Sanskriet, de Indo-europese moedertaal

Zoals het Latijn vroeger de cultuurtaal van Europa was, zo is nog steeds het Sanskriet (door taalkundigen soms gespeld Sanskrit) de cultuurtaal van India.

Wat is Sanskriet?

Sanskriet is een van de oudste, bewaarde Indo-europese talen. (vroeger sprak men van Indogermaanse talen). Het woord Sanskriet betekent: volmaakt. Vaak wordt gezegd dat Sanskriet de stamvader is van de Europese talen. Dit is zeker niet juist. Deze stamtaal wordt wel eens Proto-Indo-Europees genoemd en het Sanskriet is net als het Nederlands, het Engels, het Frans, het Spaans en vele andere hieruit gegroeid. Sanskriet wordt vaak beschouwd als een van de meest volmaakte talen die ooit hebben bestaan, omwille van de zeer logische en consequente spraakkunst.

Verwantschap met andere talen

De verwantschap tussen het Sanskriet en de andere leden van deze grote familie kan niet worden ontkend. Wel zal het ons opvallen dat de Latijnse talen, zoals Frans, Spaans, Latijn, Italiaans, maar ook oud en modern Grieks, qua spraakkunst erg op het Sanskriet lijken. De Germaanse talen, zoals Nederlands, Duits en Engels, maar ook de Scandinavische talen gaan dan weer qua woordenschat veel verwantschap vertonen met het Sanskriet.

Waarom Sanskriet leren?

De kennis van het Sanskriet is belangrijk voor de studie van de heilige boeken van het Hindoeïsme en een deel van die van het Boeddhisme. Zowel de Veda’s als de Upanishads werden in het Sanskriet geschreven. Het meest gebruikte alfabet voor het Sanskriet is het Devanagari.

Wie op school Latijn of oud Grieks studeert, zal die talen leren, zoals ze op hun hoogtepunt waren. Zo ook wordt de studie van het Sanskriet meestal begonnen met het klassiek Sanskriet. Deze grammatica van die taal werd op punt gesteld door de grote spraakkundige Panini. We weten niet precies wanneer hij leefde, maar het moet toch ongeveer 20 eeuwen geleden zijn. De Veda’s echter, de oudste heilige boeken uit India werden geschreven in Vedisch Sanskriet. Deze vroegere vorm van het Sanskriet was nog niet zo gestandaardiseerd als het klassieke Sanskriet, met als gevolg veel “wilde vormen” en onlogisch gebruik van verbuigingen en vervoegingen.

Het leren van Sanskriet zal zeker bijdragen tot het verwerven van een grondig inzicht in de grammatica, wat de studie van andere talen ten goede zal komen. Een ander motief om Sanskriet te leren is de etymologie. Alle Sanskriettermen kunnen worden herleid tot enkele duizenden dhatu’s of wortels. Wie deze kent, zal zonder al te veel moeite de andere woorden kunnen afleiden en bovendien – en dit is zeer belangrijk – in een aantal vreemde talen intuïtief veel nooit ingestudeerde woorden begrijpen.

Niet enkel voor filologen

Veel westerlingen bestuderen de oosterse religies en filosofieën, maar ook theosofische en esoterische bewegingen hanteren vele Sanskriettermen, waardoor het ook voor deze doelgroep van belang is minstens een basis van deze taal te leren. Ook de uitstraling van de bhakti-bewegingen in het westen, heeft de interesse voor het Sanskriet hier doen toenemen. Mantra’s en bhajans worden in die kringen vaak gereciteerd of gezongen en dit is meestal in het Sanskriet.

Een dode taal?

Vroeger werd vaak gezegd dat het Sanskriet een dode taal is zoals het Latijn. Dit is beslist onjuist. Enkele duizenden mensen in India hebben nog steeds het Sanskriet als moedertaal. Dit is natuurlijk niet zo veel, maar daarnaast zijn er honderdduizenden die naast hun moedertaal het Sanskriet als tweede taal hanteren en miljoenen mensen in India en in de wereld hebben Sanskriet gestudeerd als cultuurtaal. Er bestaan ook clubs waar mensen enkel Sanskriet met elkaar spreken. Dit gesproken Sanskriet is wel iets eenvoudiger dan haar geschreven variant.

India erkent het Sanskriet als een van de officiële talen van het land. Er wordt zelfs gesproken om het Sanskriet als verplicht vak in de scholen te onderwijzen. Dit voorstel stuit wel op tegenstand van bepaalde religieuze groepen die niet tot de Hindoe familie behoren.

Hoe leert men Sanskriet?

Er bestaan zeer goede leerboeken, zowel in het Engels als in het Nederlands. Cursussen worden in alle landen gegeven, vaak aan de universiteit, soms ook privé. Woordenboeken zijn in omloop, zowel voor de beginner als voor de specialist. Je kunt tegenwoordig ook online Sanskriet leren!
© 2008 - 2024 Salilus, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De Upanishads, voertuigen van de VedantaleerBinnen de Hindoegeschriften nemen de Upanishads een centrale plaats in. Hun inhoud is zeer gevarieerd.
De Indo-Europese taalfamilie en het Proto-Indo-EuropeesDe Indo-Europese taalfamilie is een taalfamilie waartoe vooral talen uit Europa en West-Azië behoren. In totaal spreken…
Overzicht van de UpanishadsBinnen de Vedanta nemen de Upanishads een centrale plaats in. Er zijn meer dan 100 verschillende Upanishads gekend.
De Rig Veda, het oudste boek van IndiaDe Rig Veda, ook aan elkaar gespeld als Rigveda, wordt vaak beschouwd als het oudste boek van India, hoewel hierover een…

Inspiratie opdoenInspiratie opdoenAls je een verhaal wilt schrijven, maar geen inspiratie hebt, dan kan dat heel vervelend zijn. Gelukkig zijn er allerlei…
Devanagari, het alfabet van de godenWie teksten onder handen krijgt over Boeddhisme en Hindoeïsme, maar ook wie gewoon op straat loopt in India, zal worden…
Reacties

Kelly, 25-06-2010
Ik wou graag weten of het sanskrit het zelfde is als devanagari, want als je op internet zoekt krijg je toch verschillende
lettertiepen te zien. ik wil graag een tattoo laten zetten met het volgende: moeder dochter liefde, maar ik kan dit niet ergens vinden kunnen jullie mij misschien hierbij helpen.
met vriendelijke groet,

kelly koning Reactie infoteur, 11-01-2011
Devanagari is een alfabet, dat wordt gebruikt zowel voor Sanskriet als voor Hindi.

Jamie, 16-04-2009
Ik zou graag een tattoo in deze taal willen laten zetten dat zijn dan de letters J en S dat zijn mijn initialen. Hoe kom ik er achter wat letters zijn in sanskriet of kunnen jullie me die vertellen? Reactie infoteur, 08-07-2009
Hallo,
Je kunt best via Google "devanagari" opzoeken, dan krijg je het alfabet.
Vriendelijke groet.

A. J. Hanssens, 06-05-2008
Ben een Shingon Boeddhist en in verband met verdere studie hierin zou ik graag met het studeren in Sanskriet willen beginnen. Met name partime en/of gedeelte online in Limburg. Reactie infoteur, 06-05-2008
Beste,

Ik ken geen cursussen in Limburg, maar online zijn er wel mogelijkheden hoor.
In het Antwerpse worden wel cursussen gegeven.

Salilus (93 artikelen)
Laatste update: 07-07-2011
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Taal
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.