Hoe werkt kleurendrukwerk?

De wereld van de kleurendruk heeft een hele eigen taal. Natuurlijk is het niet nodig om te weten hoe het technisch allemaal werkt, maar je kunt wel een hoop geld besparen – of een beter resultaat krijgen – als je weet welke methode waarvoor geschikt is. Oftewel: het verschil tussen full colour drukwerken en drukken met PMS kleuren.

Over drukwerk

Drukken is in feite een proces van vermenigvuldiging, net als kopiëren. Bij drukken wordt drukinkt overgebracht op een te bedrukken materiaal met behulp van een drukvorm en een drukkracht. De druktechniek wordt onder andere gebruikt in de boekdrukkunst voor het vermenigvuldigen van geschriften.

Er zijn vier verschillende soorten druktechnieken. Het verschil zit in de aard van het drukwerk en hoe de inkt wordt aangebracht:

Hoogdruk of boekdruk (zoals flexodruk, houtsnede, linosnede en stempeltechniek)
Vlakdruk of offset (zoals steendruk of lithografie)
Diepdruk (zoals etsen)
Doordruk (zoals zeefdruk, stencilen)

Vlakdruk of offset wordt verreweg het meest gebruikt en is Inmiddels volledig digitaal. De andere vormen worden alleen nog gebruikt voor speciale uitgaves en in de grafische beeldende kunst.

Full colour drukwerk

Bij kleurendrukwerk is onderscheid te maken in twee soorten: full colour oftewel vierkleuren drukwerk, en werken met PMS kleuren.

Met inkt in vier kleuren kan elke mogelijke kleur gemengd worden. De vier kleuren van full colour drukwerk zijn Cyaan (blauw), Magenta (roze), Yellow (geel) en Key (zwart) en door deze in verschillende verhoudingen te mengen kan iedere kleur benaderd worden. Full colour drukwerk wordt meestal gebruikt voor drukwerk met meer dan twee of drie kleuren, zoals reclamedrukwerk, foto’s, enzovoort.

Als je met een loep kijkt naar een pagina met full colour drukwerk dan zie je hoe de kleuren zijn opgebouwd uit piepkleine gekleurde stipjes in blauw, roze, geel en zwart!

PMS kleuren

Voor drukwerk in één, twee of eventueel drie kleuren wordt meestal niet voor full colour drukwerk gekozen, er is namelijk een goedkoper alternatief: het werken met PMS kleuren. PMS staat voor Pantone Matching System; Pantone is de naam van het bedrijf dat de kleurcoderingen publiceert en Matching System slaat op het systeem van het exact bepalen (mengen) van de kleur.

Pantone publiceert een kleurenwaaier waarbij elke unieke kleur een eigen nummer krijgt. Dit is een belangrijk gegeven voor bijvoorbeeld logo’s en bedrijfskleuren en andere zaken die er altijd exact hetzelfde uit moeten zien. Op dit moment bevat de lijst met unieke nummers zo’n 1114 kleuren. Elk uniek nummer staat dus voor een unieke kleur, maar de ondergrond kan ook nog voor specifieke effecten zorgen. Er wordt dan een code toegevoegd aan het nummer voor bijvoorbeeld coated, uncoated of mat, enzovoort.

Verder kun je natuurlijk werken met percentages van kleuren om transparantie te krijgen, je kunt kleuren over elkaar heen drukken of uitsparen in wit (als er tenminste op wit papier wordt gedrukt).

Stel dat er gedrukt moet worden in twee kleuren, bijvoorbeeld rood en groen. Je kiest dan uit de waaier welke kleuren je wilt, je legt de nummers vast en vanaf dan kun je altijd, bij elke drukker, weer dezelfde kleurkwaliteit drukwerk krijgen.