Elena Ceausescu, "Moeder der Roemenen"

Elena Ceausescu was de vrouw van de Roemeense dictator Nicolai Ceausescu die het land met ijzeren hand regeerde van 1967 tot 1989. "Achter elke sterke man staat een sterke vrouw" hoewel in dit geval het woord “slecht” meer op zijn plaats is. Wie was deze vrouw die zich zo enorm de haat van de Roemenen op haar hals wist te halen dat men bij de executie van het tweetal juichte om haar dood?

Jeugd

Elena Ceausescu werd op 7 januari 1916 geboren in Petresti in Zuid-Roemenië als Elena Petrescu. Zij groeide op in een arm boerengezin. De lagere school maakte zij niet af vanwege haar slechte leerprestaties. Wel was zij goed in zingen en gymnastiek. Zij vertrok zonder opleiding naar Boekarest samen met haar broer en kreeg eerst een baantje in een medicijn- en later in een textielfabriek.

Communistische Partij

In 1937 sloot ze zich aan bij de Roemeense Communistische Partij en ontmoette daar de nog jonge Nicolai Ceausescu, secretaris van de communistische jeugdbeweging. Ceausescu werd regelmatig opgepakt wegens ophitsingen tegen de Roemeense regering.

Tweede Wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog doken de Ceausescu’s onder voor de troepen van de fascistische dictator maarschalk Ion Antonescu. Roemenië werd in 1944 veroverd door het Rode leger van de Sovjet-Unie. De Communistische partij werd een legale partij en nam deel aan de Roemeense regering met steun van de Sovjet-Unie.

Na de Tweede Wereldoorlog

Kort na de oorlog trouwden de twee en ging Elena werken als secretaresse bij de partij.

De communisten zetten in 1947 de Roemeense koning Michael af en het land werd een volksrepubliek. De Roemeense Communistische Partij werd tot 1989 de enige legale partij in Roemenië. Ceausescu klom in de gelederen van de Communistische Partij. Hij was eerst secretaris van de communistische jeugdbeweging, kandidaat-lid van het Centrale Comité van de Roemeense Communistische Partijlid van het Politbureau en vice-minister van Landbouw en Defensie. In 1965 werd hij de opvolger van de eerste leider Gheorghiu Dej en in 1967 voorzitter van de Staatsraad (staatshoofd). In 1974 werd hij president en liet hij zich Conducator (leider noemen). Andere bijnamen van Ceausescu waren: “het genie van de Karpaten”, “de Wakende Eik aan de Donau” en “de Geliefde Zoon van het Volk”.

Ook Elena maakte carrière binnen de partij en werd secretaris bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Zij liftte mee op de succesvolle carrière van haar man. Eerst als lid van de Centrale Commissie, later als lid van het Centraal Comité, het Uitvoerend Comité en uiteindelijk als vice-minister president in 1980. Ook wist Elena als analfabete “carrière te maken” in de wetenschappelijke wereld. Zij studeerde af in natuur- en scheikunde en werd tot voorzitster van de Opperste Economische Raad gekozen. Zij schreef diverse wetenschappelijke publicaties (waarschijnlijk liet zij dit doen door anderen) en is in bevriende landen regelmatig onderscheiden voor haar prestaties op wetenschappelijk gebied. Zo had zij diverse buitenlandse eredoctoraten (doctoratus honorus causa) op haar naam staan die haar bij staatsbezoeken protocollair werden verstrekt. Ook stond ze aan het hoofd van het Scheikundig Instituut in Boekarest. Haar medewerkers zullen later vertellen dat ze uitsluitend modebladen las en dat ze niet eens de scheikundige formule van water kende.

De levensstijl van Elena

Elena beschouwde het Roemeense volk als “wormen” die alleen onder de duim konden worden gehouden met zwaar werk en voedselrantsoenering. De gemiddelde Roemeen kon nauwelijks in het levensonderhoud voorzien terwijl de Ceausescu’s er een corrupte, weldadige levensstijl op na hielden. Het vernietigen van kleding die slechts een dag gedragen was en levensmiddelen die over waren was heel normaal voor hen. Om over de duizenden paar schoenen, de bontjassen van Elena en de paleizen maar te zwijgen. Naast de vele geschenken die zij van bevriende staatshoofden cadeau kregen zoals de luxe auto’s van Nixon en de Mercedes van Willy Brandt waren de Ceausescu’s ware kleptomanen bij staatsbezoeken. De spullen die verdwenen waren uit de hotelkamers na hun bezoek zijn te talrijk. De spullen die zij kregen waren van hoge kwaliteit, de spullen die zij zelf bestelden van een enorme edelkitsch. Hun luxe leven kende geen grenzen. Daarbij had Nicolai smetvrees en na elke hand die hij schudde, kwam een medewerker zijn handen afnemen met een desinfecterende doek. De familie verdiende miljoenen dollars aan de verkoop van Joden en Volk Duitsers. Aan uitreisvisa werd tussen de 2.000 en 50.000 dollar per persoon verdiend afhankelijk van leeftijd, opleiding en beroep. De Ceausescu’s waren de rijkste personen van het land.

