Drankorgel: voorwerp of begrip?

Een drankorgel: meestal bekend staan de als iemand die teveel heeft gedronken of drinkt. Maar een drankorgel heeft ook meerdere betekenissen, en ze leiden allemaal naar het originele drankorgel zoals deze in vroegere periodes werd gebruikt.

Het echte drankorgel

Een echt drankorgel word ook wel eens huisbar genoemd, en bestaat uit een stellage waain verschillende vaten liggen. Deze vaten zijn gevuld met sterke drank. Naar gelang de hoeveelheid drank die er nog in het vat zit, maakt ieder vat een ander geluid. Op deze manier is de benaming drankorgel ontstaan. Tegenwoordig ziet men deze zogenaamde huisbars nog maar weinig.

Spelende drankorgels

Iedereen kent natuurlijk wel het fenomeen dat glazen flessen, gevuld met vloeistof, een geluid produceren als men tegen de rand aan blaast of er met een stok tegenaan tikt. Wanneer deze flessen allemaal met verschillende hoeveelheden vloeistof zijn gevuld, en met zet deze gerangschikt op toonhoogte, ontstaat zo een muziekinstrument. Net zoals bij het waterorgel werkt deze op de kracht van lucht en vloeistof. Gecombineerd met sterke drank produceerd men op deze manier dus een drankorgel. Humoristen hebben er wel eens een gemaakt, in de werkelijkheid word een spelend drankorgel niet toegepast.

Carnaval

Het drankorgel geeft ook veel inspiratie aan carnavalsvierders. Zo is er een carnavalsvereniging die het drankorgel als naam heeft. Ook in optochten vind men veel inspiratie hierin. Carnavalswagens die zijn omgebouwd tot orgel, waarin uiteraard veel drankflessen zijn verwerkt.

Stevige drinkers

Wat nog wel het meest bekend is in de volksmond, is het gebruik van het woord drankorgel tegenover iemand die stevig drinkt. Een alcoholist, zuiplap of zuipschuit, ze worden ook wel vaak een drankorgel genoemd. Hoe men op die benaming is gekomen, komt waarschijnlijk van het achterliggende feit dat iemand die vroeger nogal veel aan de drank was, verweten werd dat hij een compleet drankorgel op had. En aangezien een drankorgel dus uit meerdere vaten sterkte drank bestaat, moet het wel een hele stevige drinker zijn. In principe vond er dus een verbastering plaats van het begrip drankorgel, iemand die verweten werd dat hij teveel van het drankorgel "gesnoept" had, werd met de tijd zelf uitgemaakt voor drankorgel. Een andere uitleg van de benaming drankorgel voor een dronkaard, kan ook komen van het feit dat een alcoholist continue gevuld is met alcohol, en volr menselijke begrippen dus zelf een drankorgel is geworden. Mischien dat een bierbuik daarom dezelfde vorm heeft als een biervat.

Drankorgels bezichtingen

Een echt en heus drankorgel is te bezichtingen in het museum van kleef, dat in Den Haag staat. Het is de oudste jeneverstokerij van Den Haag en heeft een ouderwets drankorgel uit 1842 staan. Een prachtig en goed onderhouden pronkstuk om te zien.

In Friesland is de Museumroute Aldfaers te maken. Deze lijdt door museumdorpjes, waarin onder andere ook een ouderwetse kruideniet te bezichtigen is. Deze kruidenier bezat tevens ook een slijterij, met daarbij een drankorgel. Dit drankorgel is nog steeds te bezichtigen.

Met carnaval kan men het beste naar het zuiden van Nederland afreizen. Limburg en de onderste helft van Brabant doen het goed tijdens de carnavalsperiode en hun drankorgels. Helaas is niet van te voren te voorspellen waar de gemaakte drankorgels te bezichten zijn, en hoeveel het er in dat jaar zijn. Op de website http://carnaval.eropuitinlimburg.com kan men bijhouden wanneer er weer optochten gehouden worden. ook kan de betreffende carnavalsvereniging benaderd worden, deze weten meestal wel meer te vertellen over de samenstelling van de optocht. De echte grote optochten worden overigens in België gehouden, deze zijn overigens 1-2 weken na het Nederlandse carnaval.

En dan nog de overige drankorgels: deze vind men meestal tijdens uitgaansdagen in cafe's, op parkbankjes of onder een brug, en kenmerken zich door een starende blik, slappe bewegingen, het uitslaan van wartaal en soms een rode neus.