Drie koningen (of toch vier?)

Naar aanleiding van de geboorte van Jezus Christus, volgen een aantal wijzen de ster om de nieuwgeboren koning hulde en geschenken te brengen. Wanneer zij het kind gevonden hebben, vallen zij op hun knieën neer en bieden het kind de geschenken aan: goud, wierook en mirre

De drie koningen

In de bijbel wordt alleen in het evangelie van mattheus gesproken over de wijzen uit het Oosten, die het koningskind hulde en geschenken kwamen brengen. Mattheus spreekt nergens over een bepaald aantal wijzen en ook noemt hij geen namen. Dit is tot op heden nooit enige reden geweest dat rond de drie koningen (wijzen) een ware cultus ontstond.

Het verhaal uit de Bijbel

Naar aanleiding van de geboorte van Jezus Christus, volgen een aantal wijzen de ster om de nieuwgeboren koning hulde en geschenken te brengen. In Bethlehem aangekomen brengen zij grote verwarring bij koning Herodes. Hij weet namelijk helemaal niets over een nieuwe koning en verzoekt de wijze hem op de hoogte te brengen als zij hem gevonden hebben.
Wanneer zij het kind gevonden hebben, vallen zij op hun knieën neer en bieden het kind de geschenken aan: goud, wierook en mirre. De wijzen gewaarschuwd door middel van een droom, gaan niet terug naar koning Herodes en keren huiswaarts via een andere route. Ook het jonge gezinnetje vlucht nog in dezelfde periode naar Egypte. Jozef kreeg ook een droom waarin een engel hem vertelt dat Herodes het kind wil doden. Hij moet naar Egypte vertrekken en daar blijven totdat God hun terug roept.

De vieringen van Drie koningen

Op 6 januari wordt onder de Christenen Drie-Koningen geviert. Driekoningen is het feest waarmee de `kerstkring`van twaalf dagen wordt afgesloten. De feesten beginnen op 24 december, kerstavond, en eindigen op 6 januari. Volgens de overleveringen brengt, na deze dag nog kerstversiering in huis hebben, ongeluk.

Driekoningen was eeuwenlang het feest van de armen. Zingend van deur tot deur, scharrelden ze iets eetbaars, en liever nog geld, bij mekaar.

De drie koningen zouden volgens de verhalen de volgende koningen zijn:

Melgior, koning van Arabië, bracht hem Goud, een teken dat Jezus de Koning der Koningen zou worden

Caspar, koning van Tarsus, gaf hem Wierook. Een teken dat Jezus zou worden geëerd

Baltazar, koning van Ethiopië, bood Jezus Mirre, een parfum waarmee de doden werden ingewreven, om aan te geven dat Jezus zou lijden en sterven

Vieringen in Europa

In Europa wordt ook Driekoningen gevierd, niet alleen in Nederland. Op heel veel plaatsen trekken Driekoningen-stoeten rond.

In Rome trekt niet de Driekoningen-stoet rond, maar de heks Befana door de straten rond. Alle heksen, groot en klein hebben één ding gemeen: ze hebben snoep bij zich voor kinderen. Net als in Spanje krijgen de kinderen cadeau´s in hun schoen of kous. Alleen deze worden gebracht door…………juist de heks Befana.

In Polen wordt dit feest in huiselijke kring gevierd met permanent gedekte tafels. Midden op tafel ligt een soort vogelnest van stro. Dit als een herinnering aan de kribbe in de stal. Hierover heen wordt een tafelkleed gelegd. In het ontstane holletje wordt een stukje ouwel gelegd. Iedere gast breekt hier een stukje van af en eet dat op. Dit betekent ongeveer: Het gaat je goed in dit nieuwe jaar, moge honger en ellende je bespaard blijven.

In Beieren bestond de gewoonte om op driekoningen met een stuk gewijde krijt op de huisdeuren de letters CMB (Christus Mansionem Benedicat, dit betekent: moge Christus deze woning zegenen) met een jaartal. In de volksmond verbasterde deze afkorting al heel gauw tot Casper Melchior en Balthazar.

In Spanje is het voornamelijk een kinderfeest. Kinderen schrijven een brief met een verlanglijstje naar de driekoningen. Op 6 januari zijn er optochten waarbij de koningen snoepgoed naar de kinderen gooien. Er wordt een driekoningenbrood gebakken. Degene die de boon vindt die in het brood wordt meegebakken, die is voor de dag de baas. Na de optocht zetten de kinderen hun schoenen onder de kerstboom. Ook leggen ze cadeau´s neer voor de koningen en hun kamelen (cognac, walnoten en water). Lieve kinderen vinden de volgende dag cadeau´s onder de boom, stoute kinderen een zakje houtskool (gemaakt van suiker).