Elena en het Roemeense beleid

De Ceausescu’s zijn nooit populair geweest in Roemenië. Zij legden hun critici het zwijgen op door middel van de Securitate (de Roemeense geheime staatsveiligheidspolitie). Zij voerden een rampzalig binnenlands beleid. Veel van dit beleid werd ook geïntroduceerd door Elena zoals de wet op het verbod van het gebruik van anticonceptie en abortus. De Ceausescu’s verplichtten elke Roemeense vrouw onder de 40 jaar minimaal vier kinderen (later vijf) te hebben. Het agrarische en industriële beleid dompelden de Roemenen onder in armoede en ellende: illegale abortusdiensten en weeshuizen floreerden in deze tijd. De Ceausescu’s hadden namelijk bedacht dat de kinderen moesten opgroeien in weeshuizen om uiteindelijk geschoold te worden tot elitesoldaten van Ceausescu (zijn eigen Pretoriaanse garde). Deze weeshuizen waar het vaak aan van alles ontbrak (medisch en voedselvoorziening) waren een ware hel voor vele Roemeense kinderen. Het veroorzaakte bij vele jongeren emotionele en fysieke gezondheidsproblemen. Ook mocht er in de Roemeense huizen amper worden gestookt en mocht er weinig licht branden, Aan het einde van zijn regeerperiode wilden Ceausescu de plattelandsdorpen aan pakken. Roemenië moest mee in de vaart der volkeren. De boeren die in de dorpen woonden zouden worden ondergebracht in agrarische centra’s in de steden.

Persoonsverheerlijking

Ceausescu bouwde een ware persoonlijkheidscultus om hem en zijn vrouw heen. In het hele land waren portretten zichtbaar van het echtpaar en de ideologische geschriften van Ceausescu waren verplicht op elke Roemeense school. Afwijkende denkbeelden werden niet getolereerd en hard onderdrukt. Na staatsbezoeken aan China en Noord-Korea waren ze erg onder de indruk van de persoonsverheerlijking van Mao Tse Toeng en Kim Il Sung: parades, massabijeenkomsten etc. In Roemenië werden voortaan massabijeenkomsten in stadions ter ere van de grote leider en werden gedichten aan het echtpaar opgedragen. Elke tv-uitzending begon met nieuws wat de leider die dag weer had gedaan. Elena werd voortaan “de Beschermvrouwe van de wetenschap” genoemd en “Moeder der Roemenen”.

Revolutie en einde

In het najaar van 1989 waaide “de wind van verandering” door Oost-Europa. In vele landen vielen de communistische regimes (DDR, Hongarije, Tsjecho-Slowakije). De Ceausescu’s ontging dit natuurlijk niet maar zij wilden vasthouden aan hun macht. Zij dachten dat hun regime wel veilig was. In december 1989 brak er een opstand uit in Timisoara onder leiding van dominee Laszlo Tokes. De opstand werd onderdrukt en de Ceausescu’s vertrokken voor een staatsbezoek naar Iran. Bij terugkeer sloeg de vlam goed in de pan en sloeg de onrust over naar andere delen van het land. Ceausescu kondigt de noodtoestand af. Op een bijeenkomst in Boekarest op 20 december wordt hij uitgejoeld door de bevolking. De Securitate slaat de betogers uiteen. Het leger kiest uiteindelijk de kant van de opstandelingen. Nicolai en Elena Ceausescu kunnen ternauwernood vluchten met een helikopter vanaf het dak van hun paleis. Uiteindelijk worden ze op de vlucht gearresteerd. In een militair schijnproces dat slechts 55 minuten duurt worden de Ceausescu’s ter dood veroordeeld wegens genocide, corruptie en het ruïneren van de economie. Elena doet nog een keer een beroep op de militairen die haar vastbinden met de volgende zin: “Ik ben jullie moeder. Niet mijn handen vastbinden kinderen”. Het is tevergeefs. Op Eerste Kerstdag van het jaar 1989 vinden beiden de dood voor het vuurpeloton. De beelden gaan de wereld over. Aan het dictatoriale regime is na 22 jaar onderdrukking een eind gekomen. Weinigen treurden om de dood van Elena en haar man.