Madrid; Stierenvechten

Stierenvechten is in Spanje een cultureel gebeuren. Toch is het aantal gevechten in de afgelopen jaar aanzienlijk afgenomen. In de 16e eeuw werd het houden van stierengevechten verboden door de Paus, vanwege zijn wrede karakter. Heden ten dage staat in Madrid nog één arena waar de stierengevechten worden gehouden, de Las Ventas.

Algemeen

Het bevechten van de stieren was een gelegenheid die al ten tijde van de Romeinen werd beoefend. Spanje echter raakte in de 5e eeuw betoverd door deze tak van “sport”, wat uitgroeide tot een culturele gebeurtenis. Het professionele stierenvechten bestaat nog niet zo lang, pas in de 18e eeuw werd de eerste matador aangesteld.

Ontstaan van het Stierenvechten

Zoals bij zoveel culturele gebeurtenissen is het ontstaan ervan in nevelen gehuld. De gladiatorenspelen vanuit het oude Rome worden genoemd, maar ook de Minotaurusmythe van Kretensen of Arabieren uit Noord Afrika worden gezien als de oorsprong van het stierenvechten. Een derde mogelijkheid waaruit deze gevechten zijn ontstaan, kunnen ontleend worden aan het feit dat de Iberiërs hun eigen vruchtbaarheidscultus hadden waarbij een stier een belangrijke rol heeft gespeeld.

Geschiedenis

Toen Spanje in oorlog was met de Moren, in de 8e eeuw, joegen de soldaten in hun vrije uren op wilde dieren. Onder deze wilde dieren bevonden zich ook Iberische stieren, welke veel weerstand boden aan de jagers. De soldaten vingen een paar van deze stieren met als doel met hen te gaan vechten in het dorp. Deze waren geheel anders dan de huidige spelen, omdat zij nogal ongeorganiseerd verliepen.

Tijdens de kroningsfeesten van koning Alfons VII in 1126, werden het eerste officiële stierengevecht georganiseerd. Deze vond plaats in Varea.

In de 16e eeuw heeft Keizer Karel V, vader van koning Filips II, een stier gedood tijdens de feesten in Valladolid (de hoofdstad van Kastilië). Enkele jaren later, tijdens het bewind van koning Filips II, heeft Paus Pius V de stierenspelen verboden. Dit omdat de gevechten een zeer wreed spektakel zouden zijn.

In 1726 werd Francisco Romero als eerste professionele matador van Spanje aangesteld. Dit gebeurde om te laten zien dat een eenvoudige burger ook stierenvechter kon worden.

Beroemde matadors

• Natuurlijk de eerder genoemde Francisco Romero. Naast het feit dat hij de eerste professionele matador was, werd hij ook een legende. Hij wordt nog steeds binnen de wereld van de stierenvechter gezien als een held. Van zijn zoon kreeg hij vier kleinzoons die allen het beroep van stierenvechter zouden gaan uitoefenen: José, Pedro, Gaspar en Antonio.
• Pedro Romero, kleinzoon van Francisco, werd geboren in 1754. Hij was zo goed in het uitoefenen van zijn vak dat er wordt beweerd dat hij gedurende zijn loopbaan meer dan 5.500 stieren heeft gedood. Hij schijnt zelf nooit een grote verwonding te hebben opgelopen.
• Manuel Laureano Rodíguez Sánchez (1917-1948), was één van de meest beroemde matadors. Hij was gespecialiseerd in de “suerte de matar”. Vlak na de Spaanse burgeroorlog, tijdens gevechten bestreed hij op één dag vijf stieren. De vijfde stier was “Linares”, deze stier van 700 kg, dreef zijn hoorn in het rechter dijbeen van de matador. Wegens overvloedig bloedverlies stierf Sánchez.
• Molina, Belmonte en Manolete hebben hun invloed op het huidige stierenvechten nagelaten. Manolete kwam tijdens het vechten om het leven in de Arena.

Het kostuum

Het trajes de luces, oftewel het lichtkostuum, wordt nog steeds door enkele kleermakers in Spanje gemaakt. Het ontwerpen en maken van een kostuum duurt enkele maanden en kost ruim € 2.500,--. Enkele van deze kleermakers zijn:

• Fermin
• Justo (leerling van Fermin)
• Isabelita

Stierenvechten in Madrid

Tot 1972 waren in Madrid waren nog steeds 20 arena’s in gebruik, ten opzichte van 1 arena tegenwoordig.

Plaza de Toros Monumental de las Ventas

In het oosten van Madrid ligt het Las Ventas, de grootste stierenvechterarena van Spanje en wordt zelfs beschouwd als het centrum van het stierenvechten van de wereld. Vanaf maart tot juni worden er iedere dag stierengevechten gehouden. De gevechten beginnen meestal in de namiddag en duren 2 tot 3 uur. Medio mei is het hoogtepunt van de gevechten, die dan pas om 18.00 uur beginnen. In de daarbuiten liggende maanden wordt er alleen op zondag gevochten.

De arena ligt in de wijk Guindalera, in het district Salamanca, en werd op 17 juni 1931 ingehuldigd. Er kunnen 25.000 toeschouwers de arena in, verdeelt over 10 zones. De in Moorse stijl opgetrokken arena is ontworpen door Espeliú. De prijzen van de kaartjes variëren afhankelijk van de afstand tot de ring en zon of schaduw (de schaduwplekken zijn het duurste). De bovenste ring is de Andanadas, de daaronder liggende is de Gradas en het grootste gedeelte heet de Tendidos.

Het gevecht

De corrida, het Spaans voor stierengevecht, is opgebouwd uit drie delen (tercios genoemd):

1. Tercio de varas, is de eerste fase waarbij de matador wordt bijgestaan door peones en picadores (c.q. helpers en ruiters met lansen). De matador bespeelt de stier met een capa (rode cape)
2. Tercio de banderillas, is de tweede fase waarbij banderilleros pijlen in de rug van de stier steken.
3. Tercio de muleta, is de derde fase waarbij de matador enige malen naar de stier uitvalt met zijn muleta (cape). Hierna wordt de stier uiteindelijke gedood met een zwaard (deze fase heet estocada).

Figuren in de arena:

• Picadores, zij hitsen de stier op met hun lansen en testen de moed van de stier. Het steken van de pijlen dienen tot het verzwakken van de schouderspieren van het dier.
• Baderilleros, dagen de gewonde stier uit terwijl zij paren van pijlen in zijn rug steken.
• Matador, hij valt uit met zijn cape naar de stier en houdt hem laag. Daarna dood hij het beest met zijn zwaard, maar dit gebeurd pas wanneer de stier de uitputting nabij is. De oor of staart van de gedode stier wordt als beloning aan de matador gegeven. De dapperste of meest artistieke overwinnaar verlaat de arena door de Moorse Puerta. Deze poort wordt ook wel de Poort van Madrid genoemd, ligt tussen de tendidos 7 en 8. Het is de droom van elke stierenvechter om ooit eens door deze poort naar buiten te mogen.