Russische legende over de 4e koning

Niet iedereen weet dat er naast de drie wijze nog een vierde koning was die uit het Oosten op weg was gegaan om de ster te volgen, die hem naar het goddelijk kind zou leiden. Zijn naam was Coredan. Hij had drie waardevolle rode edelstenen meegenomen. En hij had met de drie andere koningen een duidelijke ontmoetingsplaats afgesproken. Onderweg werd het rijdier van Coredan kreupel. Toen hij op de afgesproken plaats aankwam, stond hij daar alleen. In de stam stond een boodschap gegrift: ze zouden hem in Bethlehem opwachten.

Coredan reed verder. Tot hij aan de rand van de weg een kind zag. Het huilde en bleek vrij ernstig gewond. Hij nam het op zijn paard en reed ermee terug naar het dorp waar hij net was doorgekomen. Daar vond hij een vrouw die het kind wilde verzorgen. Hij nam een van de edelstenen, gaf het haar en zei: "Geef het kind de beste zorgen." Daarop reed hij verder, zijn vrienden achterna. Hij zag de ster niet meer.
Op een dag verscheen de ster hem weer. Hij reed er achteraan. Zij voerde hem door een stad waar hij een rouwstoet tegen kwam. Achter de baar liep een vrouw met haar kinderen. Het was hun man en vader die naar het graf werd gedragen. Het gezin had vele schulden en na de begrafenis zouden de vrouw en kinderen als slaven worden verkocht. Coredan nam de tweede edelsteen, en gaf hem aan de vrouw. "Betaal wat je schuldig bent en koop een huis met tuin en akkergrond, zodat jullie een eigen huis hebben."
Hij keerde zijn paard en wilde weer de ster achterna die verdwenen was . Toch verscheen de ster op een dag weer. Zij leidde hem door een vreemd land, waar een oorlog woedde. In een dorp hadden soldaten de boeren bijeen gedreven om ze allen te doden. Vrouwen en kinderen huilden. Vertwijfeld en vol afschuw keek koning Coredan toe. Hij had nog slechts één edelsteen. Wat zich afspeelde was zo afgrijselijk dat hij niet laarzelde. Hij nam zijn laatste steen kocht daarmee de mannen vrij en spaarde het dorp van de verwoesting. Hoe hij ook met zijn ogen de hemel afspeurde, nergens was zijn ster nog te bekennen. Jarenlang zwierf hij rond. Hij raakte alles kwijt, zodat hij zelfs ging bedelen. Niettemin bleef hij zwakkeren helpen en zieken verzorgen. Op een dag kwam hij in een havenstad en zag daar hoe een man weggevoerd werd uit zijn gezin om als strafgevangene op een galeischip te gaan werken. Coredan smeekte de man vrij te laten en bood zelfs aan om zijn plaats in te nemen … wat prompt aanvaard werd. De vernedering was groot toen hij in de ketens werd vastgeklonken.

Jaren gingen voorbij. Het slavenwerk viel hem steeds zwaarder. En mede door gebrek aan verzorging kwijnde hij weg. Hij had alle hoop al opgegeven, toen op een dag gebeurde wat hij niet meer had durven dromen: hij werd vrijgelaten. Aan de kust van een vreemd land werd hij aan wal gezet. De nacht daarop droomde hij van zijn ster en van de tocht die hij als jongeman had ondernomen. En in zijn droom hoorde hij plots een stem: "Sta op en vertrek. Haast je!" Hij opende zijn ogen en zag aan de hemel weer zijn ster, schitterender dan ooit. Meteen ging hij op stap en volgde haar. Zij voerde hem tot bij de poort van een grote stad. Daar werd hij opgenomen in een massa van opgewonden mensen, die de stad uittrokken tot buiten de muren. Op een heuvel stonden drie kruisen opgericht. Boven het middelste kruis bleef zijn ster staan. Direct daarop flitste er een bliksemstraal uit de hemel die de oude man op de grond wierp. In doodsangst kreunde hij: "Moet ik dan toch sterven zonder U gezien te hebben? Ben ik dan toch vergeefs als een pelgrim door steden en dorpen getrokken om U te vinden, Heer?" De man aan het kruis keek hem aan met een blik waaruit goedheid en liefde spraken. En hij zei: "Coredan, jij hebt mij getroost toen ik bedroefd was, en gered toen ik in levensgevaar verkeerde; jij hebt mij gekleed doen ik naakt was." Toen slaakte hij een luide kreet en gaf de geest.
Een diepe innerlijke rust daalde over Coredan. Hij wist nu zeker: "Dit is de koning van de wereld, de man die ik al jaren heb gezocht."