De Upanishads, voertuigen van de Vedantaleer

Binnen de Hindoegeschriften nemen de Upanishads een centrale plaats in. Hun inhoud is zeer gevarieerd.

Wat zijn Upanishads?

De Upanishads zijn oude geschriften uit India, die in het Sanskriet geschreven werden. Ze maken de hoofdbrok uit van de Vedanta en maken deel uit van de zgn. shruti geschriften, waar de vier Veda’s ook bij horen. Letterlijk betekent dit “de leringen die werden gehoord”. Zij vormen een schatkamer aan filosofische, psychologische en religieuze bronnen. Ze verwijzen vaak naar de Veda’s.

Ouderdom

De ouderdom van de Upanishads loopt sterk uiteen. Ze werden door heel wat verschillende auteurs geschreven in een periode van 1.000 tot 2.400 jaar geleden.

Omvang van de Upanishads

Er kan moeilijk worden gezegd hoeveel Upanishads er zijn. Het betreft natuurlijk geen canoniek corpus. Sommige inventarissen komen uit om en bij de 140 verschillende teksten. De langste omvatten enkele honderden pagina’s, de kleinste soms maar een halve pagina.

Inhoud

De Upanishads zijn zeer gevarieerd qua inhoud. We komen hier teksten tegen met diep psychologische inhoud over denken en waarnemen. Andere zijn eerder religieus, theïstisch of atheïstisch en zelfs pantheïstisch. Voor de bestudeerders van de verschillende scholen van yoga, kunnen de Upanishads belangrijke informatie geven.

Een thema dat hier vaak terugkomt is de stelling dat de menselijke ziel gelijk is aan God. (Atman = Brahman).

De Upanishads zijn ook een schatkamer voor de mantra’s. Van een aantal mantra’s, onder meer de OM, wordt de betekenis ontrafeld en de uitspraak uitgelegd.

Commentaar

De bekendste commentaren op de Upanishads werden gegeven door Sri Shankara, die leefde rond het jaar 800.