Kolonisatie door Europese landen

Kolonisatie door Europese landen Eind 15de eeuw vond er een belangrijke verschuiving plaats in de wereldhandel. Door het wegvallen van de handel via de Arabische landen, waren de Europese landen gedwongen zelf op zoek te gaan naar de specerijen en grondstoffen die voorheen uit Azië en Afrika kwamen. In deze tijd begonnen de grote ontdekkingsreizen. De Europese landen breidden hun macht uit over de hele wereld en vestigden buiten hun landsgrenzen nieuwe gebieden: de koloniën. Wat zijn de gevolgen geweest vanaf ongeveer 1500 tot en met het heden van de kolonisatiedrift van de Europeanen?

Ontwikkeling in de loop van de tijd: kolonisatie en imperialisme

Steeds meer Europese staten gingen andere staten veroveren. Ze zouden niet meer alleen maar handelsposten plaatsen, maar ze nu ook echt besturen en tot hun gebied rekenen. Deze manier van kolonisatie zou bekend worden als imperialisme. Een kolonie gaf veel aanzien, waardoor er kolonies ontstonden waarvan de kosten hoger waren dan de opbrengsten. De veroveringen werden mede mogelijk door de snelle technische ontwikkeling die in Europa had plaatsgevonden, waardoor moderne snelvuurwapens beschikbaar waren, waartegen een primitief leger niet opgewassen was. De gevolgen voor Europa waren groot. De koloniën betekenden een uitbreiding van de Europese economie op wereldniveau. Doordat er nieuwe grondstoffen en nieuwe markten beschikbaar kwamen werd de economie sterker. Maar ook de gevolgen voor de koloniën waren groot. Vooral vanaf de 19e eeuw konden de koloniën zichzelf minder goed voorzien en werden ze afhankelijk van importen. Daardoor verarmden ze.

Door het imperialisme werd het zelfvertrouwen van de Europeanen veel sterker. Duitsland bleef achter in de strijd om de koloniën. Dat maakte Duitsland gespannen. Daardoor werd geheel Europa meer gespannen. Het minderwaardige zelfbeeld dat de Duitsers hierdoor hadden was mede een aanleiding voor het ontstaan van belangrijke wereldoorlogen. Vooral de tweede wereldoorlog was een keerpunt in de geschiedenis van de gekoloniseerde gebieden.

Vanaf ca. 1945 (na WOII): staten worden zelfstandig

Na de tweede wereldoorlog was een nieuwe wereldorde ontstaan. Veel landen die eeuwenlang beheerst waren door Europese landen eisten nu hun zelfstandigheid op. In de periode 1948 tot 1970 werden de meeste voorheen gekoloniseerde landen zelfstandig. Soms na een hevige strijd. Zo is bijvoorbeeld de zelfstandigheid van Indonesië zwaar bevochten: Nederland probeerde in 1948 tot het laatste moment om de Indonesiërs te dwingen om de Nederlandse bestuurders te gehoorzamen.

De kolonisatiedrift vanuit de Europese landen heeft wereldwijd vergaande gevolgen gehad die men vandaag nog steeds terug kan vinden. Zo is bijvoorbeeld te verklaren waarom men in Zuid-Amerika Spaans spreekt, waarom men in de binnenlanden van Afrika Rooms-Katholiek is en waarom de door Engeland beheerste gebieden nog steeds gezamenlijk activiteiten hebben in het Gemenebest verband.

Kolonisatie per land

In de onderstaande tekst is per land kort beschreven hoe hun kolonisatiedrift er uit zag, om welke periode het ging, wat de kenmerken waren en wat er vandaag de dag nog van terug te vinden is.

Spanje en Portugal

Spanje en Portugal waren de eerste Europese landen die gingen koloniseren. Spanje hield zich vooral bezig met Amerika, waaronder voornamelijk Zuid-Amerika. Rond de plaats waar Columbus in 1492 aan land kwam in Noord-Amerika, zijn grote delen veroverd. Dit breidde zich al snel uit tot ook delen in Zuid-Amerika, vanaf rond 1500. In Zuid-Amerika zijn dan ook alleen landen terug te vinden waar Spaans of Portugees (Brazilië) de belangrijkste en meest gesproken taal is. De Spanjaarden gingen niet zachtaardig te werk. In hun veroveringsdrift moordden ze de oorspronkelijke bewoners, de indianen, uit. Door de ziekten die de Europeanen met zich meebrachten en waar de indianen niet resistent tegen waren, stierven ook veel indianen. Alleen de indianenstammen die diep in het oerwoud gelegen waren, hebben de kolonisatiedrift ongeschonden kunnen overleven. Maar omdat het land inmiddels zeer sterk de Spaanse cultuur had overgenomen, hebben de indianen het vandaag nog steeds moeilijk. Ze leven in reservaten waarin ze met beperkingen op de oude manier kunnen voortleven. De Spaanse en Portugese koloniën werden in het begin van de 19de eeuw zelfstandig, vaak na een strijd tegen de Europese overheersers. Veel van de landen die toen ontstonden kennen een lange periode van dictatoriale bewinden. Tegenwoordig zijn deze landen wel democratieën maar de sporen van langdurige overheersing en dictators zijn nog steeds merkbaar.

