De astronomie in beweging met Caroline Herschel

Caroline Herschel was een pionier in de sterrenkunde. Ze was de eerste vrouw om een komeet te ontdekken. Haar verwezenlijkingen stelden generaties vrouwen in staat om een wetenschappelijke carrière uit te bouwen, een vakgebied dat tot dan enkel aan mannen was voorbehouden.

Waardevolle opvoeding

Herschel werd in 1750 in Hannover geboren en groeide er tezamen met tien familieleden op. Haar vader wilde dat ze een zo hoog mogelijke opleiding kreeg wat tegen de principes van haar moeder was, maar ze was een ijverige en getalenteerde studente. Op tienjarige leeftijd liep ze tyfus op, zodat ze een groeistoornis opliep en klein bleef. Op haar tweeëntwintigste verhuisde ze naar het Engelse Bath om er bij haar broer Williams als huishoudster te gaan wonen. Intussen bleef ze haar studies muziek en wiskunde die ze als kind aanvatte verderzetten en ze raakte gefascineerd in de astronomie, de hobby van haar broer.

De astronomie trekt aan

Ze begon als haar broers leerling en sleep en polijstte lenzen voor zijn snel groeiende telescoopzaak. Al snel werd de astronomie haar grote passie en werd ze zelf sterrenkundige. William schonk haar haar eerste Newtontelescoop, waarmee ze in 1783 drie nieuwe nevels ontdekte. Tussen 1786 en 1797 identificeerde zij acht nieuwe kometen. Haar eerste werd de Herschel Komeet (C/1786P1). Ze was de eerste vrouw die een komeet ontdekte en tot 1980 hield haar record stand van de meest ontdekte kometen door een vrouw.

Aan het hof van George III

Toen Herschel 32 was benoemde koning George III haar broer als zijn persoonlijke astronoom met een jaarlijks loon van 200 honderd pond. Als zijn assistente ontving zij vijftig pond per jaar. Zo werd zijn de eerste wetenschapsvrouw die erkend werd voor haar academisch werk en haar onderzoek. Aangenomen wordt dat zij meer werk dan haar broer verrichtte. Als Williams assistente deed zij de ingewikkelde berekeningen die hun onderzoek vergde en documenteerde zich uitvoerig voor hun proeven en het opstellen van de resultaten.

Zij catalogiseerde zowel haar als Williams ontdekkingen, de planeet Uranus inbegrepen, alsook sterrengroepen, kometen en nevels en publiceerde het allemaal na Williams dood in 1822. Nadat ze haar catalogus hadden ontvangen werd haar door de Royal Astronomical Society en de Royal Irish Academy als eerste vrouw het erelidmaatschap toegekend in 1835. In 1846 kreeg ze de Gouden Medaille voor de Wetenschap van de koning van Pruisen voor haar levenslange inzet voor en haar verwezenlijkingen in de astronomie. Ze stierf twee jaar later op 98-jarige als een wijd erkende wetenschapsvrouw.

Caroline Herschel in het kunstwerk de Dinner Party van Judy Chicago

Caroline Herschels plaats is ingericht in functie van de astronomie en haar schitterende verwezenlijkingen. Het oog in het midden van haar bord is het oog van de onderzoeker door de telescoop om de structuur van het heelal te ontdekken. De verluchte letter ‘C’ van haar naam bevat het soort van telescoop die ze van haar broer had gekregen om haar carrière op te starten. De vorm rond haar naam komt van Herschels eigen voorstelling van de Melkweg.

De tafellegger werd geheel ontworpen en geborduurd met beelden uit het heelal: wolken, sterren en voorstellingen van de acht door Herschel ontdekte kometen in een tijdsbestek van elf jaar. De hoofdmoot van de legger vormt het beeld van een fel flikkerende ster of zon die door concentrische cirkels doorkruist wordt om het catalogiseren en het in kaart brengen aan te geven. Astronomische notities en verwijzingen naar de banen van de kometen zijn ook op de achterzijde van de legger geborduurd. Gouden en zilveren draden versieren het donkermarineblauw en de pikzwarte hemel, waardoor het lijkt alsof de sterren ter ere van Herschels onschatbare bijdragen aan de sterrenkunde hun helder licht verspreiden.