Kindervuurwerk: Sterretjes zijn zeer gevaarlijk!

Bij iedere jaarwisseling wordt er overal in de wereld vuurwerk afgestoken. Er wordt daarom in Nederland veel aandacht besteed aan voorlichtingscampagnes met betrekking tot het afsteken van vuurwerk. Deze campagnes zijn nodig omdat de gevaren van vuurwerk en de gevolgen van vuurwerkletsel nog altijd zwaar worden onderschat. Ieder jaar neemt het aantal vuurwerkslachtoffers dan ook nog steeds toe. Tijdens de jaarwisseling van 2015 - 2016 zijn er naar schatting 735 patiënten behandeld aan letsel ontstaan door vuurwerk. Onder deze slachtoffers behoren veel kinderen. Het feit dat er veel kinderen slachtoffer worden van vuurwerkongevallen komt vaak omdat veel ouders de gevaren van vuurwerk niet goed genoeg kennen en of onderschatten. Zo wordt er vaak gedacht dat sterretjes behoren tot kindervuurwerk en daardoor ongevaarlijk zijn. Dit is echter een groot misverstand. Sterretjes kunnen ernstige brandwonden veroorzaken en zijn zelfs de grootste veroorzaker van vuurwerkletsel met legaal vuurwerk!

Vuurwerk

Het afsteken van vuurwerk moet ieder jaar mooier zijn en harder knallen. Er zijn dan ook veel verschillende soorten vuurwerk in de handel. Dit vuurwerk kan worden ingedeeld in verschillende categorieën.

• Consumentenvuurwerk,
• Professioneel vuurwerk,
• Theater of podium vuurwerk

Consumentenvuurwerk

Het consumentenvuurwerk wordt ook wel particuliervuurwerk genoemd. Tot dit vuurwerk behoort al het vuurwerk dat voldoet aan de daarvoor door de overheid vastgestelde veiligheidseisen en dit particuliervuurwerk mag alleen verkocht worden via de officiële verkooppunten. Voor het kopen en afsteken van dit vuurwerk gelden dan ook bepaalde regels. Zo mag dit vuurwerk alleen tijdens de laatste drie dagen van het jaar gekocht worden en alleen gekocht en verkocht worden door en aan personen van 16 jaar en ouder. Bij twijfel over de leeftijd moet de vuurwerkkopende persoon zich kunnen legitimeren.

Het consumentvuurwerk kan tevens worden opgedeeld in drie categorieën:

• Siervuurwerk
• Knalvuurwerk
• Fop & schertsvuurwerk

Fop & schertsvuurwerk

Het zogenoemde fop & schertsvuurwerk wordt ook wel kindervuurwerk genoemd. Voor de verkoop van dit soort vuurwerk gelden anderen regels. Dit vuurwerk mag namelijk het gehele jaar door verkocht en gekocht worden. De minimum leeftijd voor de aankoop van dit vuurwerk is dan ook geen 16 jaar. Het fop & schertsvuurwerk mag dan ook het hele jaar door verkocht worden aan personen van twaalf jaar en ouder.
Tot de top van het fop & schertsvuurwerk behoren onder andere:

• Fonteintjes
• Knalerwten
• Sterretjes
• Trektouwtjes

Sterretjes gevaarlijk kindervuurwerk

De sterretjes behoren tot het siervuurwerk. Opvallend is dat sterretjes vaak niet gelijk worden geassocieerd met de jaarwisseling. Sterretjes worden dan ook gedurende het gehele jaar met tal van festiviteiten aangestoken. Sterretjes worden ook vaak gezien als kindervuurwerk. Dit komt mede doordat sterretjes een trage verbranding snelheid hebben. Fabrikanten van sterretjes spelen handig in op de behoefte van de consument. De fabrikanten weten dan ook de sterretjes te produceren in tal van mooie vormen. Hierdoor wordt het afsteken van sterretjes nog aantrekkelijker. Vooral tijdens bijzondere festiviteiten en dan met name voor de jongere kinderen.

Samenstelling

Een sterretje is verkrijgbaar in verschillende soorten vormen en maten. Een standaard sterretje heeft een lengte van ongeveer 20 centimeter. Ook zijn er sterretjes in de handel die een lengte hebben van wel 75 centimeter. Een nog niet afgestoken sterretje ziet eruit als een draad met een verdikking. Deze verdikking kan ontstaan doordat het draadje meerdere keren in een stroperig pyrotechnisch mengsel is gedoopt. Een pyrotechnisch mengsel is een mengsel dat is gemaakt voor de productie van vuurwerk. Het pyrotechnisch mengsel is een mengsel van een zuurstof gevende en één of meer oxideerbare stoffen. Het pyrotechnisch mengsel zorgen ervoor dat het vuurwerk snel of in sommige gevallen zelfs explosief kan verbranden.

Het pyrotechnische mengel dat speciaal voor de productie van sterretjes is samengesteld bestaat uit:

• Een oxiderend middel (kalium- of bariumnitraat)
• Brandstof (houtskool of zwavel)
• Metaalpoeder (ijzer of aluminium)
• Bindmiddel (suiker of zetmeel)

Veel vuurwerkslachtoffers door sterretjes

Sterretjes worden vaak gezien als kindervuurwerk. Hierdoor geven ouders ook vaak toestemming aan hun kinderen om sterretjes zelfstandig af te steken. In veel gevallen worden de gevaren van sterretjes onderschat. Het onderschatten komt omdat sterretjes zouden bestaan uit zogenaamd "koud vuur". De risico's op ongevallen door sterretjes worden hierdoor dan ook heel vaak onderschat.

vuurwerkvonken

De "wegspringende" vonken van sterretjes zullen inderdaad niet heel snel voor brandwonden zorgen. De deeltjes zijn immers zo klein dat ze vaak al afgekoeld zijn voordat ze in aanraking komen met de huid. De kern van een sterretje kan echter wel zeer heet worden. De temperatuur kan daardoor oplopen tot wel 1.500 graden Celsius. Door deze hitte worden er door sterretjes, vooral aan gezicht en handen, veel brandwonden veroorzaakt. Uit statistieken blijkt dat de meeste brandwonden worden veroorzaakt door legaal vuurwerk en dan vooral worden veroorzaakt door sterretjes. Geen wonder dat de overheid vooral de ongevallen met kindervuurwerk door het voeren van vuurwerkcampagnes hoopt terug te dringen.

Supermarkten

Er is vuurwerk dat het hele jaar mag worden verkocht en worden aangestoken. Zo is supermarktketen Aldi in 2017 al vanaf 1 december begonnen met de verkoop van kindervuurwerk. Het kindervuurwerk dat de supermarkt verkoopt valt officieel in de categorie F1. Ook supermarktketen Lidl is sinds 7 december 2017 met de verkoop van kindervuurwerk gestart. Onder de categorie kindervuurwerk vallen bijvoorbeeld Bengaalse lucifers, knalerwten, sterretjes en de zogenoemde kleine ijsfonteintjes. De verhoogde verkoop zorgt echter wel op sommige plaatsen in woonkernen voor veel overlast.