Belle van Zuylen

Isabelle de Charrière, beter bekend als Belle van Zuylen (1740 – 1805), was een vrouw die haar tijd in sommige opzichten ver vooruit was. Met haar Verlichte opvattingen over bijvoorbeeld het huwelijk (“Men moet niet uit berekening trouwen, alleen uit liefde”), kon ze sommige mensen nogal eens verbaasd doen staan. Hoe kan het dat juist zij al zover haar tijd voor was met haar ideeën? En welke invloed had dat eigenlijk op haar eigen leven? En op het leven van haar omgeving? Kortom, wat heeft Belle van Zuylen betekend voor de mensen van vroeger en wat betekent ze nu nog voor de mensen van nu?

Leven

Belle van Zuylen is geboren in een goede familie, een adellijke familie, in Nederland.Ze had het goed thuis en kreeg alle mogelijkheid om haar horizon te verbreden. Op haar tiende levensjaar ging ze bijvoorbeeld een jaar naar Frankrijk om Franse lessen te volgen. Maar ook volgde ze privélessen Engels, Italiaans, Latijn, Duits, muziek, natuurkunde, wiskunde en ze kreeg godsdienstles. Ze had hierdoor een grote voorsprong op leeftijdsgenoten, omdat echt studeren voor vrouwen nog niet mocht. Ze kon zich hierdoor al snel een goed en intelligent beeld van de wereld vormen en ze vond het heerlijk om daar in haar vrije tijd op los te filosoferen. Ze hield ervan om te schrijven, in alle opzichten, zo schreef ze brieven, (zelf)portretten, fabels, novelles, pamfletten, toneelstukken, opera’s en muziekstukken.

Liefdesleven

Belle van Zuylen heeft een nogal turbulent liefdesleven gehad, ze was populair bij de adellijke jongens maar was zelf nogal kieskeurig, waardoor ze aardig wat mannen langs heeft zien komen en gaan. Bijvoorbeeld David-Louis de Constant d’Hermenches (1722 – 1785), hij was een getrouwde Zwitserse man die in dienst van de Staten-Generaal was. Nadat ze deze man had ontmoet ontstond een vijftien jaar lange brievencorrespondentie. Deze brieven zijn bewaard gebleven en hieruit is later gebleken dat tijdens deze vijftien jaar veel van Belle’s Verlichte ideeën zijn ontstaan. Constant heeft in zijn brieven ook een paar keer opgemerkt hoe hij haar bewonderde om haar gedachtegang en heeft zelfs een keer geschreven dat hij haar brieven beter vond dan de brieven van de grote filosoof Voltaire. Deze correspondentie werd natuurlijk niet goed gekeurd door haar omgeving, ze vonden het raar dat Belle zich zo afzette tegen de adellijke tradities, een vrouw hoorde in die tijd onderdanig en deugdzaam te zijn, maar dat was alles wat Belle juist niet wilde, ze wilde onafhankelijk zijn.

Deze onafhankelijkheidsdrang is ook een van de hoofdredenen dat ze een tijd later een huwelijksaanzoek van James Boswell (1740 – 1795) afwijst. Het is een goede man, maar hij stelde eisen aan hun huwelijk, zo stond hij Belle niet meer toe te corresponderen met andere mannen zonder zijn toestemming. Belle heeft hem daarom afgewezen en later in een brief aan hem geschreven: “Ik zou niet deugen je vrouw te zijn, ik heb namelijk geen talent voor ondergeschiktheid”. Ze besloot uiteindelijk om dan maar te kiezen voor een leven zonder man, ze weet niet waar ze haar prins op het witte paard zou moeten zoeken en ze dacht dat haar perfecte kandidaat er wel nooit zou komen. Haar vader accepteerde dit niet, dus uiteindelijk koos Belle voor een verstandshuwelijk met de oude huisleraar van haar broers, Charles-Emmanuel de Charrière, deze man had veel kennis en stond voor de Verlichting, ze zou hier dus geen ondergeschikte rol in het huwelijk krijgen en daar kon ze wel mee leven. Wel gaan de geruchten dat Belle Charles een eed heeft laten zweren dat hij haar vrij moest laten in haar doen en laten.

