijfster. Het boek beschrijft de oppervlakkigheid van de blanke gemeenschap in Rhodesië. Vervolgens schreef ze een serie boeken die bekend werden als de ‘Children of Violence’ serie. Haar politieke betrokkenheid leidde er toe dat ze een persona non grata werd in Zuid-Rhodesië en Zuid-Afrika in 1956.

Feminisme

Veel van wat Lessing schrijft is op de een of andere manier autobiografisch. Daarnaast is er altijd sprake van sociale en politieke betrokkenheid. The Golden Notebook, wat misschien wel haar bekendste boek is, maakte een verpletterende indruk toen het in 1962 verscheen en het schaarde Lessing onmiddelijk in de rij van de bekende feministen. Sommige critici vonden de woede en agressie van de vrouwelijke hoofdpersoon ongelofelijk.

Science Fiction

Eind jaren zeventig en tachtig hield Lessing zich vrijwel alleen bezig met het schrijven van Science Fiction (of Space Fiction, zoals zij het noemde) in de 'Canopus in Argos'-serie. Het was voor haar een manier om haar politieke en sociale engagement te uiten, op een manier die vroegere schrijvers als Milton en Dante hadden gebruikt. Lessing vindt de serie tot haar beste werk behoren. Hierna schreef ze weer meer realistisch werk.

Nobelprijs

In 1995 verscheen Under My Skin, het eerste deel van haar autobiografie. In andere boeken zet ze zich ondermeer af tegen het communisme en het feminisme, bewegingen die ze eerder steunde. Lessing blijft in al haar boeken verrassen en ze heeft dan ook vele prijzen gewonnen. In 2007 won ze de Nobelprijs voor Literatuur. Haar laatste boek is Alfred en Emily, een boek over haar ouders en de invloed van de Eerste Wereldoorlog. Lessing heeft aangekondigd dat het haar laatste werk is.

Recht voor zijn Raap

Lessing heeft zich in haar boeken met alle belangrijke thema’s van de twintigste eeuw bezig gehouden, met raciale kwesties, met feminisme, met de rol van familie en gezin en het individu. Ze gaat pijnlijke zaken nooit uit de weg en spreekt zich vrij uit, waarmee ze in de literaire en politieke wereld regelmatig tegen schenen aanschopt. Ze is met recht een van de grootst levende schrijvers.