Kerststal met os of poolvos?

Na Sinterklaas wordt de jaarlijkse kerstboom weer van stal gehaald. Dan wordt ook traditioneel in heel veel huisgezinnen de kerststal weer neergezet. Deze blijft, net als de boom, meestal staan tot 6 januari, drie koningen. Met het neerzetten van deze stal, compleet met "huisdieren" probeert men het geboorteverhaal van Jezus Christus iets tastbaarder te maken, of het huis nog gezelliger .

Algemeen

• Wanneer men rond de kerstdagen de jaarlijkse kerstboom in huis haalt en deze gaat versieren, wordt ook traditioneel in heel veel huisgezinnen de kerststal weer neergezet. Deze blijft, net als de boom, meestal staan tot 6 januari, drie koningen. Met het neerzetten van deze stal, probeert men het geboorteverhaal van Jezus Christus iets tastbaarder te maken.
• Er zijn oud bewaarde kerstvoorstellingen bekend, van marmer of steen (bijv. op kerkmuren) of schilderen op hout (iconen). En natuurlijk kent men allemaal de gebrandschilderde ramen in de veelal oude kerken.
• In 1207 vaardigde Paus Innocentius een verbod uit op de uitvoering van het kerstspel. Dit deed hij omdat er steeds meer “wereldse” elementen in het spel werden betrokken, zodat het originele kerstverhaal in gevaar kwam.
• De eerste groep van losse beelden kwam, uiteraard, uit Italië. Er is een oude groep bekend van 1289, die in een kerk in Rome staat. De oudst bekende kribbe in Nederland komt uit Roermond uit 1370.

Franciscus van Assisi

De in het Westen bekende stal, met het gezinnetje, de herders, wijzen, schapen, os en ezel hebben we te danken aan Franciscus van Assisi. In 1223 heeft hij verzocht aan paus Honorius III en kreeg toestemming om het kerstverhaal met levende personen na te spelen. Hij heeft een locatie gekozen in het bos bij Greccio, waar hij een stalletje bouwde. Op Kerstavond (24 december) werd hier een Heilige mis opgedragen. Franciscus had het idee dat het Goddelijk kind zelf onder de gedaante van brood en wijn aanwezig zou zijn.
Er is een legende die vertelt dat: Toen Franciscus het Evangelie zong en gekomen was bij de woorden "en legde hem neder in de kribbe", knielde hij neer om het geheim der menswording te overwegen en zie in zijn armen kwam een kindje, omstraald van schitterend licht.
Het zijn dan ook zijn volgelingen (de franciscanen) die het gebruik van het stalletje van Bethlehem hebben verspreid.

Grot of stal

De westerse kerken hebben het altijd over een stal, de oosterse kerk over een grot.
In de bijbel, wordt het woord stal helemaal niet genoemd. Wel wordt over een voerbak gesproken. Een christelijke filosoof, de Heilige Justinus die in de twee eeuw na Christus leefde, werd Jezus geboren in een grot. Tot aan vandaag wordt deze grot nog steeds als bedevaartsplaats bezocht in Bethlehem.

De kerststal wereldwijd

De franciscanen hebben de stal onder andere naar Mexico gebracht. De stallen in o.a. Brazilië en Japan komen van de Jezuïeten. Ook zijn er heel veel kerstgroepen in Zuid- en Midden Amerika te vinden.
Enkele leuke varianten op de westerse kerststal, waaruit blijkt dat ieder volk of land zijn eigen cultuur en gebruiken heeft toegepast.

• De oorspronkelijke bewoners van Amerika waren natuurlijk de indianen. Zij hebben hun kindeke Jezus niet in een kribbe in de stal gelegd, maar in een wigwam. Ook kennen zij niet de os, maar er wordt een bizon naast de kribbe gelegd om deze te verwarmen
• Spaanse of Portugese kerststallen kunnen vergezeld gaan van een haan. De haan staat voor het aanbreken van de dag (licht). Er zijn Spaanse legenden die verhalen dat de haan als eerste de geboorte van Jezus hebben gekraaid
• In Tibet wordt in plaats van de os, een langharige yak in de stal geplaatst
• Bij de Eskimo´s waren de brengers van de stal ook heel creatief. In plaats van de os en ezel, worden hier de poolvos en de zeehond als stalbezoekers gebruikt. De kribbe wordt gemaakt uit een ijsblok(je). De huisvesting is natuurlijk geen stal maar een……………..juist iglo
• In Burundi kent met geen ezels, alleen de door een missionaris geplaatst exemplaar in de stal. Hier plaatst men over het algemeen koeien, schapen en geiten. Behalve de schapen zijn er niet alleen herders, maar een hele schaapherderfamilie
• Op de Filippijnen vind je ook zelden een ezel, soms een waterbuffel in plaats van een os. Hier is echter de ster het belangrijkste
• Ook in Hong Kong zijn er kerststallen. In dit gedeelte van de wereld is ook de ezel een onbekende van de beeldengroep. Eigenlijk kent Hong Kong helemaal geen dieren in de kerststal. Hier worden de stallen steeds vaker vervangen door wat meer stedelijke varianten, onder andere bij een achtergrond van gebouwen of een kindeke dat onder een fly over (brug) wordt geboren
• In Venezuela kent men de ezel en os, dus deze worden ook in de stal geplaatst. Hiernaast plaatst men een heel arsenaal van lokale dieren rondom de kribbe, van kippen, konijnen en zelfs lama´s. Tevens is er veel kleur aanwezig