Finland van 1200 tot 1800 onder heerschappij van Zweden

Zweden is lange tijd de baas geweest over Finland. Het land hoorde van 1200 tot 1800 tot het land Zweden. Opvallend is dat de Finnen zich daar altijd naar geschikt hebben. Er was geen sprake van spanning tussen de Zweden en de Finnen. In beide landen waren dezelfde wetten van kracht.

Kerken

De Finnen hadden officieel wel inspraak bij het kiezen van de nieuwe Zweedse koning, maar in het echt was daar geen sprake van. De Finnen en de Zweden leefden verder gebroederlijk naast elkaar met het behoud van de eigen cultuur en taal. Zweden heeft er wel voor gezorgd dat Finland christelijk werd. In de veertiende en vijftiende eeuw werden veel nieuwe kerken gebouwd. De rooms-katholieke kerk won in Finland aan macht. Die kreeg vooral in Turku en Viipuri invloed. Deze twee steden verstedelijkten snel, waardoor er veel nieuwe ambachtslieden bijkwamen.

Reformatie

Na de Middeleeuwen nam de invloed van de Reformatie toe in Zweden en Finland. Het werk van Martin Luther sprak de Scandinaviërs erg aan. Zweden was het eerste land ter wereld dat de banden met de rooms-katholieke kerk verbrak. Dat gebeurde in mei 1527. Koning Gustav Vasa sloot zich ook bij deze kerk aan. Mede, omdat zijn land wel wat extra geld kon gebruiken. De ‘nieuwe kerk’ kon daarvoor zorgen. Katholieke gebruiken raakten in zowel Zweden als Finland buiten gebruik. Het was gedaan met processie, het vereren van relikwieën en het gebruik van gewijd water. In Finland verliep de overgang niet zo soepel als in Zweden.

Boerenjongens

In 1809 scheurde Finland zich los van het land Zweden. De drie eeuwen daarvoor kwamen veel Finse mannen om. Zweden voerde tachtig jaar oorlog en had onder meer conflicten met Rusland en Polen. Er gold een dienstplicht voor zowel Zweedse als Finse mannen. Een derde van het Zweedse leger bestond uit Finnen. Dat had grote gevolgen. Vooral de Finse landbouw leed erg onder de rekrutering van Finse boerenkrachten. De oorlogen met Rusland hadden voor Finland grote gevolgen. Steden moesten het ontgelden en verdwenen soms compleet van de kaart. De steden Turku, Pori en Viipuri brandden meermaals af.

Oorlogen

In de steden Turku, Helsinki, Porvoo en Viipuri werd veel handel gedreven. Veel belangrijke koopmensen kwamen uit Nederland en Duitsland. De vraag en aanbod uit het buitenland stuwden de Finse economie. Zweden verloor langzaam haar invloed in Finland. Er volgden vele oorlogen, onder meer van 1554 tot 1557, een 25-jarige door bestanden onderbroken oorlog die startte in 1570, de Grote Noordse Oorlog van 1700 tot 1721 en van 1788 tot 1790. De Russische dreiging leek iets minder te worden, waardoor de Zweden grote forten neerzetten in Finland. Van een afname van dreiging was in werkelijkheid geen sprake. Vlak over de grens in Rusland werd door Peter de Grote de stad St. Petersburg opgezet.

Afstand

In de achttiende eeuw moest Zweden officieel afstand doen van Finland. Zweden en Groot-Brittannië werden in 1808 bondgenoten. Rusland vatte dat op als een oorlogsdreiging. De stad St. Petersburg zou hierdoor niet meer veilig zijn. Rusland zette haar tanden stevig vast in Finland en annexeerde het buurland.

Machtsoverdracht aan Rusland

Op 7 september 1809 kreeg Rusland officieel de macht over Finland in handen. Dat gebeurde bij de Vrede van Hamina. Finland werd een autonoom land en kreeg net zoals Rusland een tsaar. Deze kreeg het samen met het Finse parlement voor het zeggen. Het nieuwe tsaardom bleef zestig jaar overeind. De landen waar Rusland de baas was, kregen de mogelijkheid om eigen juridische en sociale statuten op te zetten. De gewone Finnen merkten weinig van de veranderingen. Zij hoefden niet van kerk te veranderen, waardoor de Finnen nog steeds de leer van de Lutheraanse kerk volgden. Opvallend is dat het Zweeds de taal bleef waarin de overheid met elkaar communiceerde. Wel werd de Finse taal steeds belangrijker, doordat Finland een eigen parlement en senaat had gekregen. Het Finse nationalisme kwam daardoor in opmars.