Het fantasiegenre, lezen en schrijven

Je hebt verschillende boekengenres. Vooral romans en thrillers worden veel gelezen. Een ander populair genre is het fantasieverhaal, populair gemaakt door vooral Tolkien met zijn serie "In de ban van de ring". Wat valt er allemaal te vertellen over deze fictieve verhalen, gevuld met verzonnen werelden en imaginaire wezens en hoe schrijf je een fantasie boek? Hoe schrijf je een fantasieverhaal?

Invloed Tolkien op het fantasiegenre

Het fantasiegenre bestond al toen John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973) zijn fantasieboeken schreef, maar zijn interpretatie van dit genre heeft grote invloed op de auteurs na hem gehad. Tolkien is de schrijver van De Hobbit, In de ban van de Ring en De Silmarillion. Het verhaal van De Hobbit schreef Tolkien voor zijn kinderen. Hij zag de mythes in zijn verhalen als een mengelmoes van de waarheid en dwaling. In het verhaal van De Hobbit zitten aspecten van de Noorse mythologie verwerkt. Zijn elven zijn ontleend aan Angelsaksische sagen, dit blijkt vooral uit de namen. Verder zijn er gelijkenissen te ontdekken tussen The Lord of the Rings en Der Ring des Nibelungen (een opera van Wagner).

Tolkien heeft niet alleen fantasiewezens gecreëerd, maar creëerde voor deze wezens ook een eigen taal. Dankzij hem werd er veel meer aandacht aan de taal van de fantasiewezens besteed. Ze kregen eigen woorden, die in bepaalde situaties werden gebruikt (denk bijvoorbeeld aan de toverwoorden in Harry Potter). Tolkien vond de consistentie van zijn verhalen erg belangrijk. Het verhaal, hoe fantasierijk ook, moet geloofwaardig zijn en voor alle plotwendingen moet een duidelijke reden zijn. In fantasieverhalen is de wereld anders dan de werkelijkheid en gelden er ook andere regels, maar achter al deze regels moet wel een duidelijke logica zitten, anders verliest het verhaal zijn geloofwaardigheid. Verder is aan Tolkien de afloop van veel fantasieverhalen ontleend. Ondanks dat de hoofdpersoon afstevent op een dreigende ondergang, wijzigen de gebeurtenissen zich aan het einde zodanig dat de hoofdpersoon overwint. Deze overwinning en wijziging van gebeurtenissen is wel volledig in overeenstemming met het voorafgaande verhaal. Er bestaat hier zelfs een term voor, die ook door Tolkien bedacht is: eucatastrophe.

Bekende schrijvers in het fantasiegenre

Naast Tolkien en Joanne Rowling (schrijfster Harry Potter) zijn er nog veel meer bekende fantasieschrijvers, zoals:

Uit deze (niet complete) lijst blijkt wel dat het fantasiegenre en het sciencefiction genre veel gemeen hebben. Veel van de schrijvers uit deze lijst hebben naast fantasieboeken ook veel sciencefiction boeken geschreven.

Heksen en vampieren

Sprookjes en sagen, gevuld met pratende dieren, heksen, reuzen, kabouters en andere magische wezens vallen ook in het fantasie genre. Naast de volledige verzonnen wereld bestaan er ook fantasieverhalen waarin mystieke wezens (heksen en vampieren) functioneren in de normale wereld. Vanaf eind jaren 90 nam de populariteit van dit genre snel toe. Dit in de eerste instantie vooral dankzij videospelletjes en televisieseries zoals "Charmed" (over heksen) en "Buffy, the Vampire Slayer". Inmiddels zijn er heel wat schrijvers bekend, die hierover schrijven zoals Lara Adrian, Kelley Armstrong, P.C. Cast, Kim Harrison en Richelle Mead. Je zou dit de chicklit fantasie of urban fantasie kunnen noemen. Het ene boek valt meer in het ene genre en het andere boek meer in het ander. De scheidingslijn tussen deze twee verschillende genres is nogal dun.

Het bovennatuurlijke en technologie

Sommige boeken in het fantasiegenre maken gebruik van het bovennatuurlijke. Ze verwerken paranormale waarnemingen, telekinese, geestverschijnselen en dergelijke in hun fantasieboeken.
Daarnaast zijn er ook boeken die de technologische vooruitgang gebruiken om een griezelig verhaal neer te zetten. Dit genre wordt ook wel steampunk genoemd. Het gaat vaak om uitvindingen die een eigen leven gaan lijden of vreemde consequenties hebben.

Hoe schrijf je fantasie?

Brainstormen

Noteer om te beginnen alle ideeën die bij je boven komen. Verhaallijnen, personages, omgeving, dialogen, alles wat in je op komt. Doordat je je fantasie de vrije teugels geeft, komen er bruikbare en minder bruikbare ideeën bij je op. Noteer ze allemaal. Later kan je bekijken welke ideeën wel en welke niet passen in jouw verhaal. Wees niet te ongeduldig.

Personage tot leven brengen

Zorg in een fantasieverhaal voor boeiende personages. Zorg dat ze gaan leven voor de lezer, door ze een echt karakter mee te geven. Vergroot zijn gevoelens door actie, laat een agressief figuur iets door de kamer gooien en een impulsief figuur domme ondoordachte dingen doen. Omschrijf het uiterlijk zodat je lezers hem voor zich kunnen zien en zorg voor een complexe persoonlijkheid, compleet met eigenaardigheden. Een hoofdpersoon die alleen maar goed en heldhaftig is, is per definitie saai. Personages die problemen of zwaktes moeten overwinnen en af en toe een innerlijke strijd leveren, zijn veel geloofwaardiger. Het leest het prettigst, wanneer het karakter zich ontwikkelt tijdens het verhaal.

Neem de lezer bij de hand

Beschrijf het landschap en de omgeving alsof het filmscript is. Fantasieboeken kenmerken zich vaak door een gedetailleerde omschrijving van de omgeving, zodat de lezer de fantasie van de schrijver voor zich kan zien. Welke planten groeien er, welke wezens leven er, hoe ziet de maatschappij eruit, is er oorlog en waarom, is er gelijkheid tussen man en vrouw, sprake van slavernij, hoe zijn de omgangsvormen, hebben de verschillende wezens onderling sociaal contact en hoe ziet dat eruit? Is er sprake van magie of speciale talenten en welke wezens zijn daartoe in staat? Je moet de lezer meenemen in jouw fantasie. Zorg dat de namen van personen, plaatsen en rivieren passen in de sfeer van het verhaal.

Kies de juiste woorden

Probeer adjectieven zoveel mogelijk te vermijden, zij halen de vaart uit je verhaal. In een fantasieboek wordt al veel omschreven en uitgelegd. Probeer adjectieven zoveel mogelijk te vervangen door zelfstandige naamwoorden met dezelfde betekenis. Zorg voor voldoende variatie in zinsnede en zinslengte. Dit voorkomt dat het verhaal saai wordt. Leg jezelf verder weinig beperkingen op in dit genre. De enige beperking die je hebt, is je fantasie.

Maak een tijdbalk

Maak een tijdbalk, zodat je je niet kan vergissen en het verhaal chronologisch wordt verteld. Ook is het handig om een kaart te maken van de omgeving, zodat je verhaal consistent is en voorwerpen of woningen niet ineens ergens anders staan in de loop van het verhaal. Maak verder een kaart van iedereen die in je boek voorkomt. Hoe zien ze er uit, welk karakter hebben ze. Welke rol spelen ze? In ieder deel van je verhaal moeten de volgende vragen beantwoord worden: waarom, wanneer, hoe en wie.