Frankrijk

Frankrijk komt pas later in beeld wat betreft kolonisatie, pas vanaf het begin van de 17de eeuw. Er zijn twee belangrijke periodes te onderscheiden. In de eerste koloniale periode richtte Frankrijk zich vooral op Noord-Amerika. In het noorden waren de Spanjaarden en Portugezen nog niet vertegenwoordigd. De Fransen kwamen hier op hun ontdekkingsreizen terecht en stichtten er de kolonie Nieuw-Frankrijk (heet tegenwoordig Canada). Het was een erg dun bevolkt gebied. In deze delen spreekt men tegenwoordig nog steeds Frans. Behalve dit grote gebied stichtten de Fransen ook kleinere koloniën op verschillende punten op de handelsroutes langs de kust van Afrika en Zuid-Amerika. Ook een aantal eilanden werd door de Fransen in bezit genomen. Sommige daarvan, zoals La Reunion in de Indische Oceaan behoren nog steeds tot Frankrijk. Aan de Franse koloniën uit de eerste periode kwam een einde in de 18de eeuw door conflicten met Engeland, de Amerikaanse revolutie en in eigen land de Franse Revolutie.

De tweede Franse kolonisatieperiode begint als Frankrijk zich in 1830 richt op Noord-Afrika, Nadat in eerste instantie Algerije veroverd is, volgen er meerdere Noord- en Midden-Afrikaanse delen. In deze delen van Afrika wordt Frans de officiële taal. De Fransen brengen er ook het Rooms-katholieke geloof. In de jaren ’60 van de vorige eeuw worden veel van de landen in Afrika weer zelfstandig. Vaak gaat daar een bloedige strijd tegen de Franse overheersers aan vooraf. Maar in veel van de landen is er ook nog strijd als ze eenmaal zelfstandig zijn. Doordat onderlinge conflicten tussen stammen niet langer door een overheerser onderdrukt worden, monden deze uit in zeer bloedige burgeroorlogen.

Engeland

Engeland vormde de kern van het Britse Rijk dat in de periode vanaf 1500 het machtigste land in de wereld werd. De Britten pakten de kolonisatie anders aan dan de andere Europese landen. Ze werkten veel meer in samenwerking met de bevolking in de kolonies. De kolonies kregen de Engelse taal opgelegd en moesten hun bestuur organiseren zoals die in Engeland zelf. Ze gaven veel ruimte voor inspraak en probeerden in die landen democratieën op te zetten. Door de vredige opzet is er nog steeds een hechte band tussen de Britse koloniën, in de vorm van het Britse Gemenebest (Commonwealth of Nations). De landen gaan nog steeds vriendschappelijk met elkaar om en ontmoeten elkaar bijvoorbeeld bij de Gemenebest spelen die om de vier jaar plaats vinden. Ze spelen dan typisch Engelse spellen zoals cricket en rugby. In de landen spreekt men nog steeds zeer goed Engels, men rijdt meestal links en zijn er typisch Britse levensmiddelen te koop.

Nederland

Ook Nederland heeft een koloniaal verleden. Nederland begon rond 1600 met ontdekkingsreizen. Een van de beroemdste ontdekkingsreizigers was Abel Tasman die tussen 1642 en 1644 Tasmanië en Nieuw-Zeeland ontdekte. In de 16e eeuw hadden de Nederlanders hadden ook de route naar Indië gevonden en in het huidige Indonesië Nieuw-Indië. Nederland had ook gebieden in Noord- en Zuid-Amerika. Het meest bekende is Nieuw-Nederland en Nieuw-Amsterdam, gesticht in 1625. Nieuw-Amsterdam werd in 1674 overgedragen aan de Engelsen en is tegenwoordig overal ter wereld bekend als New York. In de voormalige Nederlandse koloniën vind je nog wel wat invloed van de Nederlanders maar over het algemeen niet heel veel. De Nederlanders hebben bijvoorbeeld nooit geëist dat men de Nederlandse taal als voertaal ging gebruiken.
© 2014 - 2024 Keiji, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Een ERP-pakket automatiseert de waardekringloopOver wat een ERP-pakket nu precies is en doet, wordt verschillend gedacht. Sommigen zien het als een logistiek pakket da…
Koloniaal verleden PortugalPortugal heeft een rijk koloniaal verleden. Het land heeft als eerste Europees land met vele Aziatische en Afrikaanse ge…
Kolonisatie van AlgerijeAlgerije is een voormalige kolonie van Frankrijk. De kolonisatie van Algerije vond plaats rond 1830 en duurde 17 jaar. H…
Dekolonisatie na de Tweede WereldoorlogVoor de Tweede Wereldoorlog, hadden veel Europese landen verscheidende kolonies. Na de oorlog veranderde dit echter en w…

De 12 stammen van IsraëlDe 12 stammen van IsraëlDe Israëlieten waren een niets van hun buurvolkeren afwijkende nomadenstam. Het feit dat zij een bijzondere God hadden,…
Vijf moorddadige despotenHitler is de beruchtste dictator van de afgelopen tweehonderd jaar, maar het is niet zijn regime dat de meeste moorden o…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Hidalgo, Pixabay
  • http://www.webklik.nl/user_files/2010_11/191440/SV%20hoofdstuk%205.pdf
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Europese_kolonisatie
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Kolonie_(staatkundig)
Keiji (8 artikelen)
Gepubliceerd: 27-10-2014
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Geschiedenis
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.