Werk

Veel van het werk dat gepubliceerd is van Belle zijn brieven, brieven naar bijvoorbeeld de eerder genoemde Constant d’Hermenches of een paar jaar later, brieven naar de neef van deze Constant, Benjamin Constant (1767 – 1830) waar Belle een verhouding mee heeft gekregen. Een van haar eerste werken dat is gepubliceerd is Le Noble. Belle was 22 jaar toen ze deze novelle anoniem uitbracht. Het was namelijk een satire over alle vastgeroeste tradities binnen de adel. Al snel ontdekte haar ouders dat het Belle was die dit had geschreven, haar vader was woest en heeft gezorgd dat alle uitgaven zo snel mogelijk uit de handel werden genomen. Weer een punt waarop Belle liet zien anders te zijn dan de andere adellijke meisjes. Men zegt dat ze zelfs op dat punt nog heeft gezegd “Ik vraag geen vrijheid van mening, die heb ik gewoon!”. Ze schreef haar boeken in het Frans, omdat Frankrijk in deze tijd hoog in cultureel aanzien stond. Bovendien paste de nieuwe intellectuele stroming, de Verlichting, perfect bij Belle en haar gedachten.

In 1787 publiceerde ze een van haar meest succesvolle romans, Caliste, het was een briefroman die zich afspeelde in Engeland en waarin Belle beschreef hoe moeilijk het was om je te onttrekken aan de wil van je ouders. Er zijn mensen die beweren dat ze deze briefroman deels autobiografisch heeft geschreven, ook zij had moeite om zich te onttrekken aan de wil van haar ouders. Die hadden immers liever gezien dat Belle was getrouwd met één van de partners die haar vader voor haar had uitgekozen, maar waar ze misschien niet helemaal vrij bij kon zijn en die ze dus heeft afgewezen.

Heden

Maar welke sporen heeft Belle van Zuylen nu achtergelaten in het heden? Om te beginnen is het misschien belangrijk om te weten dat Belle invloed heeft gehad op de ideeën van filosofen als Voltaire, Kant en Rousseau. Ze heeft zelfs geholpen met het schrijven van de autobiografie van Rousseau en ze had vaak correspondenties met Voltaire en Kant. Uit hun brieven naar Belle blijkt ook dat zij haar gedachten over hun eigen ideeën belangrijk vonden en ook echt meenamen in hun eigen filosofie. Oftewel, de grote filosofen die we vandaag de dag nog vaak tegenkomen in de literaire en filosofische wereld zijn deels beïnvloed door Belle van Zuylen. Uit haar boeken worden nog steeds ideeën gebruikt om over te filosoferen en ook de emancipatie heeft ze beïnvloed met haar onafhankelijke houding. Ze is een voorbeeld geweest voor veel vrouwen in de jaren ’60 en ’70 die ook wilden laten zien dat ze onafhankelijk waren en niet meer langer ondergeschikt aan de man wilden zijn.

Conclusie

Al met al valt er te concluderen dat Belle van Zuylen inderdaad een bijzondere vrouw was, ze heeft laten zien dat ook vrouwen in haar tijd onafhankelijk konden zijn en heeft zich afgezet tegen alles wat traditioneel was. Hiermee is ze een voorbeeldfunctie geworden voor zowel de mensen in de 18e eeuw als mensen in de tegenwoordige tijd. Ze heeft veel mensen laten inzien dat ze voor zichzelf op kunnen en moeten komen en ik denk dat ze een boegbeeld is geworden voor de vrouwenemancipatie. Een vrouw om een voorbeeld aan te nemen en om te bewonderen voor haar moed.