Black Friday en Cyber Monday: wat houden deze dagen in?

Black Friday en Cyber Monday. Inmiddels beroemde dagen in het jaar als het gaat om consumeren. Er worden hoge kortingen gegeven op allerlei consumentengoederen. Dit levert knotsgekke taferelen op in de winkels door mensen die de gepresenteerde koopjes zeker niet willen missen. De vraag is waar deze dagen precies vandaan komen. Een andere interessante vraag is wat je er aan kan hebben. Het gaat hier om alle duidelijkheid om dagen die in verband staan met Thanksgiving Day en niet de 'zwarte' dagen die vaak hun naam danken aan economische of verkeerstechnische tegenslag.

Black Friday en Cyber Monday

Wat is Black Friday?

Black Friday is een Amerikaanse traditie die wordt gehouden op de vrijdag na Thanksgiving. Thanksgiving Day is de vierde donderdag in november. Van origine is Black Friday bedoeld om (kerst)aankopen te doen. Doordat veel families vrij zijn op deze dag en het kort op de kerstdagen plaatsvindt, is het een uitgelezen kans voor veel mensen om kado's in te slaan. Winkeliers spelen hier handig op in door (hoge) kortingen te hanteren op hun te verkopen spullen.

Wat is Cyber Monday?

Cyber Monday heeft eveneens met Thanksgiving en kerstaankopen te maken. Het is de maandag na Thanksgiving en daarom ook op de maandag na Black Friday. De dag en de naam slaan op de mogelijkheid om, naast fysieke aankopen in de winkel, online kerstaankopen te kunnen doen. De term 'cyber' wordt vaker gebruikt om 'het internet' uit te drukken, aangezien het om digitale systemen en netwerken gaat. Vandaar deze naamgeving.

Geschiedenis van Black Friday en Cyber Monday

Zowel Black Friday als Cyber Monday zijn gekoppeld aan traditionele feestdagen. Zowel Thanksgiving als kerst spelen een rol. Nu is kerst welbekend. Thanksgiving Day is voor veel mensen minder bekend. Het is een traditie die stamt uit 1621 en specifiek door Amerikaanse ontdekkingsreizigers in het leven is geroepen. Bij de stichting van een stad (Plymouth) is gevierd dat ondanks een mislukte oogst er toch met hulp van indianen voldoende eten en drinken aanwezig was. Ook schijnt de dag een Nederlandse grondslag te hebben. Voor de invulling van de dag is gekeken naar de viering rondom het Leidens Ontzet, waarbij na een dankbetuiging in de kerk alle aandacht werd gericht op eten.

De eerste Black Friday stamt uit 1924. In dit jaar bedacht winkelketen Macy's dat het zou helpen om aankopen te stimuleren door een parade te organiseren op de eerste vrijdag na Thanksgiving. President Franklin Roosevelt zag hetzelfde stimulerende effect. Roosevelt verplaatste in 1939 de Thanksgiving dag van de laatste donderdag van november, naar de vierde donderdag van november. Dit deed hij om de inwoners van de Verenigde Staten te stimuleren om eerder inkopen te gaan doen voor de kerst. Dit zou de economie ten goede komen. Vanaf die tijd wordt Thanksgiving ook wel Franksgiving genoemd. Vanaf 1941 is deze verplaatsing structureel gemaakt. Het werd sinds de jaren 50 ook echt Black Friday genoemd, nadat de politie in Philadelphia zijn handen vol had aan het vastlopen van het verkeer in de stad door mensen die kerstinkopen wilden doen.

Cyber Monday is heel wat later naar voren gekomen. Zoals aangegeven heeft het te maken met het doen van online aankopen. Dit werd pas veel later populair. In de jaren 90 van de 20e eeuw werd het fenomeen webwinkel goed op de kaart gezet. De term duikt voor het eerst op in 2005 en is bedacht door Ellen Davis en Scott Silverman. Hoewel Cyber Monday het online alternatief is van Black Friday, speelt het doen van online aankopen ook op die laatste dag een grote rol.

Bedrog of niet?

Hoewel het natuurlijk heel mooi is om hoge kortingen te krijgen op producten die je kado wil doen of voor jezelf wil gebruiken, worden er soms vragen gesteld bij deze commerciële koopdagen. Soms klinken de aanbiedingen te mooi om waar te zijn. Hoe kan het dat een product het ene moment veel duurder is dan het andere moment. Door extreme kortingen te hanteren ontstaan er allerlei vraagtekens over de echtheid van de aanbiedingen. Een winkel zou normaal gesproken failliet gaan als het zulke hoge kortingspercentages zou hanteren. Is er daarom sprake van bedrog of zijn de kortingen echt?

Een Britse nieuwswebsite (The Independent) publiceert in 2018 op basis van een onderzoek van consumentenorganisatie Which?, dat in Groot-Brittannië 87% van de Black Friday-aanbiedingen op een ander moment in het jaar goedkoper is. Dat is een fors percentage. Voor Nederland geldt dat de Consumentenbond in datzelfde jaar niet heeft kunnen vaststellen dat prijzen vooraf werden verhoogd om nep-aanbiedingen te creëren. Er worden wel slimmigheden bedacht rondom de presentatie van prijzen. Bijvoorbeeld worden in reclames de adviesprijzen gehanteerd in plaats van de echte verkoopprijzen. Dat kan een vertekend beeld opleveren.

Gezond verstand

Het is dus raadzaam om het logische verstand te gebruiken rondom Black Friday en Cyber Monday. Er kunnen rondom deze dagen mooie en echte aanbiedingen zijn, maar besef dat er ook trucage bij kan zitten. De vraag is overigens ook of dat laatste erg is. Als er een mooie korting is en je hebt het product nodig, waarom zou je het dan niet aanschaffen?