Het Akkoord van Linggadjati

Linggadjati, het is een magische naam uit het verleden. In dit Javaanse bergdorp kwamen Nederland en Indonesië zestig jaar geleden naar elkaar toe, in een poging om vrede te sluiten . Een half jaar later was die voorbij en brak de oorlog uit. Linggadjati, dorp van de vrede.

Onafhankelijkheidproclamatie

De Nederlanders wilden na de onafhankelijksheidproclamatie en het geweld wat daarop volgde eerst herstel van het gezag om pas daarna in overleg te gaan. De Republiekeinen wilden niets liever dan dat hun soevereiniteit, erkend werd, dat was het belangrijkste wat ze wilden. Beiden landen waren afhankelijk van de Engelsen, die voortdurend aandrongen op overleg. Het gevolg was, dat in februari 1946 de Nederlanders toch twijfelend in november van dat jaar het akkoord van Linggadjati, genoemd naar een bergdorp op Midden Java ondertekenden, en daarmee hetzelfbeschikkingsrecht van Indonesië erkenden. In het bergdorp was het waar de Republikeinen hun tweede officiële ontmoeting zouden hebben met Nederlandse vertegenwoordigers.

Punten waarover gepraat en vooral gediscusiëerd moest worden waren o.a.:

• De vorming van de Verenigde Staten van Indonesië en met name de rol van Nederland en die van de Republiek.
• De overgangsperiode: internationale status was voor de Republikeinen het uitgangspunt, terwijl Nederland de Republiek de facto, erkende.
• Het zelfbeschikkingsrecht van de gebiedsdelen.
• Oprichting van een federatie.
• De Unie.

Verenigde Staten van Indonesië

Nederland erkende de Republiek als de echte machthebber op de eilanden Java en Sumatra en beide partijen namen zich voor, samen te zullen werken aan de vestiging van een soevereine, democratische staat op federatieve grond, dus dat ze het op zouden delen in verschillende stukken, dit zou dan De Verenigde Staten van Indonesie gaan heten.
De republiek zou een deelstaat worden van de Verenigde Staten van Indonesië, die uiterlijk op 1 januari 1949 zouden zijn opgericht en met Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen de Nederlands-Indonesische Unie vormen. Aan het hoofd van deze unie zou het Nederlandse koningshuis staan.

Vertegenwoordigers

Voor het akkoord van Linggadjati vertegenwoordigde luitenant-gouverneur-generaal Hubertus van Mook ons land en voor Indonesië was dat Sjahrir. De overeenkomst van Linggadjati betekende een wijziging van het beleid van de Nederlandse regering, dat zo lang had bestaan. De eenheidsstaat werd nu opgedeeld. De Tweede Kamer nam echter een motie aan met een bepaalde kijk op het akkoord die Indonesië niet wilde accepteren. Vanwege deze twee varianten werd het daarom ook wel het dubbele akkoord van Linggadjati genoemd. Op 25 maart 1947 erkende Nederland officieel dit 'uitgeklede' Linggadjati. Ook over de uitvoering ervan ontstonden conflicten. In feite was er dus sprake van een tegenstelling die eigenlijk niet op te lossen viel tussen Nederland en Indonesië. Beide partijen wilden dat eigenlijk niet toegeven. De hoop om tot een oplossing te komen kon niet worden opgegeven. En daarom wordt op 25 maart 1947 met flink wat plechtigheden het officiële akkoord van Linggadjati getekend in Batavia. In de stukken die er bij horen staat letterlijk dat de Nederlandse regering er 'goede nota (aantekening)' van neemt de dat Republiek zich niet gebonden acht aan de 'aankleding'. Men ondertekent eigenlijk dus twee akkoorden: het naakte en het aangeklede. Dit kon natuurlijk niet goed aflopen, twee soorten akkoorden, zowel Nederland als Indonesië met grote meningsverschillen, het is toch echt duidelijk dat dit fout moest gaan, en dat ging het ook. Op 20 juli van dat jaar zegde de Nederlandse regering de overeenkomst op, waarna militair ingrijpen volgde d.m.v. 'Operatie Product'; de eerste van de twee politionele acties van Nederland in Indonesië.